1 00:00:03,020 --> 00:00:07,290 goedemiddag ik open de vergadering van 2 00:00:05,819 --> 00:00:10,200 de parlementaire enquêtecommissie uit 3 00:00:07,290 --> 00:00:12,570 gaswinning groningen in de tweede hoop 4 00:00:10,200 --> 00:00:15,570 voor vandaag gaan we spreken met de heer 5 00:00:12,570 --> 00:00:18,139 roest en ik verzoek de griffier hem naar 6 00:00:15,570 --> 00:00:18,139 binnen te geleiden 7 00:00:37,940 --> 00:00:44,010 goedemiddag meneer roest en ook een 8 00:00:40,560 --> 00:00:46,470 welkom aan uw vrouw van harte welkom bij 9 00:00:44,010 --> 00:00:48,270 de parlementaire enquêtecommissie 10 00:00:46,470 --> 00:00:49,710 60 jaar gaswinning heeft nederland veel 11 00:00:48,270 --> 00:00:51,930 gebracht maar kent zeker voor 12 00:00:49,710 --> 00:00:53,010 gedupeerden schaduwkanten 13 00:00:51,930 --> 00:00:54,720 de commissie onderzoekt hoe deze 14 00:00:53,010 --> 00:00:56,340 schaduwkanten hebben geleid tot het 15 00:00:54,720 --> 00:00:57,540 besluit de gaswinning in groningen te 16 00:00:56,340 --> 00:00:59,160 stoppen 17 00:00:57,540 --> 00:01:01,350 we willen weten hoe de besluitvorming op 18 00:00:59,160 --> 00:01:03,240 cruciale momenten is verlopen 19 00:01:01,350 --> 00:01:06,060 hoe werkt een publieke en privaat de 20 00:01:03,240 --> 00:01:08,310 partijen samen wij de aardgaswinning 21 00:01:06,060 --> 00:01:10,200 en onderzoeken de aardbevingen en de 22 00:01:08,310 --> 00:01:11,550 ontwikkeling van kennis daarover de 23 00:01:10,200 --> 00:01:14,520 afhandeling van schade die veroorzaakt 24 00:01:11,550 --> 00:01:16,170 wordt door de bevingen en het proces van 25 00:01:14,520 --> 00:01:18,950 het versterken van gebouwen in de 26 00:01:16,170 --> 00:01:18,950 provincie groningen 27 00:01:19,200 --> 00:01:22,979 vandaag hebben een aantal geologen aan 28 00:01:20,880 --> 00:01:24,330 het woord waarvan u er een band meneer 29 00:01:22,979 --> 00:01:27,210 hoest en u heeft een aantal jaren 30 00:01:24,330 --> 00:01:29,190 onderzoek gedaan ook kan de tudelft 31 00:01:27,210 --> 00:01:31,200 en ook vele jaren bij het staatstoezicht 32 00:01:29,190 --> 00:01:34,170 op de mijnen 33 00:01:31,200 --> 00:01:36,660 u wordt gehoord als getuige en dit 34 00:01:34,170 --> 00:01:39,120 verhoor vindt plaats onder ede 35 00:01:36,660 --> 00:01:41,160 u geeft gekozen de eed af te leggen en 36 00:01:39,120 --> 00:01:43,200 dat u de gehele waarheid en niets dan de 37 00:01:41,160 --> 00:01:45,170 waarheid zal zeggen en ik zoek je daar 38 00:01:43,200 --> 00:01:48,480 om te gaan staan 39 00:01:45,170 --> 00:01:49,740 en twee buitenste vingers gewoon weg de 40 00:01:48,480 --> 00:01:51,420 hand omhoog te houden en mijn na te 41 00:01:49,740 --> 00:01:54,060 zeggen zo waarlijk helpe mij god 42 00:01:51,420 --> 00:01:55,440 almachtig zo waarlijk helpe mij god 43 00:01:54,060 --> 00:01:58,550 almachtig 44 00:01:55,440 --> 00:01:58,550 dankuwel mag nu weer gaan zitten 45 00:01:59,120 --> 00:02:03,050 en dan staat hier nu onder ede 46 00:02:03,090 --> 00:02:06,450 het verhoor met uur zal worden afgenomen 47 00:02:04,800 --> 00:02:09,090 door judith tielen 48 00:02:06,450 --> 00:02:10,410 en barbara kathmann en misschien dat is 49 00:02:09,090 --> 00:02:13,010 tineke van de gaat om het einde gesprek 50 00:02:10,410 --> 00:02:17,549 om nog een aantal vragen 51 00:02:13,010 --> 00:02:19,260 dan gaan we beginnen met de frontlinie 52 00:02:17,549 --> 00:02:22,769 dag meneer hoesten fijn dat u er bent 53 00:02:19,260 --> 00:02:25,650 hem net als uw collega de waal die er 54 00:02:22,769 --> 00:02:27,840 vanochtend spraken decennia bij het gas 55 00:02:25,650 --> 00:02:29,850 de de zee betrokken geweest in het 56 00:02:27,840 --> 00:02:33,269 mijnbouwkundig gestudeerd en heeft 57 00:02:29,850 --> 00:02:36,180 daarna in 1976 hebben een baan bij 58 00:02:33,269 --> 00:02:37,980 tudelft gekregen erwin te gaan werken en 59 00:02:36,180 --> 00:02:39,269 wat ik heb begrepen heeft u daar 60 00:02:37,980 --> 00:02:41,340 geprobeerd het mechanisme van 61 00:02:39,269 --> 00:02:44,330 aardbevingen door gaswinning te 62 00:02:41,340 --> 00:02:45,530 verklaren te begrijpen en te verklaren 63 00:02:44,330 --> 00:02:47,480 u sluit zich aan bij een groep van 64 00:02:45,530 --> 00:02:49,820 onafhankelijk geologen die in de jaren 65 00:02:47,480 --> 00:02:51,470 90 aandacht vraagt voor de gevolgen van 66 00:02:49,820 --> 00:02:54,380 gaswinning voor de inwoners van 67 00:02:51,470 --> 00:02:56,360 groningen en de volkskrant ze schreef in 68 00:02:54,380 --> 00:02:58,460 die tijd over u als een 69 00:02:56,360 --> 00:03:00,560 exciteren dwarsligger 70 00:02:58,460 --> 00:03:02,870 en na die tijd bij de tudelft en gaat 71 00:03:00,560 --> 00:03:04,670 hier vanaf 2001 werken als buitengewoon 72 00:03:02,870 --> 00:03:06,680 op gang opsporingsambtenaar bij het 73 00:03:04,670 --> 00:03:08,180 staatstoezicht op de mijnen en u bent 74 00:03:06,680 --> 00:03:11,000 nauw betrokken bij de invulling van de 75 00:03:08,180 --> 00:03:12,590 nieuwe mijnbouwwet in 2003 neer en de 76 00:03:11,000 --> 00:03:14,840 kennisgroep ontwikkeling over de 77 00:03:12,590 --> 00:03:16,370 gevolgen van gaswinning 78 00:03:14,840 --> 00:03:18,590 vandaag willen we u eigenlijk stap voor 79 00:03:16,370 --> 00:03:20,240 stap meenemen in in dat deel van uw 80 00:03:18,590 --> 00:03:23,720 carrière naar beëindigen we eigenlijk 81 00:03:20,240 --> 00:03:24,950 ongeveer rond 2012 en 2013 82 00:03:23,720 --> 00:03:26,240 prima is wordt het misschien ook wel 83 00:03:24,950 --> 00:03:27,890 heel heel heel veel 84 00:03:26,240 --> 00:03:30,770 en ik denk dat we nu al heel veel gaan 85 00:03:27,890 --> 00:03:33,230 bespreken want en voordat het echt over 86 00:03:30,770 --> 00:03:36,500 uw rol in het gas dossier hebben willen 87 00:03:33,230 --> 00:03:38,480 we graag vraag om onze kort uit te 88 00:03:36,500 --> 00:03:41,300 leggen hoe dat nou werkt 89 00:03:38,480 --> 00:03:43,070 aardbevingen door gaswinning 90 00:03:41,300 --> 00:03:44,740 hoe ontstaan aardbeving in groningen 91 00:03:43,070 --> 00:03:49,160 jagen 92 00:03:44,740 --> 00:03:53,300 zoals ik dat ook in een 1994 al 93 00:03:49,160 --> 00:03:56,120 gepubliceerd heb is in de computer is of 94 00:03:53,300 --> 00:03:57,190 waar het gas reservoir wat bestaat uit 95 00:03:56,120 --> 00:04:00,019 twee 96 00:03:57,190 --> 00:04:01,760 zandsteen korrels of in het geval van 97 00:04:00,019 --> 00:04:03,590 groningen het geval beneden valt 98 00:04:01,760 --> 00:04:05,269 something in onderbreker eventjes wilt u 99 00:04:03,590 --> 00:04:08,230 uw microfoon iets omhoog te kunnen we 100 00:04:05,269 --> 00:04:11,540 net wat beter verstaan ja 101 00:04:08,230 --> 00:04:14,600 in dat reservoir wat een pakket 102 00:04:11,540 --> 00:04:15,890 gesteente is waar zandsteen korrels 103 00:04:14,600 --> 00:04:18,290 groep elkaar 104 00:04:15,890 --> 00:04:22,580 eigen kind zitten waar tussen kleine 105 00:04:18,290 --> 00:04:27,080 poriën zitten waar gas aanwezig is als 106 00:04:22,580 --> 00:04:28,370 gas gewonnen wordt als de druk daalt dan 107 00:04:27,080 --> 00:04:31,820 contacteert 108 00:04:28,370 --> 00:04:34,700 dat gesteente pakket maar op randen 109 00:04:31,820 --> 00:04:37,850 bijvoorbeeld op breuken die in zo'n 110 00:04:34,700 --> 00:04:40,040 reservoirs zitten kunnen verschillen in 111 00:04:37,850 --> 00:04:42,229 beweging optreden aan weerszijden van 112 00:04:40,040 --> 00:04:44,960 zo'n breuk en dat kan heel geleidelijk 113 00:04:42,229 --> 00:04:47,750 gaan hy spies het kan ook met een schok 114 00:04:44,960 --> 00:04:50,030 gaan en moet daar weer denken aan een 115 00:04:47,750 --> 00:04:52,040 een paar centimeter beweging 116 00:04:50,030 --> 00:04:55,460 bijvoorbeeld maar wel van een huizen 117 00:04:52,040 --> 00:04:58,760 blok hoog en dat zo'n schoksgewijze 118 00:04:55,460 --> 00:05:01,850 beweging dat hem dat dat is een 119 00:04:58,760 --> 00:05:05,000 en geïnduceerde aardbeving oké en nu 120 00:05:01,850 --> 00:05:08,090 zegt al dat komt langs breuken hebben we 121 00:05:05,000 --> 00:05:10,280 enig idee hoeveel of waar die breuken 122 00:05:08,090 --> 00:05:12,460 zitten in dat in en rond het gast 123 00:05:10,280 --> 00:05:17,000 reservoir 124 00:05:12,460 --> 00:05:19,400 in heel veel rook liegend reservoirs de 125 00:05:17,000 --> 00:05:20,180 de reservoirs waar we nu eigenlijk over 126 00:05:19,400 --> 00:05:22,870 hebben 127 00:05:20,180 --> 00:05:26,510 die hebben eigenlijk allemaal op 128 00:05:22,870 --> 00:05:30,770 regelmatige afstand breuken breuk 129 00:05:26,510 --> 00:05:33,710 systemen en dat vormt compartimenten in 130 00:05:30,770 --> 00:05:36,530 dat reservoir en die zijn dus eigenlijk 131 00:05:33,710 --> 00:05:38,600 overal aanwezig en 132 00:05:36,530 --> 00:05:40,910 bij zim zeiden wel eens groningen dus 133 00:05:38,600 --> 00:05:44,870 eigenlijk een soort craquele en en 134 00:05:40,910 --> 00:05:47,960 gasveld mooi gasveld maar op allerlei 135 00:05:44,870 --> 00:05:51,350 plaatsen is dat doorsneden met breuken 136 00:05:47,960 --> 00:05:53,110 met kleine hoogteverschillen van de 137 00:05:51,350 --> 00:05:55,370 wisselaar delen en juist 138 00:05:53,110 --> 00:05:57,470 discontinuïteiten dat is overigens een 139 00:05:55,370 --> 00:06:00,380 kenmerkend iets voor de gesteenten 140 00:05:57,470 --> 00:06:05,560 macharen k juist op discontinuïteiten op 141 00:06:00,380 --> 00:06:08,450 niet continu de overgangen daar kun je 142 00:06:05,560 --> 00:06:10,370 problemen verwachten oké heb ik een 143 00:06:08,450 --> 00:06:12,620 beetje een beeld 144 00:06:10,370 --> 00:06:15,410 ik wil met u terug gaan naar een periode 145 00:06:12,620 --> 00:06:17,300 in bij de tudelft u dit doet daar in de 146 00:06:15,410 --> 00:06:19,400 jaren negentig onderzoek naar de 147 00:06:17,300 --> 00:06:21,380 gaswinning in de gevolgen daarvan wat 148 00:06:19,400 --> 00:06:24,760 was precies uw specialisatie bij de 149 00:06:21,380 --> 00:06:28,730 theorie dat mijn specialisatie baas hem 150 00:06:24,760 --> 00:06:30,860 omgaan met spanningen en vervormingen in 151 00:06:28,730 --> 00:06:33,950 de diepe mijnbouw 152 00:06:30,860 --> 00:06:36,240 dus en ik was specialist in de breuk 153 00:06:33,950 --> 00:06:38,220 mechanica en 154 00:06:36,240 --> 00:06:39,690 we hadden allerlei contacten ook in de 155 00:06:38,220 --> 00:06:42,240 diepe mijnbouw 156 00:06:39,690 --> 00:06:45,930 ook wel in zuid-afrika maar heftige 157 00:06:42,240 --> 00:06:48,030 aardbevingen optraden door te 158 00:06:45,930 --> 00:06:50,069 mijn door de goudwinning en in het 159 00:06:48,030 --> 00:06:52,979 laboratorium hadden we grote druk banken 160 00:06:50,069 --> 00:06:54,840 een zelfs gebouwd en zelf gebouwd door 161 00:06:52,979 --> 00:06:57,030 mijn oud-collega maar we blokken 162 00:06:54,840 --> 00:06:58,349 gesteente tot op een paar kilometer 163 00:06:57,030 --> 00:07:01,470 diepte 164 00:06:58,349 --> 00:07:04,050 konden brengen konden belasten en die 165 00:07:01,470 --> 00:07:06,620 ook het tot breuk konden brengen en in 166 00:07:04,050 --> 00:07:09,330 het laboratorium en gaf ik 167 00:07:06,620 --> 00:07:11,310 instructies aan de studenten hoe je het 168 00:07:09,330 --> 00:07:13,830 broedproces 169 00:07:11,310 --> 00:07:14,849 in bijvoorbeeld de cilindrisch gesteente 170 00:07:13,830 --> 00:07:16,800 monster 171 00:07:14,849 --> 00:07:18,810 hoe je dat komt beheersen door te 172 00:07:16,800 --> 00:07:21,630 luisteren naar de micro seismisch i tijd 173 00:07:18,810 --> 00:07:25,319 door de micro aardbevingen dus eigenlijk 174 00:07:21,630 --> 00:07:27,720 door het hanteren van de hydraulische 175 00:07:25,319 --> 00:07:30,389 kraan waarmee we de belasting op dat 176 00:07:27,720 --> 00:07:33,240 gesteente stuur te bewonderen met de 177 00:07:30,389 --> 00:07:35,280 hand aan de kraan gevallen letteren dus 178 00:07:33,240 --> 00:07:36,840 voordat we dat laat de zo gebruikte maar 179 00:07:35,280 --> 00:07:38,900 konden de gist het brick 180 00:07:36,840 --> 00:07:41,759 re proces en gesteente helemaal 181 00:07:38,900 --> 00:07:42,860 controleren en met controleren wat 182 00:07:41,759 --> 00:07:48,050 bedoelt u daarmee 183 00:07:42,860 --> 00:07:52,110 als je gesteente vrij snel belast dan 184 00:07:48,050 --> 00:07:53,460 krijg je eerst mini broodjes en dat 185 00:07:52,110 --> 00:07:55,620 escaleert 186 00:07:53,460 --> 00:07:58,500 dat heeft een exponentiële toename 187 00:07:55,620 --> 00:08:01,259 ineens heb je een geweldige klap en dan 188 00:07:58,500 --> 00:08:03,060 vliegen als je dat niet goed afgeschermd 189 00:08:01,259 --> 00:08:06,870 heb alle stukken door het hele 190 00:08:03,060 --> 00:08:08,759 laboratorium is een explosief veel je en 191 00:08:06,870 --> 00:08:11,039 wat wij deden toen ook en dat was best 192 00:08:08,759 --> 00:08:14,880 wel heel