Wanneer heb je eigenlijk een probleem?
In het boek De gaskolonie (prachtig boek over de gaswinning in Groningen) las ik het volgende aangrijpende stuk. Een van de mensen die geïnterviewd wordt in het boek is Jan Kamminga:
Hij [Jan Kamminga, kor] kan prachtig vertellen over de ontmoetingen die zo goed de houding van veel autochtone Groningers weergeeft. ‘Kijk we zijn bij mensen geweest die niet gewend zijn om voor zichzelf op te komen. Die hebben dat ook nooit hoeven doen, want het leven kabbelde voort. Ze hebben werk of een uitkering, hun leven is rustig, zonder hoogtepunten en ook zonder dieptepunten.’
Hij geeft een voorbeeld van mensen die als gevolg van de beving bij Huizinge problemen kregen met hun huis. Kamminga ging bij ze op bezoek: ‘Het plafond moest worden ondersteund, dus er stonden in een woonkamertje van 4 bij 4 vierkante meter drie stutten, drie palen in de kamer. Ik kwam binnen en zei meteen: “Wat een toestand hier.”
Ze keken me vragend aan, een toestand? Dus ik zei dat het toch vreselijk moest zijn om er zo bij te zitten? Toen antwoordden ze: “Ohhhh wie wenn’ d’r al aan.” Je moet weten dat de klimop inmiddels tot halverwege het plafond rond die ondersteunende palen was gegroeid. Ik vroeg ze of ze al iets hadden gehoord, nou nee, dat was niet het geval, ze hadden alleen te horen gekregen dat er nog wel op teruggekomen zou worden. Ik legde ze voor dat het huis misschien wel gesloopt moest worden, maar daar kon geen sprake van zijn: “Ik ga mien huus nait uut. Ik ben hier gebor’n. Mien vader is hier geboren. Ik ga het huis niet uit!”’
Kamminga sprak nog over het instortingsgevaar maar heeft deze mensen niet kunnen overtuigen. Omdat de palen er staan, stort hun huis niet in, zeiden ze tegen hem: ‘Ik wenste ze veel sterkte en kreeg als antwoord dat het wel goed komt hoor.’
Wat ik me toen afvroeg, is: hebben deze mensen een probleem? Als zij zelf vinden van niet dan hebben ze geen probleem, toch? Iedereen blij: elke Nederlander heeft €17.000 gratis geld van Groningen gekregen volgens het Financieel Dagblad, en de mensen van wie het huis inzakt vinden het wel best.
Ze zijn al aan de stutten gewend en “het komt wel goed hoor”. Al hebben ze niks meer gehoord, ze hebben alle vertrouwen.
Ik heb het gevoel dat deze mensen niet de enige zijn. Anders waren de petities Laat Groningen Niet Zakken en de petitie met het verzoek om een parlementaire enquete aangaande de gaswinning toch veel vaker getekend? En had de Vismarkt in Groningen toch al veel eerder veel voller gestaan met demonstranten?
Als deze mensen vrede hebben met de gang van zaken, wie ben ik (actievoerder) dan om hun te overtuigen dat ze wél een probleem hebben?
Het kan best zijn dat er daadwerkelijk geen probleem blijkt te zijn.
Anderzijds zou op termijn ook kunnen blijken dat er wel degelijk een probleem is, een probleem dat door de huidige bewoners dan nu (nog) niet wordt onderkent. Dan zouden we nu al met 2 problemen te maken hebben: een toekomstige probleem van onbewoonbaarheid en een actueel probleem van ontkenning van het risico op een toekomstig probleem. Zeg dat dit toekomstige probleem zich ten lange leste openbaart in een instorting terwijl de bewoners thuis zijn en deze instorting zo onverhoeds plaats vind dat alle aanwezigen op z’n minst ernstig verwond raken.
Hoe groot zal dan het land zijn?
Hadden de bewoners dan niet vooraf veel beter op de risico’s gewezen moeten worden? Of hadden zij zelfs niet uit voorzorg tijdelijk voor een grondige verbouwing met dwang uit hun woning gehouden moeten zijn geweest? We verplichten immers ook iedereen autogordels, helmen te dragen en ook tot andere veiligheids maatregelen waar wij anders onverantwoorde risico’s aanwezig achten.
Daarmee lijkt mij de weg open naar een aanpak die erop gericht moet zijn dat er ook in deze situatie geen onverantwoorde risico’s genomen worden. In hoeverre daar hier sprake van is lijkt mij niet alleen een kwestie van de direct belanghebben (de bewoners) maar ook van degenen (wij medeburgers en allerlei daartoe ingerichte instituties) die bij eventuele calamiteiten betrokken raken.
Aldus pleit ik voor een zo onafhankelijke mogelijke deskundige inschatting van de risico’s. Gegeven de locatie en eerdere genoegzaam bekende problemen in deze regio lijkt het mij alvast voldoende verantwoord om minstens deze inspanning (deskundige inschatting) te plegen.
Ik weet dat er mensen zijn die geen melding doen van schade omdat ze bang zijn uit huis geplaatst te worden.