Het is begin 2016. De “waardevermeerderingsregeling”, een compensatie voor de mijnbouwschade in Groningen, stopt plotseling. Dit komt hard aan in Groningen.
Er zijn honderden miljarden euro's verdiend aan het aardgas
(ongeveer 1 miljoen euro per uur, gedurende meer dan 50 jaar, in 0 seconden is dit 0),
deze zijn over de balk gesmeten, en nu is het zogenaamd niet mogelijk dat er slechts vijf dagen ten bate van de provincie Groningen gepompt wordt.
Het is geen incident. De provincie wordt vernederd en de Groningers voelen zich steeds machtelozer.
(bijgewerkt op 1 maart 2016, 22:22)
Er moet echt heel wat gebeuren voordat een Groninger van het Hogeland dit gaat zeggen:
Als je na dit fragment denkt, “nou nou”, dan heb je nog niet helemaal begrepen wat er aan de hand is.
De gaswinning heeft zeer heftige en grotendeels onzichtbare gevolgen: een gescheurd fundament is onzichtbaar.
Vraag
Maar vandaag gaat het vooral over geld. Het beeld dat er iets aan de hand was, en dat er nu geld naar toe gegaan is, waardoor het weer opgelost is, klopt beslist niet. Het wordt alleen maar erger.
Volgens de Canon van Nederland is de Groningse gasbel “de kurk waarop de Nederlandse economie en welvaart drijven”.
Hoe kan het dat er keer op keer geen geld voor de mijnbouwschade in Groningen is terwijl er zoveel geld is verdiend met het Groninger aardgas?
Laten we eens 3 vormen van compensatiegeld vergelijken met de uitgesplitste aardgasbaten en kijken hoe deze zich verhouden.
Beeldende acties die overtuigen
Bureau Dwarshuis zoekt het uit.
Eerst nemen we de aardgasbaten onder de loep (“Groningen ─► Nederland”)
Daarna vergelijken we dit met de compensatieregelingen (“Nederland ─► Groningen”)
Groningen ─► Nederland
Aardgasbaten
Hoe zijn de aardgasbaten besteed?
Visualisatie
van de besteding van de aardgasbaten op basis van gegevens van voornamelijk de Algemene Rekenkamer
FES
Het geld dat in het Fonds Economische Structuur (FES) verdween
REST
De rest van de aardgasbaten
Verjubelen
Ook wel “potverteren” genoemd.
Erg grappig. Tijd voor deel twee van ons onderzoek.
Nederland ─► Groningen
Waardevermeerderingsregeling
en andere compensaties
Is er na al die rendabele investeringen nog wat geld in een fonds gestopt voor onvoorziene omstandigheden?
Visualisatie
van de compensatiegelden voor de mijnbouwschade in Groningen.
We nemen drie dingen onder de loep:
- het compensatiegeld dat Max van de Berg los wist te krijgen voor Groningen:
€ 1,2 miljard - de waardevermeerderingsregeling:
€ 125 miljoen ongeveer - het geld dat de Stichting Meent van der Sluis bijeen wil brengen via een verzoek aan alle gemeenten:
€ 0,01 per Nederlander
Hoe verhouden deze zich tot de totale aardgasbaten? We zetten ze gewoon even op de balk.
ten eerste
De berg van Max
Den Haag, begin 2014
1.2 miljard
Commisaris Max van de Berg peutert 1,2 miljard euro los ten bate van Groningen.
“Zo wordt er geredeneerd”
Herman Sandman: “[…] zegt men dan, alleen ja, één miljard dat klinkt heel veel, maar het is gewoon een maandopbrengst en er wordt al 50 jaar naar gas geboord.”
Jellie Brouwer: (onderdrukte lach) “Een maandopbrengst.”
Herman Sandman: “Ja, één miljard is natuurlijk heel veel geld, maar als je het afzet tegen wat er al uit de grond is gehaald dan is het niet zo heel veel.”
Jellie Brouwer: “Hmm. Zo wordt er geredeneerd.”
Waardevermeerderingsregeling
Den Haag, begin 2015
Er wordt van overheidswege een zogenaamde “waardevermeerderingsregeling” ingesteld voor Groningers in het gaswinningsgebied die schade aan hun huis hebben.
Iedere huiseigenaar met schade kan een bedrag van € 4000 krijgen om zijn huis op te knappen.