geavanceerd met microfoons 193 00:08:11,039 --> 00:08:17,909 omdat laboratorium experiment de 194 00:08:14,880 --> 00:08:19,979 belasting zodanig sturen dat we niet het 195 00:08:17,909 --> 00:08:22,560 explosief veel hier dus het uit elkaar 196 00:08:19,979 --> 00:08:24,419 spatten van het gesteente kregen maar 197 00:08:22,560 --> 00:08:27,060 dat het heel geleidelijk met kleine 198 00:08:24,419 --> 00:08:30,360 crags en en breukjes 199 00:08:27,060 --> 00:08:32,490 de spanningen afname en op het laatst 200 00:08:30,360 --> 00:08:35,000 houden dan alleen los korrelig materiaal 201 00:08:32,490 --> 00:08:38,849 in ons handen is het beheersen van het 202 00:08:35,000 --> 00:08:40,930 explosie proces de klap en zorgen dat je 203 00:08:38,849 --> 00:08:43,390 de spanningen op een 204 00:08:40,930 --> 00:08:44,260 ja op een op een goede manier 205 00:08:43,390 --> 00:08:47,020 afleidt 206 00:08:44,260 --> 00:08:49,710 dorp proces te beheersen dat was wel een 207 00:08:47,020 --> 00:08:51,250 specialiteit dan heb ik het over 1986 208 00:08:49,710 --> 00:08:54,190 1987 209 00:08:51,250 --> 00:08:55,600 oké dus als ik het goed begrijp wat u op 210 00:08:54,190 --> 00:08:57,790 de technische universiteit in delft dat 211 00:08:55,600 --> 00:08:59,529 u een laboratorium waren net kon doen 212 00:08:57,790 --> 00:09:00,550 alsof de stenen die u de uit nog maar 213 00:08:59,529 --> 00:09:01,480 neerzetten 214 00:09:00,550 --> 00:09:03,870 alsof die je op een paar kilometer 215 00:09:01,480 --> 00:09:07,089 diepte zaten want dat kon nu met 216 00:09:03,870 --> 00:09:10,750 drukmachines 3 druk ook nabootsen en 217 00:09:07,089 --> 00:09:13,690 vervolgens ging luisteren zeg maar om te 218 00:09:10,750 --> 00:09:15,730 voorkomen dat het dat de energie zodanig 219 00:09:13,690 --> 00:09:17,649 werd dat het echt een beving even mijn 220 00:09:15,730 --> 00:09:19,480 woorden een beving werd en keek 221 00:09:17,649 --> 00:09:21,550 eigenlijk gewoon kunnen we zeg maar dat 222 00:09:19,480 --> 00:09:24,640 voorkomende goed te luisteren hoe zou 223 00:09:21,550 --> 00:09:27,399 dat gesteente zich ja calculeert een 224 00:09:24,640 --> 00:09:29,770 relatief onbeheersbaar proces ze hier 225 00:09:27,399 --> 00:09:31,120 jaar was internationaal heel veel 226 00:09:29,770 --> 00:09:34,870 interesse in 227 00:09:31,120 --> 00:09:36,820 uit zuid-afrika ook wel en zo'n 11 acuut 228 00:09:34,870 --> 00:09:39,550 en de franse maatschappij 229 00:09:36,820 --> 00:09:42,339 ja internationaal maar in nederland was 230 00:09:39,550 --> 00:09:44,890 daar niet zoveel toepassing voor dat 231 00:09:42,339 --> 00:09:46,600 dachten we toen ja maar enige val ik 232 00:09:44,890 --> 00:09:48,910 vond het zo interessant en mijn 233 00:09:46,600 --> 00:09:51,580 medewerker was zo'n expert op dat gebied 234 00:09:48,910 --> 00:09:54,279 dat hij dacht ik zuig het allemaal op en 235 00:09:51,580 --> 00:09:55,690 ik zie wel waar ik het nodig heb ja want 236 00:09:54,279 --> 00:09:59,370 op welk moment werd hij dan inderdaad 237 00:09:55,690 --> 00:09:59,370 betrokken bij de gaswinning in groningen 238 00:09:59,890 --> 00:10:05,820 ja het was denk ik in negentien 239 00:10:04,690 --> 00:10:09,610 begin 240 00:10:05,820 --> 00:10:12,100 1990 of najaar zal het begin 1990 241 00:10:09,610 --> 00:10:13,180 geweest zijn zou het jan patrons van 242 00:10:12,100 --> 00:10:15,760 sodm 243 00:10:13,180 --> 00:10:18,370 naar ons toe kwam en zei van ik heb je 244 00:10:15,760 --> 00:10:21,490 een rapport van meent van der sluis 245 00:10:18,370 --> 00:10:25,529 en die zegt dat er aardbevingen mogelijk 246 00:10:21,490 --> 00:10:28,029 zijn of die heeft ze het over bom ijs in 247 00:10:25,529 --> 00:10:31,200 groningen dus het inzakken van het 248 00:10:28,029 --> 00:10:33,440 reservoir bommen eisen effect en radiale 249 00:10:31,200 --> 00:10:37,070 patronen van 250 00:10:33,440 --> 00:10:39,200 ja van van vanuit het groningen-veld die 251 00:10:37,070 --> 00:10:42,950 dan bevingen in assen zouden veroorzaken 252 00:10:39,200 --> 00:10:46,490 en op andere verre gebied de gebieden 253 00:10:42,950 --> 00:10:48,980 langs die zoutkoepels hele merkwaardige 254 00:10:46,490 --> 00:10:50,450 theorieën kunnen maar jan put rust vroeg 255 00:10:48,980 --> 00:10:51,590 ons 256 00:10:50,450 --> 00:10:53,540 en je aan pittige is wel heel lang het 257 00:10:51,590 --> 00:10:55,310 staatstoezicht ja hij word kunst daar 258 00:10:53,540 --> 00:10:58,640 slaat zich zijn web staatstoezicht op de 259 00:10:55,310 --> 00:11:01,330 mijnen die vroeg aan professor verveen 260 00:10:58,640 --> 00:11:03,730 met name wil je daar een review 261 00:11:01,330 --> 00:11:05,510 opschrijven alle je daar 262 00:11:03,730 --> 00:11:08,770 iets mee doen 263 00:11:05,510 --> 00:11:08,770 oké en wat zei je toen 264 00:11:10,030 --> 00:11:13,970 zijn twee lijnen 265 00:11:12,200 --> 00:11:18,350 wat zei professor van veen 266 00:11:13,970 --> 00:11:20,720 daarvan en ik werd ook gevraagd om 267 00:11:18,350 --> 00:11:21,640 daarbij draag het uit te leveren aan dat 268 00:11:20,720 --> 00:11:24,170 team 269 00:11:21,640 --> 00:11:24,950 ik zal het kort houden professor van 270 00:11:24,170 --> 00:11:27,910 veen 271 00:11:24,950 --> 00:11:31,070 die zij van harte is een theorie dat de 272 00:11:27,910 --> 00:11:32,530 aardbeving hoop reservoir niveau niet op 273 00:11:31,070 --> 00:11:35,830 kunnen treden 274 00:11:32,530 --> 00:11:41,630 en applets geeft u ook op in zijn 275 00:11:35,830 --> 00:11:43,610 conceptrapport en en ik dacht van ik heb 276 00:11:41,630 --> 00:11:46,040 dat rapport van met van de sluis heel 277 00:11:43,610 --> 00:11:49,370 goed gelezen en kreeg de echt hoog meer 278 00:11:46,040 --> 00:11:52,780 van brood en wijn je hoofdpijn echt echt 279 00:11:49,370 --> 00:11:55,700 ik dacht hij heeft ongetwijfeld gelijk 280 00:11:52,780 --> 00:11:58,300 maar die theorieën van bommen ijs en 281 00:11:55,700 --> 00:12:01,610 radiale patronen en 282 00:11:58,300 --> 00:12:04,460 dat is dat houdt geen stand geo 283 00:12:01,610 --> 00:12:06,530 mechanisch en had zelf toen de houding 284 00:12:04,460 --> 00:12:09,170 en dat heb ik ook naar processen van 285 00:12:06,530 --> 00:12:11,120 veen gecommuniceerd 286 00:12:09,170 --> 00:12:12,230 hier wordt is aangedragen daar moeten we 287 00:12:11,120 --> 00:12:14,510 wat mee 288 00:12:12,230 --> 00:12:16,850 en dat moeten we uitzoeken wat weet dat 289 00:12:14,510 --> 00:12:19,460 is onze taak om dat uit te zoeken 290 00:12:16,850 --> 00:12:21,920 en niet het oordeel te vellen 291 00:12:19,460 --> 00:12:22,700 wat professor van veen wel deed in het 292 00:12:21,920 --> 00:12:25,790 eind 293 00:12:22,700 --> 00:12:27,960 rapport van ja wetenschappelijk is niet 294 00:12:25,790 --> 00:12:30,640 aangetoond dat 295 00:12:27,960 --> 00:12:33,130 gaswinning aardbevingen veroorzaakt het 296 00:12:30,640 --> 00:12:35,410 vond ik persoonlijk en om conclusie als 297 00:12:33,130 --> 00:12:37,780 iemand uit de samenleving iets aanreikt 298 00:12:35,410 --> 00:12:40,060 onze taak van universiteit om dat uit te 299 00:12:37,780 --> 00:12:42,120 zoeken dus ik zag het als een opdracht 300 00:12:40,060 --> 00:12:44,350 ja een hele 301 00:12:42,120 --> 00:12:46,420 goede opdracht 302 00:12:44,350 --> 00:12:48,250 er lief en mijn collega kat man komt 303 00:12:46,420 --> 00:12:51,010 zometeen even gaat dat dieper in op dat 304 00:12:48,250 --> 00:12:52,960 op dat op die reactie van nu zeg maar op 305 00:12:51,010 --> 00:12:54,370 op die theorie van meer van de sluis 306 00:12:52,960 --> 00:12:55,420 maar dat is dus eigenlijk het moment dat 307 00:12:54,370 --> 00:12:56,950 u voor het eerst 308 00:12:55,420 --> 00:12:58,840 betrokken bent met met uw kennis over 309 00:12:56,950 --> 00:13:00,460 die ondergrond bij gaswinning in 310 00:12:58,840 --> 00:13:02,350 groningen 311 00:13:00,460 --> 00:13:03,810 want hoeveel aandacht was er binnen de 312 00:13:02,350 --> 00:13:06,430 tudelft überhaupt 313 00:13:03,810 --> 00:13:08,680 voor gaswinning en gaswinning in 314 00:13:06,430 --> 00:13:12,250 nederland aan was stuk heel veel 315 00:13:08,680 --> 00:13:13,510 aandacht voor gaswinning en oliewinning 316 00:13:12,250 --> 00:13:16,420 en 317 00:13:13,510 --> 00:13:19,390 te zeggen binnen de faculteit zijn mijn 318 00:13:16,420 --> 00:13:21,910 bouwkunde en petroleum winding waren er 319 00:13:19,390 --> 00:13:24,910 ook heel veel connecties met shell 320 00:13:21,910 --> 00:13:29,530 diverse hoogleraren die van vanuit sjaal 321 00:13:24,910 --> 00:13:31,210 gedetacheerd werden ja dat zijn massa 322 00:13:29,530 --> 00:13:34,180 een heel belangrijk onderdeel hadden ook 323 00:13:31,210 --> 00:13:36,340 andere belangrijke delen ik zat zelf 324 00:13:34,180 --> 00:13:38,790 meer de buren gesteente me gaan ik ga 325 00:13:36,340 --> 00:13:41,050 voor de type mijnbouw je echt een ander 326 00:13:38,790 --> 00:13:42,010 gebied zal ik maar zeggen 327 00:13:41,050 --> 00:13:44,050 letterlijk 328 00:13:42,010 --> 00:13:45,880 maar ingenieurs geologie en we hadden s 329 00:13:44,050 --> 00:13:47,950 verwerking maar we hoog leer of een 330 00:13:45,880 --> 00:13:49,540 aantal mensen die in de erts werking 331 00:13:47,950 --> 00:13:51,790 zaten maar laten zeggen de olie en 332 00:13:49,540 --> 00:13:54,610 gaswinning als een hele belangrijke poot 333 00:13:51,790 --> 00:13:56,980 van de afdeling mijnbouwkunde petroleum 334 00:13:54,610 --> 00:13:59,210 winnen en ging het dan met name over hoe 335 00:13:56,980 --> 00:14:01,920 de ondergrond zeg maar 336 00:13:59,210 --> 00:14:04,350 wat ja alles over de ondergrond of ging 337 00:14:01,920 --> 00:14:05,940 het ook over de gevolgen van gaswinning 338 00:14:04,350 --> 00:14:06,840 wellicht in die ondergrond maar ook 339 00:14:05,940 --> 00:14:09,120 elders 340 00:14:06,840 --> 00:14:11,870 hij ging die tijd vooral om de techniek 341 00:14:09,120 --> 00:14:15,810 van oliewinning de techniek van 342 00:14:11,870 --> 00:14:19,230 gaswinning en het reservoir engineering 343 00:14:15,810 --> 00:14:22,260 hoe je zo'n recevoir goed ontwikkeld dus 344 00:14:19,230 --> 00:14:23,550 meer de de praktische technieken hoe je 345 00:14:22,260 --> 00:14:26,970 met een gasveld 346 00:14:23,550 --> 00:14:29,580 omgaat en dat was niet zozeer gericht op 347 00:14:26,970 --> 00:14:31,830 de milieueffecten van van olie of gas 348 00:14:29,580 --> 00:14:34,680 meningen en hoe stond tudelft 349 00:14:31,830 --> 00:14:36,650 aangeschreven als het ging over de 350 00:14:34,680 --> 00:14:41,550 kennis over gaswinning 351 00:14:36,650 --> 00:14:43,680 hoe ik denk heel redelijk dat de 352 00:14:41,550 --> 00:14:46,190 afdeling mijn bouwkunde 353 00:14:43,680 --> 00:14:48,890 ja ook heel veel studenten afstudeerders 354 00:14:46,190 --> 00:14:52,140 afleverde en 355 00:14:48,890 --> 00:14:55,050 ik ben op ik heb toen heel lang college 356 00:14:52,140 --> 00:14:57,240 geven practica gegeven heel vaak 357 00:14:55,050 --> 00:15:00,300 oud-studenten tegenkwam op allerlei 358 00:14:57,240 --> 00:15:01,830 posities in in het bedrijfsleven en ook 359 00:15:00,300 --> 00:15:03,990 vooral ook bij 360 00:15:01,830 --> 00:15:07,140 olie en gaswinning zou drijven dus dat 361 00:15:03,990 --> 00:15:09,240 ja die had een hele belangrijke positie 362 00:15:07,140 --> 00:15:11,520 denk ik ja en ik vertelde al dat ook 363 00:15:09,240 --> 00:15:13,340 keuken collega hoogleraren ook 364 00:15:11,520 --> 00:15:15,380 gedetacheerd waren vanuit bijvoorbeeld 365 00:15:13,340 --> 00:15:18,900 shell zei 366 00:15:15,380 --> 00:15:20,040 hoe u was zeg maar inderdaad de 367 00:15:18,900 --> 00:15:22,080 bijvoorbeeld de financiering van 368 00:15:20,040 --> 00:15:23,430 onderzoek en de manier waarop 369 00:15:22,080 --> 00:15:25,520 tudelft zeg maar die kennisontwikkeling 370 00:15:23,430 --> 00:15:30,200 ook vorm kan geven 371 00:15:25,520 --> 00:15:32,730 nou dat is wel de periode al van 372 00:15:30,200 --> 00:15:35,100 externe financiering was een 373 00:15:32,730 --> 00:15:38,580 zelfstandige financiering je had hem 374 00:15:35,100 --> 00:15:40,950 überhaupt je eigen positie dat je kon 375 00:15:38,580 --> 00:15:44,010 nadenken over dingen los van de colleges 376 00:15:40,950 --> 00:15:47,460 in practica die je moest geven het was 377 00:15:44,010 --> 00:15:49,770 altijd wel de kunst om met de kennis die 378 00:15:47,460 --> 00:15:52,050 je genereerde projecten te genereren 379 00:15:49,770 --> 00:15:53,230 waardoor je meer mensen in dienst kon 380 00:15:52,050 --> 00:15:56,430 nemen dus 381 00:15:53,230 --> 00:16:00,190 dat is wel de bedoeling dat je 382 00:15:56,430 --> 00:16:02,590 publicaties geef aan de weg timmerde 383 00:16:00,190 --> 00:16:05,440 en dat was wel een normaal gesproken met 384 00:16:02,590 --> 00:16:07,510 het uitvoeren van externe 385 00:16:05,440 --> 00:16:09,760 het projecten waar je de waarvoor je 386 00:16:07,510 --> 00:16:11,530 financiering moest zien te vinden ja en 387 00:16:09,760 --> 00:16:13,320 die externe projecten bevindt die werden 388 00:16:11,530 --> 00:16:17,140 lang gefinancierd door 389 00:16:13,320 --> 00:16:18,610 wat voor dat kon zijn het nationaal 390 00:16:17,140 --> 00:16:20,770 programma 391 00:16:18,610 --> 00:16:23,650 ben ik wel iets later maar het nationaal 392 00:16:20,770 --> 00:16:26,260 programma wat van economische zaken kwam 393 00:16:23,650 --> 00:16:29,680 van steenkool ons hem geef het een tijd 394 00:16:26,260 --> 00:16:33,510 dat alles wat je deed op het gebied van 395 00:16:29,680 --> 00:16:36,720 steenkool dat dat enorm goed scoorde en 396 00:16:33,510 --> 00:16:40,240 makkelijk gefinancierd werkt 397 00:16:36,720 --> 00:16:44,640 ik heb zelf een latere stadia ook veel 398 00:16:40,240 --> 00:16:48,040 onderzoek gedaan met collega's voor de 399 00:16:44,640 --> 00:16:50,290 europese unie voor dg destijds programma 400 00:16:48,040 --> 00:16:52,090 prime een raw materials 401 00:16:50,290 --> 00:16:54,940 en als je daar dan iets voorstellen en 402 00:16:52,090 --> 00:16:56,830 samenwerkten met een mijn importen halve 403 00:16:54,940 --> 00:16:58,090 nie en griekenland deden we dan in 404 00:16:56,830 --> 00:17:00,670 ierland 405 00:16:58,090 --> 00:17:05,170 dan kreeg je van der g 406 00:17:00,670 --> 00:17:07,540 geldens en en natuurlijk jaar directe 407 00:17:05,170 --> 00:17:09,700 programma's en zoals de bomen 408 00:17:07,540 --> 00:17:10,690 programma daar komen zou erg over te 409 00:17:09,700 --> 00:17:11,860 spreken 410 00:17:10,690 --> 00:17:15,220 dan wil ik nu met u het was weven 411 00:17:11,860 --> 00:17:19,000 aangekondigd naar mijn van de sluis doen 412 00:17:15,220 --> 00:17:21,370 stil te staan bij tweede kerstdag 1986 413 00:17:19,000 --> 00:17:23,890 ja want dan trilt de bodem rondom als ze 414 00:17:21,370 --> 00:17:25,510 50 seconden was er een kracht van drie 415 00:17:23,890 --> 00:17:27,700 op de schaal van richter 416 00:17:25,510 --> 00:17:30,670 tafel en stoelen trillen telefoontjes 417 00:17:27,700 --> 00:17:32,290 bij de politie die komen ook binnen en 418 00:17:30,670 --> 00:17:33,880 het drentse statenlid meent van der 419 00:17:32,290 --> 00:17:36,130 sluis die waren schudt dan in de media 420 00:17:33,880 --> 00:17:37,120 dat gaswinning de oorzaak is van de 421 00:17:36,130 --> 00:17:39,820 bevingen 422 00:17:37,120 --> 00:17:41,170 maar het kabinet nam en andere experts 423 00:17:39,820 --> 00:17:42,400 die zeggen dat dat is dat is helemaal 424 00:17:41,170 --> 00:17:43,960 niet waar 425 00:17:42,400 --> 00:17:47,330 en dan voegen ze eigenlijk ook wel wel 426 00:17:43,960 --> 00:17:49,700 een redelijk veilig publieke discussie 427 00:17:47,330 --> 00:17:51,710 kent u de heer van de sluis trouwens 428 00:17:49,700 --> 00:17:55,010 persoonlijk die heb ik heel goed leren 429 00:17:51,710 --> 00:17:57,399 kennen in een wat later stadium 430 00:17:55,010 --> 00:18:00,289 en 1986 431 00:17:57,399 --> 00:18:03,289 was ik daar niet direct mee bezig ik heb 432 00:18:00,289 --> 00:18:05,899 daarnet gezegd dat ja patrons van 433 00:18:03,289 --> 00:18:08,149 en zul je mij in dit dossier gevraagd 434 00:18:05,899 --> 00:18:11,120 heeft en daar ben ik ook meer dan 30 435 00:18:08,149 --> 00:18:13,840 jaar en actief gebleven maar en meent 436 00:18:11,120 --> 00:18:16,340 van der sluis die leerde ik dus 437 00:18:13,840 --> 00:18:18,559 allereerst kennen door rapport wordt 438 00:18:16,340 --> 00:18:21,350 aangereikt werd hier is het roder apart 439 00:18:18,559 --> 00:18:25,730 aardbeving in nederland 440 00:18:21,350 --> 00:18:27,710 bom ijs theorie radiale patronen en er 441 00:18:25,730 --> 00:18:30,019 is een relatie tussen gaswinning en 442 00:18:27,710 --> 00:18:32,809 aardbevingen was het had laatst er als 443 00:18:30,019 --> 00:18:36,010 ik het 110% mee eens dat was echt 444 00:18:32,809 --> 00:18:38,630 voorkomen juist gezien maar de 445 00:18:36,010 --> 00:18:43,490 praktische uitleg die die gaf dit die 446 00:18:38,630 --> 00:18:45,830 die was niet een geel mechanisch en zeer 447 00:18:43,490 --> 00:18:48,529 zwak en daar werd hij heel erg op 448 00:18:45,830 --> 00:18:52,909 aangevallen dus een kernboodschap was 449 00:18:48,529 --> 00:18:55,220 perfect maar de uitleg daarvan die was 450 00:18:52,909 --> 00:18:58,100 heel zwak en daardoor werd hij zo 451 00:18:55,220 --> 00:19:00,260 aangevallen op allerlei plekken wat heel 452 00:18:58,100 --> 00:19:02,149 veel emotie in het veld 453 00:19:00,260 --> 00:19:05,210 gaf maar eigenlijk wist niemand precies 454 00:19:02,149 --> 00:19:07,789 hoe dat nou in elkaar stak het was in 455 00:19:05,210 --> 00:19:09,169 die tijd een 1990 eigenlijk wist niemand 456 00:19:07,789 --> 00:19:11,570 het 457 00:19:09,169 --> 00:19:16,039 en dan ja dan denk ik dat de volgende 458 00:19:11,570 --> 00:19:18,710 vraag is van hoe kwam dat dan 459 00:19:16,039 --> 00:19:20,539 ja hoe kwam dat dan draag ik moet bang 460 00:19:18,710 --> 00:19:22,970 dat dan 461 00:19:20,539 --> 00:19:25,039 ik wist dat op dat moment ook niet was 462 00:19:22,970 --> 00:19:28,580 heel veel promotie ook over 463 00:19:25,039 --> 00:19:30,740 en opgevend vonden wij toen dit 464 00:19:28,580 --> 00:19:32,330 voorbereid hebben en bezig waren om een 465 00:19:30,740 --> 00:19:35,179 stapel documenten 466 00:19:32,330 --> 00:19:37,940 uw kant uit te te zenden kwamen wij een 467 00:19:35,179 --> 00:19:43,690 rapport tegen van ene koopman en mee 468 00:19:37,940 --> 00:19:46,429 colin speksnijder 19 6 of 86 1986 en 469 00:19:43,690 --> 00:19:49,940 werd heel goed met 470 00:19:46,429 --> 00:19:52,240 rekenmodellen wordt werd beschreven dat 471 00:19:49,940 --> 00:19:55,549 aan de oppervlakte geen 472 00:19:52,240 --> 00:19:57,350 ongelijkmatige beweging zal optreden er 473 00:19:55,549 --> 00:20:00,049 waren mooie rekenmodellen gemaakt met de 474 00:19:57,350 --> 00:20:03,320 stond ook een kleine verhandeling in 475 00:20:00,049 --> 00:20:05,899 over de spanning op reservoir niveau en 476 00:20:03,320 --> 00:20:08,990 daar stond in 477 00:20:05,899 --> 00:20:10,909 in een reservoir dus in dat poreuzer is 478 00:20:08,990 --> 00:20:13,389 ervaar van die zandsteen 479 00:20:10,909 --> 00:20:15,679 daar daar zijn eigenlijk geen 480 00:20:13,389 --> 00:20:18,350 aardbevingen of verschuivingen 481 00:20:15,679 --> 00:20:19,490 langs breuken mogelijk en dat werd dan 482 00:20:18,350 --> 00:20:22,100 uitgelegd 483 00:20:19,490 --> 00:20:25,369 naar mensen worden ik later van de 484 00:20:22,100 --> 00:20:27,320 gasdruk gaat omlaag daardoor worden 485 00:20:25,369 --> 00:20:29,470 diever klem en de spanning er op dat 486 00:20:27,320 --> 00:20:32,539 gesteente die worden groter 487 00:20:29,470 --> 00:20:34,580 en daardoor kunt naar eigenlijk geen 488 00:20:32,539 --> 00:20:37,399 bevingen optreden en vergelijk dat met 489 00:20:34,580 --> 00:20:39,470 een rij boeken die naast elkaar staat en 490 00:20:37,399 --> 00:20:41,869 oosten door de gasdruk daling die rij 491 00:20:39,470 --> 00:20:45,230 boeken tegen elkaar aangedrukt wordt dan 492 00:20:41,869 --> 00:20:48,470 dan dan beweegt er niks meer dus de is 493 00:20:45,230 --> 00:20:51,320 geen echt probleem op réservoir niveau 494 00:20:48,470 --> 00:20:54,499 met aardbevingen die kunnen optreden dat 495 00:20:51,320 --> 00:20:56,509 stond dus uitgewerkt in dat rapport van 496 00:20:54,499 --> 00:20:59,210 koopman et al 497 00:20:56,509 --> 00:21:01,039 en dat was een fout concept het is klaar 498 00:20:59,210 --> 00:21:03,049 communie zo nerveus bijvoorbeeld op de 499 00:21:01,039 --> 00:21:05,269 thee u die vonden dat een goed concept 500 00:21:03,049 --> 00:21:07,610 want u zei net ook al hoe hoogleraar van 501 00:21:05,269 --> 00:21:10,220 veel reageerden eigenlijk dacht iedereen 502 00:21:07,610 --> 00:21:12,559 daar is onzin die correlatie is er niets 503 00:21:10,220 --> 00:21:13,820 zal u dacht nou die manier van de sluis 504 00:21:12,559 --> 00:21:16,759 die heeft wel een punt alleen ze 505 00:21:13,820 --> 00:21:19,789 onderbouwing daar schort wat aan de ik 506 00:21:16,759 --> 00:21:22,879 praat even over 1986 kwam dat rapport 507 00:21:19,789 --> 00:21:25,759 uit van het shell lab in rijswijk te 508 00:21:22,879 --> 00:21:27,169 kunnen geen brood bewegingen optreden op 509 00:21:25,759 --> 00:21:29,119 recevoir niveau 510 00:21:27,169 --> 00:21:31,220 ik heb recent vond ik nog een stuk wat 511 00:21:29,119 --> 00:21:34,220 naar de kamer gecommuniceerd is maar nee 512 00:21:31,220 --> 00:21:37,360 of réservoir diep dus het was 1989 in 513 00:21:34,220 --> 00:21:40,690 dat reservoir kan eigenlijk niks bewegen 514 00:21:37,360 --> 00:21:42,130 aan de randen misschien een beetje 515 00:21:40,690 --> 00:21:44,470 de kan straks nog iets over zeggen maar 516 00:21:42,130 --> 00:21:47,230 op reservoir niveau is er eigenlijk geen 517 00:21:44,470 --> 00:21:50,650 probleem dat hele rapport was ook mee 518 00:21:47,230 --> 00:21:52,480 gestuurd naar de groep van taxus en roos 519 00:21:50,650 --> 00:21:55,840 van het mit 520 00:21:52,480 --> 00:21:58,150 in 1990 die daar review op zouden doen 521 00:21:55,840 --> 00:22:01,510 en die hebben toen ook geantwoord na 522 00:21:58,150 --> 00:22:03,580 jaren nee de kansel beving is eigenlijk 523 00:22:01,510 --> 00:22:06,400 naar uitermate kleine 524 00:22:03,580 --> 00:22:09,610 ja als er iets optreedt is er maar een 525 00:22:06,400 --> 00:22:10,720 geringe kans op nou ja mijn drie punt 0 526 00:22:09,610 --> 00:22:12,340 of zo 527 00:22:10,720 --> 00:22:14,080 en dat lijkt een beetje op het een 528 00:22:12,340 --> 00:22:16,060 vrachtwagen die langs gaat 529 00:22:14,080 --> 00:22:19,180 dus het is een heel breed gedragen 530 00:22:16,060 --> 00:22:21,240 concept wat daar leefden 531 00:22:19,180 --> 00:22:25,090 en ja 532 00:22:21,240 --> 00:22:27,640 toen kwam jan petrus bij mij in 1990 533 00:22:25,090 --> 00:22:30,160 werd ik zelf zonder gaan maken en toen 534 00:22:27,640 --> 00:22:32,020 zag ik eigenlijk al heel snel dat was 535 00:22:30,160 --> 00:22:33,850 met de software die ik via professor 536 00:22:32,020 --> 00:22:35,740 vooruit ook 537 00:22:33,850 --> 00:22:38,380 aangeschaft had als t e d ik zou 538 00:22:35,740 --> 00:22:40,660 eigenlijk heel snel kan wel op reservoir 539 00:22:38,380 --> 00:22:42,760 niveau die zit ergens een dat klopt 540 00:22:40,660 --> 00:22:44,590 ergens shitty het kan wel nou we kwam 541 00:22:42,760 --> 00:22:46,860 dat dan eigenlijk want u zegt van in 86 542 00:22:44,590 --> 00:22:50,290 komt dan dat rapport uit 543 00:22:46,860 --> 00:22:52,180 vanuit het lab shalaby rijswijk dan de 544 00:22:50,290 --> 00:22:53,920 mit die gaat daar nog eens een keer op 545 00:22:52,180 --> 00:22:56,320 studeren naar volgens mij is dat nogal 546 00:22:53,920 --> 00:22:59,110 gegrepen meer de universiteit die zegt 547 00:22:56,320 --> 00:23:00,370 van hetzelfde en magnitude maximaal drie 548 00:22:59,110 --> 00:23:03,520 en dat het ooit gaat gebeuren heel 549 00:23:00,370 --> 00:23:05,770 onwaarschijnlijk hoe waarom gaat u dan 550 00:23:03,520 --> 00:23:07,240 wel aan de slag maar zijn er heel veel 551 00:23:05,770 --> 00:23:08,730 wetenschappers die eigenlijk zeggen nou 552 00:23:07,240 --> 00:23:11,230 of strikter om 553 00:23:08,730 --> 00:23:14,830 bij wij hebben gaan we worden niet 554 00:23:11,230 --> 00:23:17,140 nieuwsgierig er via heeft de toe over 555 00:23:14,830 --> 00:23:20,920 hoe ontstaat een tunnel 556 00:23:17,140 --> 00:23:24,790 dit is zo'n moment geweest dat de de 557 00:23:20,920 --> 00:23:28,000 hele wenselijke de hele hele wenselijke 558 00:23:24,790 --> 00:23:29,860 concept neergelegd werd van nou kijkt er 559 00:23:28,000 --> 00:23:31,450 is helemaal geen probleem 560 00:23:29,860 --> 00:23:33,940 en iedereen loopt daar natuurlijk mee 561 00:23:31,450 --> 00:23:35,740 weg het is druk een geweldig iets als 562 00:23:33,940 --> 00:23:39,590 het totaal geen probleem is of het is 563 00:23:35,740 --> 00:23:41,090 totaal en hanteerbaar en ik denk dat dat 564 00:23:39,590 --> 00:23:43,880 heel breed 565 00:23:41,090 --> 00:23:47,300 warmte is en ik ben gewoon op een andere 566 00:23:43,880 --> 00:23:49,340 plek het is stuk vaak dat een outsider 567 00:23:47,300 --> 00:23:51,950 die ik had de best wel kennis van de 568 00:23:49,340 --> 00:23:54,650 ondergrond op 3 km diepte met dat die 569 00:23:51,950 --> 00:23:57,470 somber ging maken en tassen hij zit 570 00:23:54,650 --> 00:23:59,480 gewoon en het kan wel 571 00:23:57,470 --> 00:24:01,100 ik houd helaas niet had rapport want dan 572 00:23:59,480 --> 00:24:03,320 had ik dat gewoon aan kunnen wijzen maar 573 00:24:01,100 --> 00:24:04,880 dat geheim