Van alle bestuurlijke ellende die over de Groningers wordt uitgestort is dit het enige waar de Groningers echt blij mee zijn. Ze hechten hier emotionele waarde aan, schrijft het Dagblad van het Noorden (deze emoties zijn alleen met zeer gevoelige zogenaamde “tiltmeters” waar te nemen).
Waardevermeerderingsregeling stopt
Den Haag, eind 2015 - begin 2016
Helaas is het geld op. Minister Kamp stopt de regeling (zoals in de kleine lettertjes vermeld stond). Terwijl aanvragen nog lopen en mensen investeringen hebben gedaan op basis van toezeggingen. Aanvragen worden ongelijk behandeld en “het geld is op”.
Laten we het weer even vergelijken met de aardgasbaten:
tot slot
Stichting Meent van der Sluis
Groningen, eind 2015
We zijn bijna klaar, nog even het verzoek van de Stichting Meent van der Sluis noemen, waarin alle gemeenten gevraagd wordt om 1 cent per inwoner te doneren. Om een monument te kunnen laten maken, dat een steun voor de Groningers moet worden. Slechts één gemeente, Midden-Drenthe, heeft geld gegeven: € 330 euro!
Een beetje pijnlijk als je dit citaat uit het Financieel Dagblad er bij neemt: “De gasbonanza leverde iedere Nederlander sinds 1959, het jaar dat de gasbel werd ontdekt in de achtertuin van boer Boon in Kolham (gemeente Slochteren), een bedrag op van bijna €17.000.”
Kennelijk is € 16.999,99 niet genoeg.
Antwoord
De vraag aan het begin was: “Hoe kan het dat er keer op keer geen geld voor de mijnbouwschade in Groningen is terwijl er zoveel geld is verdiend met het Groninger aardgas?”
Een antwoord op dit raadsel hebben we nog niet, maar we hebben wel de cijfers op een rij gezet.
Conclusie:
De overheid heeft honderden miljarden aan aardgasbaten gedachteloos uitgegeven zonder zelfs maar bij te houden waaraan. En nu de keerzijde van de medaille heel duidelijk zichtbaar wordt in Groningen geeft zij niet thuis: een minimale compensatie (0,05% van deze honderden miljarden) wordt stopgezet omdat het geld zogenaamd op is.
Samen uit, samen thuis?
Nee dus. Een zeer pijnlijke en vernederende geschiedenis.
Bronnen
- Algemene Rekenkamer
- NRC
- entoen.nu, ontwikkeld door de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon
- Financieel Dagblad
- Jan Rotmans
- RTV Noord
- RTV Drenthe
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Credits:
- Cursor icon made by Freepik from www.flaticon.com is licensed by CC 3.0 BY
In tabelvorm
Voor mensen die graag tabellen zien:
De aardgasbaten werden gedeeltelijk in het Fonds Economische Structuur (FES) gestopt
| totale aardgasbaten t/m 2015 | € 285.000.000.000,00 |
|---|---|
| aardgasbaten in FES | € 25.700.000.000,00 |
| FES totaal | € 33.000.000.000,00 |
| aandeel aardgasbaten in FES | 0,7787878788 |
Waar ging dit FES geld naar toe:
| aantal euro's | waarvan uit aardgasbaten | % van totale aardgasbaten | |
|---|---|---|---|
| FES: Betuweroute en Hogesnelheidslijn-Zuid | € 4.500.000.000,00 | € 3.504.545.454,55 | 1,2 |
| FES: bodemsanering, milieu en duurzaamheid | € 1.400.000.000,00 | € 1.090.303.030,30 | 0,4 |
| FES: kennis infrastructuur | € 3.800.000.000,00 | € 2.959.393.939,39 | 1,0 |
| FES: verkeer en vervoer | € 17.800.000.000,00 | € 13.862.424.242,42 | 4,9 |
| FES: Ruimtelijke Ordening | € 800.000.000,00 | € 623.030.303,03 | 0,2 |
| FES: Onttrekking t.b.v. Algemene Middelen | € 4.700.000.000,00 | € 3.660.303.030,30 | 1,3 |
| totaal | € 33.000.000.000,00 | € 25.700.000.000,00 | 9,0 |
EIND
Het maken van dit verhaal heeft heel veel tijd gekost. Als je er wat aan had, denk er dan eens over om het door te sturen.
Bekijk ook Force Majeure, over monumenten in Groningen en de gaswinning.