rapport dat kwam pas twee 574 00:24:03,320 --> 00:24:06,980 jaar geleden boven water bij het 575 00:24:04,880 --> 00:24:08,960 voorbereiden van deze enquête 576 00:24:06,980 --> 00:24:11,900 dus echt een open discussie is er niet 577 00:24:08,960 --> 00:24:14,360 geweest als ieder geweest was was dat 578 00:24:11,900 --> 00:24:15,650 veel sneller gegaan natuurlijk zie had 579 00:24:14,360 --> 00:24:18,530 niet dat rapport maar wel het verschil 580 00:24:15,650 --> 00:24:21,140 verslag en ned ja dit onderzoek van en 581 00:24:18,530 --> 00:24:22,910 massachusetts institute of technology en 582 00:24:21,140 --> 00:24:24,650 die zegt altijd met ik zelf gaan rekenen 583 00:24:22,910 --> 00:24:26,210 en neer vervolgens ook dier uw 584 00:24:24,650 --> 00:24:31,040 berekeningen zeg maar gedeeld op een 585 00:24:26,210 --> 00:24:33,650 symposium in 1990 ja wat wat was daar 586 00:24:31,040 --> 00:24:36,320 zeg maar waarom wilt u dat graag laten 587 00:24:33,650 --> 00:24:40,130 zien wat u zelf wat uitgroei 588 00:24:36,320 --> 00:24:43,130 ik vond het al universiteit en taak en 589 00:24:40,130 --> 00:24:44,680 een verplichting om kennis te genereren 590 00:24:43,130 --> 00:24:48,260 waarvan ik dacht dat dat maatschappelijk 591 00:24:44,680 --> 00:24:49,940 en zeer relevant was dus wat is je taak 592 00:24:48,260 --> 00:24:52,760 was universiteit 593 00:24:49,940 --> 00:24:59,150 dat is kennis genereren die die er toe 594 00:24:52,760 --> 00:25:02,120 doet en dus in dat in dat hele 595 00:24:59,150 --> 00:25:03,080 jager die hele huis van wat is hier aan 596 00:25:02,120 --> 00:25:04,910 de hand 597 00:25:03,080 --> 00:25:06,700 dacht ik van de hier kan ik als 598 00:25:04,910 --> 00:25:09,830 laboratorium 599 00:25:06,700 --> 00:25:12,290 belangrijke kennis genereren en dat ben 600 00:25:09,830 --> 00:25:14,090 ik vervolgens ook gaan uitbouwen 601 00:25:12,290 --> 00:25:17,540 want in het begin had ik het leen over 602 00:25:14,090 --> 00:25:21,050 bij handbreuk is het triviaal maar met 603 00:25:17,540 --> 00:25:23,960 het voortgangsrapport van 1992 zag ik al 604 00:25:21,050 --> 00:25:26,900 dat op de breuken binnen het reservoir 605 00:25:23,960 --> 00:25:29,900 en dat zelfs nog erger speelde dus wat 606 00:25:26,900 --> 00:25:33,050 het volledig tegenovergesteld aan het 607 00:25:29,900 --> 00:25:36,260 geheime rapport wat ik niet had zag ik 608 00:25:33,050 --> 00:25:40,010 dat het binnen entries gevaar was in 609 00:25:36,260 --> 00:25:43,400 1992 geval daar daar hele heel makkelijk 610 00:25:40,010 --> 00:25:45,290 breuken activering kon plaatsvinden en 611 00:25:43,400 --> 00:25:48,620 dat was een kan dat wel eenvoudig 612 00:25:45,290 --> 00:25:50,930 uitleggen niet omdat alles samen gedrukt 613 00:25:48,620 --> 00:25:51,890 werd maar omdat juist die verticale 614 00:25:50,930 --> 00:25:54,980 kracht 615 00:25:51,890 --> 00:25:56,240 heel groot werd omdat de gasdruk daalde 616 00:25:54,980 --> 00:25:58,490 in het reservoir 617 00:25:56,240 --> 00:26:00,490 het gewicht van het bovenliggende pakket 618 00:25:58,490 --> 00:26:04,700 blijft hetzelfde 619 00:26:00,490 --> 00:26:07,640 en nam dat enorm toe de spanningen op 620 00:26:04,700 --> 00:26:11,150 het cissé breuk systeem en het gesteente 621 00:26:07,640 --> 00:26:13,160 maar in horizontale zin kon dat chris 622 00:26:11,150 --> 00:26:15,170 ervaar dit krimpen want het was vast 623 00:26:13,160 --> 00:26:17,390 geklemd tussen bovenliggende en 624 00:26:15,170 --> 00:26:20,780 onderliggende lagen dus het kon helemaal 625 00:26:17,390 --> 00:26:23,360 geen rosenthal er klem en de spanning 626 00:26:20,780 --> 00:26:28,580 opbouwen tussen kwamen die breuken op 627 00:26:23,360 --> 00:26:32,750 scherp te staan en dat heb ik in 1992 al 628 00:26:28,580 --> 00:26:36,770 helemaal uitgewerkt en 1993 in de boom 629 00:26:32,750 --> 00:26:38,540 rapport gepubliceerd en 1994 630 00:26:36,770 --> 00:26:39,830 internationaal gepubliceerd 631 00:26:38,540 --> 00:26:43,270 u gaat heel snel want ik woon nog even 632 00:26:39,830 --> 00:26:45,140 naar 1990 wat u deelt dan die 633 00:26:43,270 --> 00:26:48,950 resultaten die eigenlijk in de gaan 634 00:26:45,140 --> 00:26:51,410 tegen wat de mit ook had gezegd wat 635 00:26:48,950 --> 00:26:53,530 waarna de reacties zeg maar van de 636 00:26:51,410 --> 00:26:56,600 mensen die dat van u 637 00:26:53,530 --> 00:27:01,130 moet een klein voorbehoud maken dat 638 00:26:56,600 --> 00:27:02,930 zelfs mit en ook in dat rapport van 639 00:27:01,130 --> 00:27:05,120 koopmans 100 aan de brand van een 640 00:27:02,930 --> 00:27:06,950 reservoir jaar kan nog wel wat gebeuren 641 00:27:05,120 --> 00:27:09,680 mijn eerste som heb ik ook aan de rand 642 00:27:06,950 --> 00:27:12,320 gemaakt naar mij de hoofdboodschap vaste 643 00:27:09,680 --> 00:27:14,060 zijn wel aardbeving op réservoir niveau 644 00:27:12,320 --> 00:27:17,270 nou dat was een enorme 645 00:27:14,060 --> 00:27:20,510 discussie en media-aandacht en die ik 646 00:27:17,270 --> 00:27:23,060 zelf niet zo begreep maar enige vallen 647 00:27:20,510 --> 00:27:25,780 van zoveel aandacht voor en het was 648 00:27:23,060 --> 00:27:28,650 natuurlijk ook wel een hele belangrijke 649 00:27:25,780 --> 00:27:31,840 boodschap maar 650 00:27:28,650 --> 00:27:34,420 uiteindelijk uhm nou ja media aandacht 651 00:27:31,840 --> 00:27:37,890 en en wetenschappers wat zodat zij de 652 00:27:34,420 --> 00:27:37,890 die ervan van uw berekeningen 653 00:27:38,340 --> 00:27:42,760 nou 654 00:27:40,050 --> 00:27:45,910 in de 655 00:27:42,760 --> 00:27:49,210 ik werd heel vaak geconfronteerd met de 656 00:27:45,910 --> 00:27:50,620 houding van ja volgens ons hij met die 657 00:27:49,210 --> 00:27:53,550 spanningen toch toe 658 00:27:50,620 --> 00:27:57,460 het is heel vaak vaste houding 659 00:27:53,550 --> 00:27:59,830 aardig verhaal maar volgens ons en nemen 660 00:27:57,460 --> 00:28:01,540 de spanningen toch toe en dan ging dit 661 00:27:59,830 --> 00:28:04,450 presenteren bij het shell lab in 662 00:28:01,540 --> 00:28:06,550 rijswijk en dan werd daar ook gezegd van 663 00:28:04,450 --> 00:28:08,080 ja we hebben er is een rapport en dus 664 00:28:06,550 --> 00:28:10,480 hadden in dat het 665 00:28:08,080 --> 00:28:13,930 het algemene beeld was gewoon dat het 666 00:28:10,480 --> 00:28:15,430 een confrontatie was met 667 00:28:13,930 --> 00:28:17,040 ja het paradigma 668 00:28:15,430 --> 00:28:20,080 wat we toen hadden hun er was een 669 00:28:17,040 --> 00:28:23,830 paradigma en denk aan gezin dat omarmt 670 00:28:20,080 --> 00:28:25,120 werd en en daar daar daar probeerde ik 671 00:28:23,830 --> 00:28:27,040 doorheen te komen 672 00:28:25,120 --> 00:28:29,710 dat is een heel moeizaam proces 673 00:28:27,040 --> 00:28:31,600 ja die zegt ik had daar berekeningen op 674 00:28:29,710 --> 00:28:33,190 losgelaten kan een andere conclusie dan 675 00:28:31,600 --> 00:28:36,430 wat eigenlijk zeg maar een beetje de 676 00:28:33,190 --> 00:28:38,680 gangbare gedachte was en ik het even 677 00:28:36,430 --> 00:28:40,870 mijn interpretatie maken elk argument 678 00:28:38,680 --> 00:28:42,760 tegen was ja maar het is anders want er 679 00:28:40,870 --> 00:28:44,650 is een andere gangbare conclusie is dat 680 00:28:42,760 --> 00:28:46,390 de media dat er gebeurde om ja die ander 681 00:28:44,650 --> 00:28:48,400 is en andere gangbare conclusie die je 682 00:28:46,390 --> 00:28:50,170 niet op tafel kwam echt dat dat maakt 683 00:28:48,400 --> 00:28:52,030 het lijkt allemaal erg moeilijk om daar 684 00:28:50,170 --> 00:28:52,810 een wetenschappelijke discussie over te 685 00:28:52,030 --> 00:28:55,320 houden 686 00:28:52,810 --> 00:28:58,259 wij hadden en ik heb toen samen met een 687 00:28:55,320 --> 00:28:59,879 paar collega's een symposium in 688 00:28:58,259 --> 00:29:01,919 in de aula van de tu delft 689 00:28:59,879 --> 00:29:05,429 georganiseerd ik serveer de tienenwal 690 00:29:01,919 --> 00:29:07,769 tafel brengen onze boodschap is zorg dat 691 00:29:05,429 --> 00:29:10,559 er een wetenschappelijke discussie is en 692 00:29:07,769 --> 00:29:13,049 dat het op tafel ligt en komen met 693 00:29:10,559 --> 00:29:14,459 kritiek dat remmen maar later het in 694 00:29:13,049 --> 00:29:17,209 openheid 695 00:29:14,459 --> 00:29:19,679 op tafel brengen en 696 00:29:17,209 --> 00:29:22,440 pas ook de vertegenwoordiger van de 697 00:29:19,679 --> 00:29:25,409 internationale society er ook mechanics 698 00:29:22,440 --> 00:29:27,149 dus we waren dat gewend en de in de 699 00:29:25,409 --> 00:29:29,159 wetenschap is het belangrijk als je een 700 00:29:27,149 --> 00:29:31,289 mening hebt een andere mening hebt dat 701 00:29:29,159 --> 00:29:33,419 je over discussieert heen ziet van ja 702 00:29:31,289 --> 00:29:36,119 wacht even is dit wel goed wat we hier 703 00:29:33,419 --> 00:29:38,339 doen dat proces wilden we stimuleren ja 704 00:29:36,119 --> 00:29:40,829 en nu zij al van en dat u op bij shell 705 00:29:38,339 --> 00:29:42,899 die presentatie had gegeven of indie 706 00:29:40,829 --> 00:29:44,789 folk south yarmouth waar inderdaad ook 707 00:29:42,899 --> 00:29:46,129 reacties van de oliemaatschappijen en de 708 00:29:44,789 --> 00:29:49,789 nam op uw 709 00:29:46,129 --> 00:29:49,789 conclusies vanuit uw berekening 710 00:29:51,869 --> 00:29:57,229 dan 711 00:29:53,599 --> 00:29:59,190 de boa's is toen begonnen de 712 00:29:57,229 --> 00:30:01,589 begeleidingscommissie onderzoek 713 00:29:59,190 --> 00:30:04,649 aardbevingen tweede kamer te gebeuren 714 00:30:01,589 --> 00:30:08,909 allerlei dingen en ik werd gevraagd om 715 00:30:04,649 --> 00:30:10,169 mee te doen aan de studie die begeleid 716 00:30:08,909 --> 00:30:14,249 werd door de begeleidingscommissie 717 00:30:10,169 --> 00:30:17,159 onderzoek aardbeving is dus dat was de 718 00:30:14,249 --> 00:30:19,409 de setting to tune en 719 00:30:17,159 --> 00:30:21,989 in ik had allerlei dingen al bijna 720 00:30:19,409 --> 00:30:24,719 helemaal uitgewerkt maar ik mocht 721 00:30:21,989 --> 00:30:26,129 meedraaien in de commissie kregen of ie 722 00:30:24,719 --> 00:30:28,109 nog we niet in de commissie dat 723 00:30:26,129 --> 00:30:32,249 verspreekt me even maar ik mocht dingen 724 00:30:28,109 --> 00:30:34,919 aanleveren en dat dat wil ik graag want 725 00:30:32,249 --> 00:30:37,079 anders touch maar in een laboratorium en 726 00:30:34,919 --> 00:30:38,700 tudelft kan je allerlei dingen doen je 727 00:30:37,079 --> 00:30:42,259 hebt heel veel vrijheid maar ik doe het 728 00:30:38,700 --> 00:30:42,259 niet de gegevens van die gasveld 729 00:30:42,599 --> 00:30:46,769 natuurlijk contact met ministerie van 730 00:30:44,759 --> 00:30:49,879 economische zaken bijvoorbeeld over uw 731 00:30:46,769 --> 00:30:54,209 over de uitkomsten van uw berekeningen 732 00:30:49,879 --> 00:30:55,770 en of ik zeg de net in tibia periode is 733 00:30:54,209 --> 00:30:58,590 de 734 00:30:55,770 --> 00:31:01,020 het blauwe licht begonnen en de 735 00:30:58,590 --> 00:31:04,200 secretaris was ja dan heb ik van 736 00:31:01,020 --> 00:31:06,750 economische zaken en dus het antwoord is 737 00:31:04,200 --> 00:31:08,040 ja dat hadden we het contact maar de 738 00:31:06,750 --> 00:31:10,200 praktische 739 00:31:08,040 --> 00:31:13,110 contacten liepen vaak ook via janpiet 740 00:31:10,200 --> 00:31:16,290 gunst van sodm die ook probeerde om dit 741 00:31:13,110 --> 00:31:18,090 dit tot ontwikkeling te brengen van wat 742 00:31:16,290 --> 00:31:20,220 is hier in hemelsnaam aan de hand dat 743 00:31:18,090 --> 00:31:21,270 was de vraag ja dus als ik u goed 744 00:31:20,220 --> 00:31:23,880 begrijp wel sterk een beetje een 745 00:31:21,270 --> 00:31:25,710 startpunt van een hoop onderzoek wat 746 00:31:23,880 --> 00:31:28,440 daarna nog eens 747 00:31:25,710 --> 00:31:29,940 uitgevoerd begrijp ik het dan goed 3 ja 748 00:31:28,440 --> 00:31:33,900 een hoop onderzoek 749 00:31:29,940 --> 00:31:36,300 ik denk er is onderzoek gedaan de 750 00:31:33,900 --> 00:31:39,690 opdroeg de opdracht naar binnen twee 751 00:31:36,300 --> 00:31:42,290 jaar moet er iets liggen en ik denk dat 752 00:31:39,690 --> 00:31:47,040 ik dan heel snel naar de kernen ga 753 00:31:42,290 --> 00:31:50,190 ik heb zelf het voorbeeld was eleveld 754 00:31:47,040 --> 00:31:53,400 daar waren al wil bevingen ja daar ook 755 00:31:50,190 --> 00:31:54,660 metingen gedaan dus dat was dat was mij 756 00:31:53,400 --> 00:31:56,850 deden 757 00:31:54,660 --> 00:31:58,740 maakte computermodellen 758 00:31:56,850 --> 00:32:01,920 en dan moest je data hebben van welke 759 00:31:58,740 --> 00:32:04,920 gesteente eigenschappen en gebruik je 760 00:32:01,920 --> 00:32:07,010 daar en al doende 761 00:32:04,920 --> 00:32:10,770 kwam ik er achter van hij dit is een 762 00:32:07,010 --> 00:32:12,180 rood leerentveld en soms een veld 763 00:32:10,770 --> 00:32:14,700 je hebt hier 764 00:32:12,180 --> 00:32:17,460 het is al heel ver in ontwikkeling en 765 00:32:14,700 --> 00:32:20,670 met nog wat extra productie kunnen hier 766 00:32:17,460 --> 00:32:22,650 de aardbevingen en volgens mijn 767 00:32:20,670 --> 00:32:24,540 geo mechanische berekeningen niet meer 768 00:32:22,650 --> 00:32:28,260 zijn dan ongeveer drie op de schaal van 769 00:32:24,540 --> 00:32:30,570 richter ja nou dat was een nogal een 770 00:32:28,260 --> 00:32:32,340 stevige uitspraak die tot tot vandaag is 771 00:32:30,570 --> 00:32:34,380 blijven staan tegenwoordig zou je zeggen 772 00:32:32,340 --> 00:32:35,730 heere maak je allemaal scenario's en dan 773 00:32:34,380 --> 00:32:37,950 ga je heel veel berekeningen maken 774 00:32:35,730 --> 00:32:39,810 midden want het stond 775 00:32:37,950 --> 00:32:42,390 geef heel goed staan maar ik zei de wel 776 00:32:39,810 --> 00:32:43,590 bij we pas na op dit geldt niet voor de 777 00:32:42,390 --> 00:32:45,780 andere velden 778 00:32:43,590 --> 00:32:50,190 is dat maar ja dat was dan het grote 779 00:32:45,780 --> 00:32:52,560 discussie punt wat ontstond en dus moest 780 00:32:50,190 --> 00:32:55,110 ik dat terugbrengen tot een disclaimer 781 00:32:52,560 --> 00:32:57,630 ergens in mijn rapport die staat gewoon 782 00:32:55,110 --> 00:33:00,780 bij de conclusies pas op dit geldt niet 783 00:32:57,630 --> 00:33:03,330 voor andere velden en zeker niet als ze 784 00:33:00,780 --> 00:33:05,660 meer compactie hebben meer samendrukking 785 00:33:03,330 --> 00:33:09,300 hebben en zeker niet als de andere 786 00:33:05,660 --> 00:33:12,120 tektonische spanningen zijn heb ik ook 787 00:33:09,300 --> 00:33:15,840 gepubliceerd in 1974 pijn mijn 788 00:33:12,120 --> 00:33:18,690 internationale presentatie van deze hele 789 00:33:15,840 --> 00:33:21,570 theorie maar we maar de bottom line van 790 00:33:18,690 --> 00:33:24,810 mijn werk was aardbevingen komen in het 791 00:33:21,570 --> 00:33:27,120 eind in de eindfase van de winning' 792 00:33:24,810 --> 00:33:28,320 en huisje een klein veld hebt als 793 00:33:27,120 --> 00:33:30,540 eleveld 794 00:33:28,320 --> 00:33:33,900 ja dan is dat een heel beperkt probleem 795 00:33:30,540 --> 00:33:36,210 maar doe in hemelsnaam fundamenteel 796 00:33:33,900 --> 00:33:40,170 onderzoek naar hoe dat met die andere 797 00:33:36,210 --> 00:33:42,240 velden zit en had ik zelf 798 00:33:40,170 --> 00:33:44,460 bergen meer in mijn gedachten ik had ook 799 00:33:42,240 --> 00:33:46,500 in gedachten 800 00:33:44,460 --> 00:33:48,360 velden als aan of een 801 00:33:46,500 --> 00:33:50,340 groningen zat niet direct in mijn 802 00:33:48,360 --> 00:33:53,400 gedachten maar het was natuurlijk een 803 00:33:50,340 --> 00:33:55,620 wel een veld het super meer compactie 804 00:33:53,400 --> 00:33:57,960 met met veel meer 805 00:33:55,620 --> 00:34:01,860 samendrukking van die laag waar veel 806 00:33:57,960 --> 00:34:05,490 meer energie in zat dus iemand had 807 00:34:01,860 --> 00:34:06,780 wakker moeten worden van wat betekent 808 00:34:05,490 --> 00:34:08,700 dit in hemelsnaam 809 00:34:06,780 --> 00:34:10,909 voor al die andere velden wat voor dat 810 00:34:08,700 --> 00:34:14,669 kleine snelle u voor eleveld oké 811 00:34:10,909 --> 00:34:17,610 en toen ontstond er een spanning tussen 812 00:34:14,669 --> 00:34:19,520 wat ik vond en wat de barcommissie volt 813 00:34:17,610 --> 00:34:23,639 daar ontstond en grote 814 00:34:19,520 --> 00:34:25,409 spanning en dat nou ja het is later wel 815 00:34:23,639 --> 00:34:28,590 over geschreven van was dat niet een 816 00:34:25,409 --> 00:34:31,260 frustratie ik denk van ik probeerde 817 00:34:28,590 --> 00:34:34,649 kennis te genereren en mijn conclusie 818 00:34:31,260 --> 00:34:36,270 was anders dan de conclusie van de boom 819 00:34:34,649 --> 00:34:37,950 ja daar wil ik even met u naartoe want 820 00:34:36,270 --> 00:34:39,450 winter park aan gerefereerd 821 00:34:37,950 --> 00:34:41,370 en zijn nog een steeds begin jaren 822 00:34:39,450 --> 00:34:43,830 negentig want die zijn het 74 verslaat 823 00:34:41,370 --> 00:34:47,100 wit over 94 en wat die bomen commissie 824 00:34:43,830 --> 00:34:50,370 die start in 91 vragen in de tweede 825 00:34:47,100 --> 00:34:51,389 kamer over beving in noord-holland en de 826 00:34:50,370 --> 00:34:52,800 bal commissie is de 827 00:34:51,389 --> 00:34:55,020 begeleidingscommissie onderzoek 828 00:34:52,800 --> 00:34:56,669 aardbevingen en dat is een 829 00:34:55,020 --> 00:34:57,810 multidisciplinair onderzoek naar de 830 00:34:56,669 --> 00:34:59,100 relatie tussen gaswinning en 831 00:34:57,810 --> 00:35:01,050 aardbevingen 832 00:34:59,100 --> 00:35:04,740 wie zijn net al iets over rol uw bocht 833 00:35:01,050 --> 00:35:06,240 in ieder geval daar kennis aandragen wat 834 00:35:04,740 --> 00:35:08,610 vond u van de samenstelling verder van 835 00:35:06,240 --> 00:35:09,410 de commissie die zit er nog meer in 836 00:35:08,610 --> 00:35:12,360 ja 837 00:35:09,410 --> 00:35:14,460 ik kwam nog maar net kijken in dat 838 00:35:12,360 --> 00:35:16,410 aardbeving dossier 839 00:35:14,460 --> 00:35:18,210 en daar staat in die 840 00:35:16,410 --> 00:35:21,210 begeleidingscommissie zat economische 841 00:35:18,210 --> 00:35:26,150 zaken de nam de rgd 842 00:35:21,210 --> 00:35:29,240 staatstoezicht jan patrons en en wij 843 00:35:26,150 --> 00:35:32,869 als leden van tudelft 844 00:35:29,240 --> 00:35:35,900 wij mochten dan een spullen inbrengen en 845 00:35:32,869 --> 00:35:38,280 daar had ik pers van moeite mee 846 00:35:35,900 --> 00:35:39,380 dat werd er moeite mee 847 00:35:38,280 --> 00:35:42,660 ja 848 00:35:39,380 --> 00:35:46,250 er leefden verschillende visies over 849 00:35:42,660 --> 00:35:49,710 deze problematiek en de 850 00:35:46,250 --> 00:35:51,750 begeleidingscommissie en die formuleerde 851 00:35:49,710 --> 00:35:54,270 de conclusies bijvoorbeeld 852 00:35:51,750 --> 00:35:55,099 en dan zou ik to de point zijn ik vond 853 00:35:54,270 --> 00:35:57,990 gewoon 854 00:35:55,099 --> 00:36:01,109 dat het beste op wel een zorgelijke 855 00:35:57,990 --> 00:36:03,810 situatie was voor de andere velden dan 856 00:36:01,109 --> 00:36:07,020 eleveld waar meer 857 00:36:03,810 --> 00:36:10,730 samendrukking was meer energie was meer 858 00:36:07,020 --> 00:36:14,430 daarvoor zag ik een grotere 859 00:36:10,730 --> 00:36:16,890 ja grotere problematiek terwijl de 860 00:36:14,430 --> 00:36:19,680 commissie meer ons de lijn ze had van 861 00:36:16,890 --> 00:36:21,810 het is een beheerst probleem dat kwam 862 00:36:19,680 --> 00:36:24,660 ook uit in de conclusies de maximale mag 863 00:36:21,810 --> 00:36:26,400 natuur de is 3 punt drie optimaal op de 864 00:36:24,660 --> 00:36:28,650 schaal van richter nou dat hebben de 865 00:36:26,400 --> 00:36:32,940 modellen ook aangetoond voor eleveld had 866 00:36:28,650 --> 00:36:35,339 ik 2,9 aangetoond maar mijn conclusie 867 00:36:32,940 --> 00:36:37,020 die ik in mijn disclaimer zetten was 868 00:36:35,339 --> 00:36:42,000 echt heel anders 869 00:36:37,020 --> 00:36:46,700 dus nou ik voelde me daar niet happy mee 870 00:36:42,000 --> 00:36:50,720 maar toen heb ik meegedaan met het 871 00:36:46,700 --> 00:36:52,980 technisch neem het gele ogen platform 872 00:36:50,720 --> 00:36:55,680 daardoor konden we makkelijker met 873 00:36:52,980 --> 00:36:57,060 elkaar praten dan gaan wij gaan we zo 874 00:36:55,680 --> 00:36:59,010 beginnen jouw met u naar het geologen 875 00:36:57,060 --> 00:37:01,290 platform nou wat eigenlijk zegt u nu 876 00:36:59,010 --> 00:37:03,390 over die bora van ik moest kennis 877 00:37:01,290 --> 00:37:05,240 aandragen dat was eigenlijk ook wat 878 00:37:03,390 --> 00:37:08,609 waarvoor ik 879 00:37:05,240 --> 00:37:10,109 daar moest aansluiten en vervolgens 880 00:37:08,609 --> 00:37:11,369 breng ik de kennis en gebeurd er niks 881 00:37:10,109 --> 00:37:13,440 mee 882 00:37:11,369 --> 00:37:16,180 is dat wat u zegt 883 00:37:13,440 --> 00:37:18,450 er werd gezegd van 884 00:37:16,180 --> 00:37:20,980 meneer haar kisten woordvoerder 885 00:37:18,450 --> 00:37:21,940 dat is meneer haak valt knmi van het 886 00:37:20,980 --> 00:37:23,890 karlijn 887 00:37:21,940 --> 00:37:27,220 dat is de woordvoerder dus niet de 888 00:37:23,890 --> 00:37:29,440 bedoeling dat jij al te veel de media 889 00:37:27,220 --> 00:37:31,720 opzoekt je bent consultant je moet 890 00:37:29,440 --> 00:37:33,670 geheimhouding en dus 891 00:37:31,720 --> 00:37:35,380 geheimhoudingsplicht je moet als het 892 00:37:33,670 --> 00:37:37,720 ware 893 00:37:35,380 --> 00:37:39,400 ja je moet in feite je plek weten waar 894 00:37:37,720 --> 00:37:40,990 soort spelregels 895 00:37:39,400 --> 00:37:44,050 nou ja de ik ben een keer tot de orde 896 00:37:40,990 --> 00:37:45,880 geroepen dat ik aan de 897 00:37:44,050 --> 00:37:46,950 toegesproken 898 00:37:45,880 --> 00:37:49,059 het outs ik 899 00:37:46,950 --> 00:37:52,240 hier een van niet een media moest 900 00:37:49,059 --> 00:37:54,910 opzoeken welke een fundamenteel andere 901 00:37:52,240 --> 00:37:55,780 visie had op het geheel en dan stond een 902 00:37:54,910 --> 00:37:57,730 haak 903 00:37:55,780 --> 00:38:00,400 dan 904 00:37:57,730 --> 00:38:03,069 pissen en van hij was de woordvoerder en 905 00:38:00,400 --> 00:38:04,599 die vertelde dan ook en dat staat dan 906 00:38:03,069 --> 00:38:05,770 ook in artikelen die heb je vast wel 907 00:38:04,599 --> 00:38:08,260 gezien de het zal altijd een 908 00:38:05,770 --> 00:38:09,640 kleinschalige probleem blijven zou ik 909 00:38:08,260 --> 00:38:12,579 daar via 910 00:38:09,640 --> 00:38:14,740 ik stond anders in de problematiek als 911 00:38:12,579 --> 00:38:17,500 in een visie tijd maar ik werd weggezet 912 00:38:14,740 --> 00:38:19,869 als consultant 4 913 00:38:17,500 --> 00:38:21,730 ja die verder zijn om moest hij want hij 914 00:38:19,869 --> 00:38:23,589 heeft het over van dat het kleinschalige 915 00:38:21,730 --> 00:38:26,140 probleem de quotum bijna goed want dan 916 00:38:23,589 --> 00:38:28,569 aardbevingen door gaswinning zullen 917 00:38:26,140 --> 00:38:30,309 altijd een kleinschalig probleem blijven 918 00:38:28,569 --> 00:38:32,770 dat zegt hij dan als woordvoerder van 919 00:38:30,309 --> 00:38:34,630 van de bouwer commissie je conclusies u 920 00:38:32,770 --> 00:38:36,069 kon zich niet in die conclusie vinden 921 00:38:34,630 --> 00:38:38,619 want u wat andere kennis aangedragen 922 00:38:36,069 --> 00:38:40,710 maar u was dus ook meer is vrij om die 923 00:38:38,619 --> 00:38:44,770 conclusie te verspreken 924 00:38:40,710 --> 00:38:46,119 nou ik heb op diverse momenten in de 925 00:38:44,770 --> 00:38:48,609 media 926 00:38:46,119 --> 00:38:51,940 gezegd dat het heel belangrijk was om 927 00:38:48,609 --> 00:38:55,480 fundamenteel onderzoek te doen in 1991 928 00:38:51,940 --> 00:38:57,520 sprak ik in hun bak in blad 929 00:38:55,480 --> 00:39:00,730 geen blad dat het een problematiek was 930 00:38:57,520 --> 00:39:04,960 van nationaal belang en dat was toch een 931 00:39:00,730 --> 00:39:07,690 duidelijk andere toon dan het zal altijd 932 00:39:04,960 --> 00:39:09,220 een kleinschalig probleem blijven het 933 00:39:07,690 --> 00:39:11,290 feit was natuurlijk we wisten niet 934 00:39:09,220 --> 00:39:12,640 precies en groningen was helemaal nog 935 00:39:11,290 --> 00:39:15,339 niet urgent 936 00:39:12,640 --> 00:39:18,599 maar voor mij is dat het moment van het 937 00:39:15,339 --> 00:39:21,819 binnengaan van de tunnel geweest dat 938 00:39:18,599 --> 00:39:23,260 voor mij was het een grote problematiek 939 00:39:21,819 --> 00:39:27,010 en 940 00:39:23,260 --> 00:39:29,110 toen werd door de bouwer de stelling 941 00:39:27,010 --> 00:39:32,020 ingenomen van het is een kleinschalig 942 00:39:29,110 --> 00:39:33,550 probleem maximaal drie punt drie op de 943 00:39:32,020 --> 00:39:35,800 schaal van richter 944 00:39:33,550 --> 00:39:38,290 en voorlopig laten we het hier even wij 945 00:39:35,800 --> 00:39:41,290 en ik zei de moet onderzoek gedaan 946 00:39:38,290 --> 00:39:44,140 worden ook in media ook in in en 947 00:39:41,290 --> 00:39:47,560 technisch weekblad en alle andere plek 948 00:39:44,140 --> 00:39:50,080 en de algemene houding van naam is 949 00:39:47,560 --> 00:39:51,580 vergaan data verzamelen 950 00:39:50,080 --> 00:39:54,580 business eigenlijk zegt u daarmee ook de 951 00:39:51,580 --> 00:39:56,680 andere collega's in de bola dus om waar 952 00:39:54,580 --> 00:39:58,630 het knmi was dus de woordvoerder maar de 953 00:39:56,680 --> 00:39:59,650 andere spelers die waren met eigenlijk 954 00:39:58,630 --> 00:40:03,640 eens 955 00:39:59,650 --> 00:40:06,420 en nu stond daar eigenlijk alleen in 956 00:40:03,640 --> 00:40:08,410 ik had als universiteit als 957 00:40:06,420 --> 00:40:10,630 vertegenwoordiger van universiteit 958 00:40:08,410 --> 00:40:13,960 positie dat ik een rapport mocht in 959 00:40:10,630 --> 00:40:17,320 leven en ik was blij dat mijn disclaimer 960 00:40:13,960 --> 00:40:21,040 de in bleef staan en wat er mee gebeurde 961 00:40:17,320 --> 00:40:23,110 dat werd door een commissie bepaalt 962 00:40:21,040 --> 00:40:26,320 waarvan ik niet precies begreep hoe dat 963 00:40:23,110 --> 00:40:28,420 werkte maar ik vond dat ik surfte aan 964 00:40:26,320 --> 00:40:31,180 wat grotere rol en inhoud mogen spelen 965 00:40:28,420 --> 00:40:33,040 omdat ik wat andere conclusies had maar 966 00:40:31,180 --> 00:40:35,530 begrijpen als goed het was natuurlijk 967 00:40:33,040 --> 00:40:38,110 dan heb ik later als je dat dan 968 00:40:35,530 --> 00:40:40,000 overweegt hebben daar 30 jaar heb je wel 969 00:40:38,110 --> 00:40:42,040 tijd om er over na te denken het is moet 970 00:40:40,000 --> 00:40:43,960 best wel heel bedreigend 971 00:40:42,040 --> 00:40:46,570 geweest zijn voor iedereen die met een 972 00:40:43,960 --> 00:40:50,680 groter veld staat dat nog meer zou gaan 973 00:40:46,570 --> 00:40:52,330 contacteren en noemde er is een maar dat 974 00:40:50,680 --> 00:40:55,150 dat is toen alle man die is uitgesproken 975 00:40:52,330 --> 00:40:56,920 voor mijzelf als ik dat overweeg denk 976 00:40:55,150 --> 00:40:59,470 dat is het begin van de tunnel geweest 977 00:40:56,920 --> 00:41:02,590 en toen zijn we gaan geloven 978 00:40:59,470 --> 00:41:03,960 knmi kan dit allemaal bepalen met de 979 00:41:02,590 --> 00:41:07,450 zeis friese 980 00:41:03,960 --> 00:41:10,090 dataset die toen minimaal was waar de 24 981 00:41:07,450 --> 00:41:12,220 bevingen en daar konden ze al uitspraken 982 00:41:10,090 --> 00:41:15,610 meedoen of dachten ze uitspraak te 983 00:41:12,220 --> 00:41:17,440 kunnen doen over de toekomst van van de 984 00:41:15,610 --> 00:41:20,620 site visie tijd in nederland als ik een 985 00:41:17,440 --> 00:41:22,870 hele kleine data base was 986 00:41:20,620 --> 00:41:25,120 u zei net al en dat u het onafhankelijk 987 00:41:22,870 --> 00:41:27,460 geologen platform ik geloof meegeven 988 00:41:25,120 --> 00:41:29,410 opgericht nou ik was vanaf het 989 00:41:27,460 --> 00:41:33,340 allereerste begin het je erbij betrokken 990 00:41:29,410 --> 00:41:36,220 ja misschien wel en en wat was de wat 991 00:41:33,340 --> 00:41:39,360 was de reden om de om u met met elkaar 992 00:41:36,220 --> 00:41:42,100 te verenigen lijkt dat was natuurlijk 993 00:41:39,360 --> 00:41:45,640 heel goed om af en toe met andere 994 00:41:42,100 --> 00:41:48,940 collega's die en ja wat opener in de 995 00:41:45,640 --> 00:41:51,580 problematiek stonden gewoon te sparen en 996 00:41:48,940 --> 00:41:53,230 met elkaar gedachten te wisselen 997 00:41:51,580 --> 00:41:56,620 en ik geloof niet dat er iemand was 998 00:41:53,230 --> 00:41:59,590 binnen dat geologen platform didi 3 3 999 00:41:56,620 --> 00:42:01,390 punt drie en geloofde maar bovendien was 1000 00:41:59,590 --> 00:42:02,980 het de mogelijkheid om was een keer met 1001 00:42:01,390 --> 00:42:05,380 mensen te praten 1002 00:42:02,980 --> 00:42:08,130 en adressen te bezoeken waar schade 1003 00:42:05,380 --> 00:42:12,490 gemeld was een en het vrouw zou kunnen 1004 00:42:08,130 --> 00:42:15,100 en een medium waarbinnen we met met meet 1005 00:42:12,490 --> 00:42:17,920 van de sluis op stap gingen en hoorde 1006 00:42:15,100 --> 00:42:20,140 van hem van wat de problemen waren met 1007 00:42:17,920 --> 00:42:21,370 dus wilde geologen zeggen zaten jullie 1008 00:42:20,140 --> 00:42:23,110 daar ongeveer 1009 00:42:21,370 --> 00:42:25,980 en ik ben zelf overigens mijn bouwkundig 1010 00:42:23,110 --> 00:42:31,000 ingenieur ja dat dus 1011 00:42:25,980 --> 00:42:33,040 van straaten man of vijf zes en frits 1012 00:42:31,000 --> 00:42:35,460 van de natuur kunnen winkelen in een 1013 00:42:33,040 --> 00:42:40,450 paar geologen professor van straaten 1014 00:42:35,460 --> 00:42:42,640 peter van der gaag en het mooie was wij 1015 00:42:40,450 --> 00:42:45,880 gingen dan gewoon kijken 1016 00:42:42,640 --> 00:42:49,210 wij gingen gewoon rondkijken en bij 1017 00:42:45,880 --> 00:42:51,250 mensen die we gingen hoorden we dat er 1018 00:42:49,210 --> 00:42:53,050 een aardbeving geweest waar de was en 1019 00:42:51,250 --> 00:42:57,040 dat ze schade hadden op zouden gingen we 1020 00:42:53,050 --> 00:43:00,160 kijken en dat was echt verbazingwekkend 1021 00:42:57,040 --> 00:43:02,950 waar een keer schuilingsoord en dat dan 1022 00:43:00,160 --> 00:43:05,490 dat je dan ziet van 1023 00:43:02,950 --> 00:43:07,990 ja of hoort van mensen de was een beving 1024 00:43:05,490 --> 00:43:10,060 precies van een scheur ontstaan ik ging 1025 00:43:07,990 --> 00:43:11,890 mensen en bellen op mijn familie ging ik 1026 00:43:10,060 --> 00:43:14,590 bellen en 1027 00:43:11,890 --> 00:43:17,500 en toen tijdens dat bellen ontstond deze 1028 00:43:14,590 --> 00:43:19,510 scheur ze zag je in zo'n in de muur hele 1029 00:43:17,500 --> 00:43:21,100 fijne schip heen echte aardbeving 1030 00:43:19,510 --> 00:43:22,900 scheuren dat zijn niet van je hele grote 1031 00:43:21,100 --> 00:43:25,450 schermen zijn van die hele denken heet 1032 00:43:22,900 --> 00:43:27,850 het is dit is een waar verhaal en ging 1033 00:43:25,450 --> 00:43:30,160 weer naar boven en in de badkamer zag je 1034 00:43:27,850 --> 00:43:32,590 ook die figuur dat hele fijne haar 1035 00:43:30,160 --> 00:43:34,930 scheur doorloop en gingen naar de kelder 1036 00:43:32,590 --> 00:43:38,710 beneden zag je hem ook nog dat hij heet 1037 00:43:34,930 --> 00:43:40,480 het is een heel authentiek verhaal en 1038 00:43:38,710 --> 00:43:41,740 weg ging het dan ook maar vrouwen 1039 00:43:40,480 --> 00:43:44,020 middelstum 1040 00:43:41,740 --> 00:43:46,690 en een oudere dame en de gingen we 1041 00:43:44,020 --> 00:43:48,460 kijken wat gebeurt hier wat is hier 1042 00:43:46,690 --> 00:43:49,360 gebeurd en die 14 eerste kopje thee 1043 00:43:48,460 --> 00:43:51,940 drinken 1044 00:43:49,360 --> 00:43:53,650 even rustig haar verhaal aanhoor en het 1045 00:43:51,940 --> 00:43:56,230 was zo authentiek 1046 00:43:53,650 --> 00:44:00,370 dat ze zei van kijkt is iets in je een 1047 00:43:56,230 --> 00:44:02,830 kier onder die je omdat de vensterbank 1048 00:44:00,370 --> 00:44:04,660 is ontstaan die zal tot snacks op te 1049 00:44:02,830 --> 00:44:07,450 dissen die vertelde gewoon dat er 1050 00:44:04,660 --> 00:44:10,870 tijdens een aardbeving zo een scheur 1051 00:44:07,450 --> 00:44:13,210 ontstaan was en de dan dachten wij van 1052 00:44:10,870 --> 00:44:15,180 wat wat gebeurt hier is dit een 1053 00:44:13,210 --> 00:44:17,590 zijn dit inwendige spanningen in de 1054 00:44:15,180 --> 00:44:20,170 fundering van dit gebouw is dat dit 1055 00:44:17,590 --> 00:44:23,230 gebouw onder spanning door door druk of 1056 00:44:20,170 --> 00:44:24,730 door andere oorzaken was dat handelen 1057 00:44:23,230 --> 00:44:27,220 die andere woning en schuilingsoord 1058 00:44:24,730 --> 00:44:30,010 stond je ook niet op scherp door andere 1059 00:44:27,220 --> 00:44:32,140 oorzaken gebouw scheurt niet ineens door 1060 00:44:30,010 --> 00:44:33,880 tweeën door een aardbeving dat we de 1061 00:44:32,140 --> 00:44:36,850 moeten andere dingen dan moeten 1062 00:44:33,880 --> 00:44:40,120 samenloop zijn met andere oorzaak 1063 00:44:36,850 --> 00:44:43,630 hannes geven we dat op ja in netjes in 1064 00:44:40,120 --> 00:44:44,860 een brief aan dan van toch een zijn 1065 00:44:43,630 --> 00:44:46,580 onafhankelijk 1066 00:44:44,860 --> 00:44:49,130 geologen platform 1067 00:44:46,580 --> 00:44:52,430 wij proberen we hebben toch observaties 1068 00:44:49,130 --> 00:44:54,080 gedaan die de aandacht vragen en we 1069 00:44:52,430 --> 00:44:56,270 biedt ons aan om de over mee te denken 1070 00:44:54,080 --> 00:44:57,320 hoe die tent die veranderde naar met die 1071 00:44:56,270 --> 00:44:59,150 brieven 1072 00:44:57,320 --> 00:45:00,770 daar kwam de brief terug u hoeft zich 1073 00:44:59,150 --> 00:45:03,470 geen zorgen te maken want het reeds 1074 00:45:00,770 --> 00:45:04,970 altijd een bouwkundige oorzaak het heeft 1075 00:45:03,470 --> 00:45:08,210 eigenlijk niets met de ondergrond te 1076 00:45:04,970 --> 00:45:09,920 maken en ja als we daar behoefte aan 1077 00:45:08,210 --> 00:45:12,370 hebben dan zullen we wel contact met u 1078 00:45:09,920 --> 00:45:14,870 opnemen maar dat was bepaald niet 1079 00:45:12,370 --> 00:45:18,710 laten zeggen dat werd niet om albums' 1080 00:45:14,870 --> 00:45:20,000 doornam nee en wat vond u daar dan weer 1081 00:45:18,710 --> 00:45:22,790 van 1082 00:45:20,000 --> 00:45:24,190 van de reactie van de nam ja het is wat 1083 00:45:22,790 --> 00:45:27,190 het is 1084 00:45:24,190 --> 00:45:27,190 ja 1085 00:45:28,240 --> 00:45:33,160 wij hadden ook geen positie wil een 1086 00:45:33,430 --> 00:45:39,500 medewerker van haar universiteit die kan 1087 00:45:36,440 --> 00:45:42,080 wel zijn mening ergens over hebben maar 1088 00:45:39,500 --> 00:45:44,360 over is was dat gewoon 1089 00:45:42,080 --> 00:45:46,550 schets staat om om even te schetsen wat 1090 00:45:44,360 --> 00:45:48,830 de rol van het geologen plaat echt warm 1091 00:45:46,550 --> 00:45:50,900 is we hebben we keken rond we spraken 1092 00:45:48,830 --> 00:45:54,200 met mensen begin met meent van de sluis 1093 00:45:50,900 --> 00:45:57,970 op stap en probeerde ons uit die rol dus 1094 00:45:54,200 --> 00:46:00,290 helemaal in te leven in wat gebeurt hier 1095 00:45:57,970 --> 00:46:03,170 maar de volgende dag stond ik wel weer 1096 00:46:00,290 --> 00:46:05,540 college te geven en of practica te geven 1097 00:46:03,170 --> 00:46:07,700 of andere dingen te doen dus het was 1098 00:46:05,540 --> 00:46:10,790 best wel een het waren wel verschillende 1099 00:46:07,700 --> 00:46:13,880 werelden dat is onze taak niet maar we 1100 00:46:10,790 --> 00:46:17,030 vonden voeling met de basis en ook 1101 00:46:13,880 --> 00:46:18,890 voeling met meet van de sluis want ja ik 1102 00:46:17,030 --> 00:46:23,930 heb daarnet al gezegd dat ik zeer 1103 00:46:18,890 --> 00:46:26,690 terughoudend was op zijn theorie van hem 1104 00:46:23,930 --> 00:46:28,250 bommen ijs en zo en hij vond dat ik ook 1105 00:46:26,690 --> 00:46:30,500 alleen maar een onzin theorie houdt 1106 00:46:28,250 --> 00:46:33,350 tijdens het was wederzijds maar hij 1107 00:46:30,500 --> 00:46:34,300 waardeerde elkaar en ik heb met plezier 1108 00:46:33,350 --> 00:46:36,980 hebben 1109 00:46:34,300 --> 00:46:40,130 kennis uitgewisseld en rondgelopen en 1110 00:46:36,980 --> 00:46:41,510 contact gehad en dat was was heel zin je 1111 00:46:40,130 --> 00:46:44,420 moet de voeten op de grond te houden en 1112 00:46:41,510 --> 00:46:45,560 altijd wat dat wat voor apps is echt dan 1113 00:46:44,420 --> 00:46:47,510 een beetje maar wat vroeg de het 1114 00:46:45,560 --> 00:46:51,010 geologen platform inderdaad toe aan uw 1115 00:46:47,510 --> 00:46:53,890 aan uw werk bij de thee 1116 00:46:51,010 --> 00:46:56,270 ja eigenlijk 1117 00:46:53,890 --> 00:46:59,120 op een in een 1118 00:46:56,270 --> 00:47:00,920 thee-uur gemeenschap heb je allemaal 1119 00:46:59,120 --> 00:47:04,970 medewerkers die allemaal druk bezig zijn 1120 00:47:00,920 --> 00:47:07,880 met iets met maar dit was contact met de 1121 00:47:04,970 --> 00:47:10,700 mensen en met de praktijk en met het in 1122 00:47:07,880 --> 00:47:11,930 voelen van wat gebeurt er eigenlijk 1123 00:47:10,700 --> 00:47:14,660 en dat is natuurlijk wel heel belangrijk 1124 00:47:11,930 --> 00:47:16,610 dat je gewoon een gevoel krijgt van wat 1125 00:47:14,660 --> 00:47:18,470 wat gebeurt hier 1126 00:47:16,610 --> 00:47:22,820 en als je dat weet dan kan je je eigen 1127 00:47:18,470 --> 00:47:26,000 werk weer goed om als een soort ja een 1128 00:47:22,820 --> 00:47:27,590 toets aan de en aan de realiteit ja nu 1129 00:47:26,000 --> 00:47:28,730 vertelde al even dat u daar ook de nam 1130 00:47:27,590 --> 00:47:30,740 van op de hoogte 1131 00:47:28,730 --> 00:47:32,450 stel de waren nog andere betrokken 1132 00:47:30,740 --> 00:47:34,310 partijen die u vertelde over die 1133 00:47:32,450 --> 00:47:37,790 bevindingen die jullie als geologen 1134 00:47:34,310 --> 00:47:39,070 platform hadden 1135 00:47:37,790 --> 00:47:42,530 nou 1136 00:47:39,070 --> 00:47:46,480 u begrijpt dat dit tops spitsroeden 1137 00:47:42,530 --> 00:47:49,580 lopen baas hè dus elke 1138 00:47:46,480 --> 00:47:52,790 uiting naar buiten moesten we goed 1139 00:47:49,580 --> 00:47:54,220 kijken van is dit wel waar is het wel 1140 00:47:52,790 --> 00:47:57,290 correct 1141 00:47:54,220 --> 00:47:59,570 gaan we niet te ver dus dit zou ze zijn 1142 00:47:57,290 --> 00:48:01,550 altijd heel gewoon hebben altijd 1143 00:47:59,570 --> 00:48:03,050 geprobeerd heel erg netjes te zijn en 1144 00:48:01,550 --> 00:48:05,530 wat zorgde dat hij het gevoel had dat 1145 00:48:03,050 --> 00:48:07,630 dat op spitsroeden lopen was 1146 00:48:05,530 --> 00:48:10,730 ja 1147 00:48:07,630 --> 00:48:12,170 en schade bij 1148 00:48:10,730 --> 00:48:15,020 mijnbouw 1149 00:48:12,170 --> 00:48:17,480 bij gaswinning 1150 00:48:15,020 --> 00:48:19,030 dat was een heel rot issue in die tijd 1151 00:48:17,480 --> 00:48:21,920 en 1152 00:48:19,030 --> 00:48:23,090 dat was geen vrijblijvend 1153 00:48:21,920 --> 00:48:25,030 onderwerp 1154 00:48:23,090 --> 00:48:28,430 dus 1155 00:48:25,030 --> 00:48:31,420 ja dat men dat we waar dat was een 1156 00:48:28,430 --> 00:48:33,950 problematiek die 1157 00:48:31,420 --> 00:48:35,230 paar wit terughoudend hij moest 1158 00:48:33,950 --> 00:48:38,780 natuurlijk ook 1159 00:48:35,230 --> 00:48:41,540 binnen de gemeenschap waar je was feite 1160 00:48:38,780 --> 00:48:44,030 was ik een soort klokkenluider hoe is je 1161 00:48:41,540 --> 00:48:46,250 auto heeft zorgen dat je de klok niet te 1162 00:48:44,030 --> 00:48:50,770 hard luide omdat je dan altijd de kans 1163 00:48:46,250 --> 00:48:52,730 hebt dat je de klepel terugkrijgt dus ja 1164 00:48:50,770 --> 00:48:55,520 met beleid 1165 00:48:52,730 --> 00:48:56,810 dingen naar buiten brengen 1166 00:48:55,520 --> 00:48:58,550 we hadden het hier even over omdat ik 1167 00:48:56,810 --> 00:49:00,410 net vroeg er waren nog andere betrokken 1168 00:48:58,550 --> 00:49:02,720 partijen in het gras dossier die op de 1169 00:49:00,410 --> 00:49:05,420 hoogte worden gesteld van van uw 1170 00:49:02,720 --> 00:49:08,060 bevindingen als geologen platform 1171 00:49:05,420 --> 00:49:10,430 nou het was een vrijwillige samenwerking 1172 00:49:08,060 --> 00:49:12,220 van een aantal mensen moeten het zo zin 1173 00:49:10,430 --> 00:49:15,560 af en toe 1174 00:49:12,220 --> 00:49:19,760 deden we mee met een bijeenkomst of of 1175 00:49:15,560 --> 00:49:21,290 heuven publiceerde wat in het nu in het 1176 00:49:19,760 --> 00:49:23,300 scherm 1177 00:49:21,290 --> 00:49:27,110 dier dagblad steeles wordt dat van voor 1178 00:49:23,300 --> 00:49:29,060 het noorden en ja het was niet zo dat we 1179 00:49:27,110 --> 00:49:31,850 echt een 1180 00:49:29,060 --> 00:49:34,280 een forum hadden het was meer een groep 1181 00:49:31,850 --> 00:49:35,540 mensen die contact hield met elkaar en 1182 00:49:34,280 --> 00:49:38,480 en ideeën 1183 00:49:35,540 --> 00:49:40,790 spaarde en ja 1184 00:49:38,480 --> 00:49:42,710 is een andere omgeving om gedachten te 1185 00:49:40,790 --> 00:49:44,960 delen met elkaar 1186 00:49:42,710 --> 00:49:47,720 wat vond u we werkgever de tudelft ervan 1187 00:49:44,960 --> 00:49:50,810 van het geologen plat 1188 00:49:47,720 --> 00:49:53,480 ja dat is natuurlijk wel spannend dat 1189 00:49:50,810 --> 00:49:56,830 bedoel ik eigenlijk te zeggen maar 1190 00:49:53,480 --> 00:50:01,940 binnen de tudelft vast best wel veel 1191 00:49:56,830 --> 00:50:03,650 discussie over wat ik deed en dat was 1192 00:50:01,940 --> 00:50:07,100 ook wel zorgen over 1193 00:50:03,650 --> 00:50:10,760 omdat er goede contacten met de nam mijn 1194 00:50:07,100 --> 00:50:12,500 de shell en het ijs in de faculteit 1195 00:50:10,760 --> 00:50:15,110 schaadt ook heel intensief over 1196 00:50:12,500 --> 00:50:17,180 gesproken over het werk wat ik deed en 1197 00:50:15,110 --> 00:50:20,510 of dat nou de aardbeving werk was of het 1198 00:50:17,180 --> 00:50:22,850 werk van het platform en er is tegen mij 1199 00:50:20,510 --> 00:50:24,710 op geef het ook wel gezegd nou ja als je 1200 00:50:22,850 --> 00:50:27,790 echt gelijk hebben die bevingen dan is 1201 00:50:24,710 --> 00:50:30,320 er geen probleem dan het start gaan oké 1202 00:50:27,790 --> 00:50:34,070 dat vond ik best wel een paar truc dacht 1203 00:50:30,320 --> 00:50:35,600 ik heb al gelijk dat weet ik wel maar en 1204 00:50:34,070 --> 00:50:37,550 ja ik denk ergens moet je als ambtenaar 1205 00:50:35,600 --> 00:50:39,650 als onderzoeken de code wat ruimte 1206 00:50:37,550 --> 00:50:42,350 hebben dat je niet 100% gelijk heb maar 1207 00:50:39,650 --> 00:50:44,000 laten zeggen dat vond ik best wel heel 1208 00:50:42,350 --> 00:50:47,090 erg goed ik hebben altijd nog steunt 1209 00:50:44,000 --> 00:50:49,880 gevoeld door de tudelft van 1210 00:50:47,090 --> 00:50:51,170 ja ja als je maar gelijk hebt dan dan de 1211 00:50:49,880 --> 00:50:53,600 macht had zo 1212 00:50:51,170 --> 00:50:55,970 er zijn wel heel veel discussies geweest 1213 00:50:53,600 --> 00:50:58,580 en er is zelfs een discussie dat het 1214 00:50:55,970 --> 00:51:00,890 invloed heeft gehad op de gelden die wij 1215 00:50:58,580 --> 00:51:03,030 als t de de alles mijnbouw kregen van de 1216 00:51:00,890 --> 00:51:05,619 nam en en 1217 00:51:03,030 --> 00:51:08,170 op het laatste moment kreeg ik gister 1218 00:51:05,619 --> 00:51:11,170 daar informatie over nou we hebben daar 1219 00:51:08,170 --> 00:51:15,130 geen dingen in de stukken over gevonden 1220 00:51:11,170 --> 00:51:17,320 van uw huidige decaan van de faculteit 1221 00:51:15,130 --> 00:51:19,560 maar daar was wel best wel veel spanning 1222 00:51:17,320 --> 00:51:21,130 en ook wel 1223 00:51:19,560 --> 00:51:24,119 spanning 1224 00:51:21,130 --> 00:51:26,890 ja dus ik dus u uw als als 1225 00:51:24,119 --> 00:51:27,820 onderzoeker en als als in dit van dat 1226 00:51:26,890 --> 00:51:29,530 platform 1227 00:51:27,820 --> 00:51:32,050 expliciet onderdeel van discussies 1228 00:51:29,530 --> 00:51:34,930 binnen de faculteit is dat wat is in 1229 00:51:32,050 --> 00:51:39,940 laat het artsen dat moet zo geweest zijn 1230 00:51:34,930 --> 00:51:41,200 als ik mensen horen zo met dan dan dan 1231 00:51:39,940 --> 00:51:42,730 een daar is heel druk over 1232 00:51:41,200 --> 00:51:45,190 gediscussieerd 1233 00:51:42,730 --> 00:51:48,430 in de faculteit schaadt waarvan de 1234 00:51:45,190 --> 00:51:51,070 notulen helaas allemaal kwijt zijn 1235 00:51:48,430 --> 00:51:52,869 maar heb ik gisteren gehoord maar daar 1236 00:51:51,070 --> 00:51:54,850 is druk over gesproken ja en die zegt 1237 00:51:52,869 --> 00:51:57,960 dat wat ik van mensen horen wat van wat 1238 00:51:54,850 --> 00:51:57,960 voor mensen wordt hij dat op 1239 00:52:00,430 --> 00:52:06,580 ja ik heb een tijdje geleden 1240 00:52:03,600 --> 00:52:08,920 hoorde ik een collega en een oud-collega 1241 00:52:06,580 --> 00:52:11,410 van de tudelft en die zei van haarzelf 1242 00:52:08,920 --> 00:52:13,750 strafkorting geweest voor voor de 1243 00:52:11,410 --> 00:52:16,900 afdeling in die periode dat je daar 1244 00:52:13,750 --> 00:52:19,090 bezig was en dat heb ik niet kunnen 1245 00:52:16,900 --> 00:52:22,270 verifiëren nee ik heb het verzoek 1246 00:52:19,090 --> 00:52:24,970 gehonoreerd van de commissie om niet te 1247 00:52:22,270 --> 00:52:27,250 veel met andere mensen te praten die af 1248 00:52:24,970 --> 00:52:30,330 te stemmen niet ik heb wel met de 1249 00:52:27,250 --> 00:52:32,859 tudelft afdeling mijnbouwkunde heb ik 1250 00:52:30,330 --> 00:52:36,070 laten zien die publicaties zijn er 1251 00:52:32,859 --> 00:52:37,930 geschreven maar ik heb geen 1252 00:52:36,070 --> 00:52:39,220 ik heb naar precies wat de commissie 1253 00:52:37,930 --> 00:52:40,170 gevraagd heeft 1254 00:52:39,220 --> 00:52:43,180 en ga niet 1255 00:52:40,170 --> 00:52:47,160 uitzoeken of afstemmen of kijken hoe 1256 00:52:43,180 --> 00:52:47,160 dingen in elkaar gezeten hebben 1257 00:52:47,790 --> 00:52:52,180 en die strafkorting was walter dat 1258 00:52:50,170 --> 00:52:54,420 zichtbaar de wat bedoelt u daarmee met 1259 00:52:52,180 --> 00:52:58,390 die strafkorting die benoemde 1260 00:52:54,420 --> 00:53:00,049 dus een van mijn oud-collega's gebruikte 1261 00:52:58,390 --> 00:53:02,390 dat woord ja 1262 00:53:00,049 --> 00:53:04,249 wat ik verder niet uitgezocht heb net 1263 00:53:02,390 --> 00:53:06,769 behalve dat ik een brief gekregen hebt 1264 00:53:04,249 --> 00:53:08,779 dat niemand gister dat niemand zich wat 1265 00:53:06,769 --> 00:53:13,309 gaan erin er uit die tijd 1266 00:53:08,779 --> 00:53:17,269 en ja dat dan zou dan het feit geweest 1267 00:53:13,309 --> 00:53:20,809 zijn dat de subsidie stroom van de kant 1268 00:53:17,269 --> 00:53:24,189 van nam dat die beperkt is geweest en 1269 00:53:20,809 --> 00:53:26,199 tijd en ik weet in mijn eigen 1270 00:53:24,189 --> 00:53:28,939 geheugen 1271 00:53:26,199 --> 00:53:31,549 vanuit mijn eigen geheugen puttend weet 1272 00:53:28,939 --> 00:53:34,099 ik dat het de toenmalige of negen geval 1273 00:53:31,549 --> 00:53:37,670 professor fokkema terugkwam uit assen en 1274 00:53:34,099 --> 00:53:39,410 zei van nou het onderzoeks sfeer op gang 1275 00:53:37,670 --> 00:53:41,900 gebracht de onderzoeks 1276 00:53:39,410 --> 00:53:44,059 gelden en ik heb voor olie 1277 00:53:41,900 --> 00:53:46,789 waterscheiding is weggehaald en voordat 1278 00:53:44,059 --> 00:53:49,640 laboratorium van petra fysica dachten is 1279 00:53:46,789 --> 00:53:51,589 ook weer geld en voor nee voor 1280 00:53:49,640 --> 00:53:54,499 aardbeving in een even aardbevingen daar 1281 00:53:51,589 --> 00:53:55,640 daar daar is geen geen geld voor 1282 00:53:54,499 --> 00:53:56,449 beschikbaar 1283 00:53:55,640 --> 00:53:58,729 maar ik had een reëel 1284 00:53:56,449 --> 00:54:00,469 verwachtingsmanagement ik bedoel ik had 1285 00:53:58,729 --> 00:54:03,199 het ook niet verwacht en wanneer wanneer 1286 00:54:00,469 --> 00:54:05,089 was dit ongeveer dit moeten 1995 we 1287 00:54:03,199 --> 00:54:06,949 initiatief 95 1288 00:54:05,089 --> 00:54:09,799 over bent u er 95 gestopt met het 1289 00:54:06,949 --> 00:54:12,650 geologen platform klopt dat ja wat was 1290 00:54:09,799 --> 00:54:15,289 de reden dat u een maar stopte ik heb g 1291 00:54:12,650 --> 00:54:18,699 ik heb geen idee ik denk dat de optelsom 1292 00:54:15,289 --> 00:54:21,109 van alle deze dingen bij elkaar 1293 00:54:18,699 --> 00:54:24,259 moet zich voorstellen ik had een jong 1294 00:54:21,109 --> 00:54:26,479 gezin en je zit in het spitsuur van je 1295 00:54:24,259 --> 00:54:30,499 leven en als je dan moet gaan praten 1296 00:54:26,479 --> 00:54:33,400 over nou ja wel of geen of invloeden hun 1297 00:54:30,499 --> 00:54:35,869 munt gepraat en de faculteit schaadt en 1298 00:54:33,400 --> 00:54:38,719 ja maar we moeten onafhankelijk zijn als 1299 00:54:35,869 --> 00:54:40,640 universiteit maar alles fout van de muur 1300 00:54:38,719 --> 00:54:42,739 als het woord shell valt hij dat is 1301 00:54:40,640 --> 00:54:45,979 ongeveer het spanningsveld waar je weer 1302 00:54:42,739 --> 00:54:48,039 op geef bent heb ik een reis geacht om 1303 00:54:45,979 --> 00:54:50,959 te stoppen met dat geologen platform 1304 00:54:48,039 --> 00:54:52,969 omdat ik natuurlijk ook mijn gewone werk 1305 00:54:50,959 --> 00:54:54,640 moest doen was zo college party kan 1306 00:54:52,969 --> 00:54:58,929 geven en dat was eigenlijk al genoeg 1307 00:54:54,640 --> 00:55:01,640 kunt u me even helpen uitleggen 1308 00:54:58,929 --> 00:55:03,199 hoe dat nou gewoon een normale regulier 1309 00:55:01,640 --> 00:55:05,059 is om die zegt van omgeven met kwam het 1310 00:55:03,199 --> 00:55:06,799 geld van nam wel weer binnen maar het 1311 00:55:05,059 --> 00:55:08,509 leek eventjes op vanuit daar geldt voor 1312 00:55:06,799 --> 00:55:09,789 daar geldt voor verbeteringen eventjes 1313 00:55:08,509 --> 00:55:12,079 niet 1314 00:55:09,789 --> 00:55:13,609 eens dat nou hoe zo'n tunnel ook 1315 00:55:12,079 --> 00:55:16,160 ontstaat doordat 1316 00:55:13,609 --> 00:55:17,509 die financiering van dam komt of is dat 1317 00:55:16,160 --> 00:55:21,279 eigenlijk in de wetenschappelijke wereld 1318 00:55:17,509 --> 00:55:21,279 niet perse problematisch 1319 00:55:22,779 --> 00:55:29,599 als ik het heb over die 1320 00:55:25,660 --> 00:55:30,980 tunnel dan denk ik dat we daar toen al 1321 00:55:29,599 --> 00:55:32,720 in zaten 1322 00:55:30,980 --> 00:55:34,880 door het beëindigen van de boom waar 1323 00:55:32,720 --> 00:55:35,809 studie van de is eigenlijk niks aan de 1324 00:55:34,880 --> 00:55:38,720 hand 1325 00:55:35,809 --> 00:55:41,420 hebben met de data van de zee pc' tijd 1326 00:55:38,720 --> 00:55:43,279 kunnen we voorspellen de staat dus de 1327 00:55:41,420 --> 00:55:45,920 aanpak van het knmi 1328 00:55:43,279 --> 00:55:47,420 daarmee kunnen we voorspellen dat de 1329 00:55:45,920 --> 00:55:50,119 maximale 1330 00:55:47,420 --> 00:55:52,759 magnitude iii punt 9 is en dat de schade 1331 00:55:50,119 --> 00:55:55,309 die baard die daarbij optreedt dat dat 1332 00:55:52,759 --> 00:55:57,859 maar vooral cosmetische schade is maar 1333 00:55:55,309 --> 00:56:00,980 heel beperkt structurele schade aan dat 1334 00:55:57,859 --> 00:56:04,549 beeld is jarenlang vastgehouden 1335 00:56:00,980 --> 00:56:07,989 dat is toen gebeurd als dit nou heeft 1336 00:56:04,549 --> 00:56:12,259 over die periode waar ik net over 1337 00:56:07,989 --> 00:56:15,200 schreef ik denk dat van die periode 1338 00:56:12,259 --> 00:56:18,579 we kunnen leren hoe belangrijk het was 1339 00:56:15,200 --> 00:56:22,190 dat kritische geluiden ook 1340 00:56:18,579 --> 00:56:24,650 een kans krijgen dat dat dat het bij 1341 00:56:22,190 --> 00:56:27,529 deze hele problematiek 1342 00:56:24,650 --> 00:56:30,049 duidelijk is geworden dat objektief of 1343 00:56:27,529 --> 00:56:31,910 kritisch onderzoek dat dat had moeten 1344 00:56:30,049 --> 00:56:33,440 gebeuren dat had een stem had moeten 1345 00:56:31,910 --> 00:56:36,009 krijgen dat 1346 00:56:33,440 --> 00:56:38,749 en tudelft en dan kijk ik zo op afstand 1347 00:56:36,009 --> 00:56:40,700 naar en naar mezelf die daar toen aan 1348 00:56:38,749 --> 00:56:42,680 het werk was dit dat die gesteund had 1349 00:56:40,700 --> 00:56:44,239 moeten worden 1350 00:56:42,680 --> 00:56:45,410 omdat dat voor nederland heel belangrijk 1351 00:56:44,239 --> 00:56:47,539 was 1352 00:56:45,410 --> 00:56:50,960 het is belangrijk een kennisagenda te 1353 00:56:47,539 --> 00:56:53,119 hebben waarin hoor en wederhoor maar 1354 00:56:50,960 --> 00:56:54,519 verschillende ideeën leven en dat het 1355 00:56:53,119 --> 00:56:58,039 niet alleen 1356 00:56:54,519 --> 00:57:00,300 een beperkte kennis agenda is door 1357 00:56:58,039 --> 00:57:02,610 bedrijven die toch 1358 00:57:00,300 --> 00:57:05,340 ja toch een zekere zin een heel groot 1359 00:57:02,610 --> 00:57:06,780 belang niet in zekere zin in heel groot 1360 00:57:05,340 --> 00:57:09,090 belang daarbij hebben dus een 1361 00:57:06,780 --> 00:57:11,610 onafhankelijke kennisagenda 1362 00:57:09,090 --> 00:57:13,680 dat is dat hebben echt gemist op dat 1363 00:57:11,610 --> 00:57:15,930 moment en dat had ons 1364 00:57:13,680 --> 00:57:18,060 voorkomen om in een tunnel te gaan waar 1365 00:57:15,930 --> 00:57:19,830 ik vervolgens zelf ook ingezeten maar 1366 00:57:18,060 --> 00:57:22,680 dat is een ander verhaal dan wil ik me 1367 00:57:19,830 --> 00:57:24,680 tevens poeltje maken naar 2001 1368 00:57:22,680 --> 00:57:28,020 want dan gaat u 1369 00:57:24,680 --> 00:57:30,300 werken bij staatstoezicht op de mijnen 1370 00:57:28,020 --> 00:57:31,220 waarom wilt u daar werken 1371 00:57:30,300 --> 00:57:33,720 ik 1372 00:57:31,220 --> 00:57:37,470 had bij de tudelft een hele goede 1373 00:57:33,720 --> 00:57:39,390 begeleiding van wat wil je die paste 25 1374 00:57:37,470 --> 00:57:42,030 jaar geweest bij de tudelft 1375 00:57:39,390 --> 00:57:44,790 ik had een spuitje gekregen 25 jaar en 1376 00:57:42,030 --> 00:57:45,990 diens en is mijn zware zijn nooit wordt 1377 00:57:44,790 --> 00:57:47,820 tijdens je weggaat 1378 00:57:45,990 --> 00:57:50,460 zij heeft gelijk dat hij gewoon gelijk 1379 00:57:47,820 --> 00:57:53,370 bij de tudelft zei de ze je moet steeds 1380 00:57:50,460 --> 00:57:55,590 zorgen dat je groeit dat je doorgaat 1381 00:57:53,370 --> 00:57:58,080 hiermee wordt het is universitair 1382 00:57:55,590 --> 00:58:00,510 hoofddocent professor of of dat je iets 1383 00:57:58,080 --> 00:58:02,490 anders gaat doen ze gewoon gelijk 1384 00:58:00,510 --> 00:58:04,410 en toen vroeg jou van herk je vroeg mij 1385 00:58:02,490 --> 00:58:07,410 dus ik was dat hele proces had ik al 1386 00:58:04,410 --> 00:58:09,480 doorgemaakt en de 1387 00:58:07,410 --> 00:58:11,310 staatstoezicht op de mijnen jan verwerkt 1388 00:58:09,480 --> 00:58:12,870 u vroeg mij wil je bij ons komen werken 1389 00:58:11,310 --> 00:58:14,490 dag nadat 1390 00:58:12,870 --> 00:58:17,310 dat vind ik lef hebben om mij te vragen 1391 00:58:14,490 --> 00:58:19,350 om bij die diensten werken en daar heb 1392 00:58:17,310 --> 00:58:22,160 ik volmondig ja op gezegd en wat waren 1393 00:58:19,350 --> 00:58:22,160 uw taken en verantwoordelijkheden 1394 00:58:23,130 --> 00:58:27,590 bij ik ik moest allereerst wennen dat ik 1395 00:58:26,670 --> 00:58:29,610 kunt buitengewoon 1396 00:58:27,590 --> 00:58:31,950 opsporingsambtenaar zat ik al jaren 1397 00:58:29,610 --> 00:58:34,290 college gegeven en zat ineens een andere 1398 00:58:31,950 --> 00:58:37,050 kant van de tafel ik moest leren hoe ik 1399 00:58:34,290 --> 00:58:40,800 een proces-verbaal en moest schrijven 1400 00:58:37,050 --> 00:58:42,280 hoe ik maar aan de regels moest houden 1401 00:58:40,800 --> 00:58:44,720 hoe een ambtenaar 1402 00:58:42,280 --> 00:58:46,760 toezichthouder zich helemaal 1403 00:58:44,720 --> 00:58:49,070 zorg dat die de wetgeving heel erg goed 1404 00:58:46,760 --> 00:58:51,200 naleeft dat hij zelf geen wetten gaat 1405 00:58:49,070 --> 00:58:56,470 verzinnen dus ik zat een hele andere 1406 00:58:51,200 --> 00:59:00,369 kans en mijn taken waar de ware 1407 00:58:56,470 --> 00:59:04,160 enerzijds proberen dat 1408 00:59:00,369 --> 00:59:05,780 proces van studies maken voor de 1409 00:59:04,160 --> 00:59:08,090 aardbeving en voor de nieuwe winnings 1410 00:59:05,780 --> 00:59:10,840 plannen die in de nieuwe mijnbouwwet 1411 00:59:08,090 --> 00:59:13,520 2003 1412 00:59:10,840 --> 00:59:16,340 gemaakt moesten worden dat ontwikkelen 1413 00:59:13,520 --> 00:59:18,680 en anderszins toezicht 1414 00:59:16,340 --> 00:59:20,840 mijn bouwkundig toezicht op allerlei 1415 00:59:18,680 --> 00:59:22,550 onderwerpen olie en gaswinning 1416 00:59:20,840 --> 00:59:27,170 zoutwinning 1417 00:59:22,550 --> 00:59:30,609 in limburg nog gaten die vielen en 1418 00:59:27,170 --> 00:59:35,750 aan op de noordzee een aantal dingen 1419 00:59:30,609 --> 00:59:38,589 als het toezicht houden op de mijnbouw 1420 00:59:35,750 --> 00:59:39,940 industrie op de veiligheid en 1421 00:59:38,589 --> 00:59:42,789 de milieueffecten van de 1422 00:59:39,940 --> 00:59:45,249 mijnbouwindustrie maar wel op basis van 1423 00:59:42,789 --> 00:59:47,019 de nieuwe mijnbouwwet geven en wat voor 1424 00:59:45,249 --> 00:59:49,089 teamplan u daar terecht dat het klinkt 1425 00:59:47,019 --> 00:59:50,819 als een breed pakket dus 1426 00:59:49,089 --> 00:59:54,009 komen daar in een 1427 00:59:50,819 --> 00:59:56,309 paar het was een 1428 00:59:54,009 --> 00:59:58,690 een relatief klein team 1429 00:59:56,309 --> 01:00:01,329 met er is waar 1430 00:59:58,690 --> 01:00:03,700 technologen met de met een bodem daleks 1431 01:00:01,329 --> 01:00:04,499 man kwam dit een warm geven kijken welke 1432 01:00:03,700 --> 01:00:07,420 periode 1433 01:00:04,499 --> 01:00:09,729 en onder leiding van een jouw van herk 1434 01:00:07,420 --> 01:00:12,579 ftp geo-engineering 1435 01:00:09,729 --> 01:00:14,579 en heel veel onderwerp dus heel de 1436 01:00:12,579 --> 01:00:17,049 zoutwinning bij franeker 1437 01:00:14,579 --> 01:00:19,979 heel veel onderwerpen 1438 01:00:17,049 --> 01:00:23,769 klein team waterinjectie 1439 01:00:19,979 --> 01:00:25,779 heel veel onderwerpen klein team maar de 1440 01:00:23,769 --> 01:00:28,660 expliciete opdracht 1441 01:00:25,779 --> 01:00:32,170 er is een nieuwe mijnbouwwet nieuwe mijn 1442 01:00:28,660 --> 01:00:33,210 populair werd dus zorgplicht en daar is 1443 01:00:32,170 --> 01:00:36,249 een 1444 01:00:33,210 --> 01:00:39,009 artikel de mijn onderneming die moet 1445 01:00:36,249 --> 01:00:42,430 zijn dus risicoanalyse maken die moet 1446 01:00:39,009 --> 01:00:44,079 maar de aard en de omvang van mogelijke 1447 01:00:42,430 --> 01:00:45,910 schade in kaart brengen 1448 01:00:44,079 --> 01:00:47,499 die moet maatregelen ontwikkelen om 1449 01:00:45,910 --> 01:00:50,019 bodem beweging te voorkomen en te 1450 01:00:47,499 --> 01:00:52,450 beperken en maatregelen om schade te 1451 01:00:50,019 --> 01:00:54,009 voorkomen die gele zeg even verder op in 1452 01:00:52,450 --> 01:00:56,499 waar ik ook van eerst van u weten van 1453 01:00:54,009 --> 01:00:59,440 hoeveel tijd was er expliciet dan voor u 1454 01:00:56,499 --> 01:01:02,969 om aan de gaswinning te te besteden 1455 01:00:59,440 --> 01:01:07,479 hoeveel prioriteit ging daarna uit ja 1456 01:01:02,969 --> 01:01:10,540 heb daarnet al geschetste dat zijn we al 1457 01:01:07,479 --> 01:01:13,210 die onderwerpen moesten 1458 01:01:10,540 --> 01:01:15,390 dat we daar verstandige dingen mee moest 1459 01:01:13,210 --> 01:01:19,810 doen en 1460 01:01:15,390 --> 01:01:22,780 ja je hebt in principe 8 uur meestal 1461 01:01:19,810 --> 01:01:25,090 werd uit wat meer per dag om te verdelen 1462 01:01:22,780 --> 01:01:27,010 over al die onderwerpen het is pas een 1463 01:01:25,090 --> 01:01:31,090 van de onderwerpen maar waren wel 100 1464 01:01:27,010 --> 01:01:33,310 gasvelden of zo dus laat zeggen je moest 1465 01:01:31,090 --> 01:01:35,740 je verdelen over al die onderwerpen en 1466 01:01:33,310 --> 01:01:38,080 risico gericht wel proberen dan de 1467 01:01:35,740 --> 01:01:39,460 belangrijkste aan te pakken 1468 01:01:38,080 --> 01:01:41,980 ja wat hij werd ook even met u we 1469 01:01:39,460 --> 01:01:43,390 voormalig collega oven natuurlijk en 1470 01:01:41,980 --> 01:01:45,220 toen had het ook over bijvoorbeeld de de 1471 01:01:43,390 --> 01:01:46,840 seismologische kennis die er wel of niet 1472 01:01:45,220 --> 01:01:51,060 in huis was bij stadstoezicht want die 1473 01:01:46,840 --> 01:01:51,060 was eigenlijk niet waarom was dat 1474 01:01:52,770 --> 01:01:58,870 ik heb zelfs de geen mechanische 1475 01:01:57,310 --> 01:02:00,070 invalshoek 1476 01:01:58,870 --> 01:02:02,640 ja ik heb daarnet al gezegd hoe 1477 01:02:00,070 --> 01:02:04,180 belangrijk 4 was dus de was relatief 1478 01:02:02,640 --> 01:02:05,890 weinig 1479 01:02:04,180 --> 01:02:08,140 was ook geen seismoloog stellen we 1480 01:02:05,890 --> 01:02:09,940 zeggen dat mocht niet dat was de regel 1481 01:02:08,140 --> 01:02:11,170 langs en t' 1482 01:02:09,940 --> 01:02:13,600 alle kennis op het gebied van de 1483 01:02:11,170 --> 01:02:16,630 seismologie die zat in de beeld en er 1484 01:02:13,600 --> 01:02:19,180 was een soort houding van ja we willen 1485 01:02:16,630 --> 01:02:21,540 niet twee instituten die seismologische 1486 01:02:19,180 --> 01:02:24,430 kennis hebben 1487 01:02:21,540 --> 01:02:27,670 en daarnaast hadden natuurlijk een kamer 1488 01:02:24,430 --> 01:02:29,470 die aan alle kanten en kabinet de 1489 01:02:27,670 --> 01:02:31,300 taakstelling het verkleinen van de 1490 01:02:29,470 --> 01:02:34,270 inspectie is het samenvoegen van de 1491 01:02:31,300 --> 01:02:38,410 inspecties is er net al even ter sprake 1492 01:02:34,270 --> 01:02:40,120 gekomen de motie aptroot anders alles om 1493 01:02:38,410 --> 01:02:42,850 die inspecties maar kleiner en kleiner 1494 01:02:40,120 --> 01:02:45,940 en efficiënter te maken 1495 01:02:42,850 --> 01:02:48,220 dus het was een tijd het het het het 1496 01:02:45,940 --> 01:02:51,490 woord uitbreiden dat bestond niet en 1497 01:02:48,220 --> 01:02:53,590 onze dienst het was ik dacht aan de 1498 01:02:51,490 --> 01:02:55,810 halve man per jaar dat we kleiner 1499 01:02:53,590 --> 01:02:59,500 moesten worden dus de tijdgeest was 1500 01:02:55,810 --> 01:03:00,850 gewoon met veel minder mensen het werk 1501 01:02:59,500 --> 01:03:03,850 doen 1502 01:03:00,850 --> 01:03:05,320 terwijl er dan problematiek was om u 1503 01:03:03,850 --> 01:03:09,310 tegen te zeggen 1504 01:03:05,320 --> 01:03:10,780 ja en wat dat dat was ook net al even 1505 01:03:09,310 --> 01:03:12,730 aan bod gekomen de was ook helemaal geen 1506 01:03:10,780 --> 01:03:13,690 mogelijkheid om zelf onderzoek te doen 1507 01:03:12,730 --> 01:03:15,160 dat was er zelfs helemaal niet de 1508 01:03:13,690 --> 01:03:17,590 bedoeling 1509 01:03:15,160 --> 01:03:20,990 ik heb hem net op schetst weer dat ik 1510 01:03:17,590 --> 01:03:23,780 buitengewoon opsporingsambtenaar als 1511 01:03:20,990 --> 01:03:26,630 en dat zei dat er expliciet niet de 1512 01:03:23,780 --> 01:03:29,690 bedoeling was om zelf onderzoek te doen 1513 01:03:26,630 --> 01:03:30,800 en dat is ook een andere modus waarin je 1514 01:03:29,690 --> 01:03:33,410 dan komt 1515 01:03:30,800 --> 01:03:35,540 ik denk dat ik ook niet meer 1516 01:03:33,410 --> 01:03:38,870 teruggekomen ben in de modus die ik had 1517 01:03:35,540 --> 01:03:42,950 in 1995 van wacht eens even dit is een 1518 01:03:38,870 --> 01:03:44,600 compactie gedreven proces en dat kan 1519 01:03:42,950 --> 01:03:46,460 voor alle verschillende velden wel eens 1520 01:03:44,600 --> 01:03:50,330 heel anders uitpakken 1521 01:03:46,460 --> 01:03:53,510 te aanpak die we hadden in 2001 2002 1522 01:03:50,330 --> 01:03:55,970 ging in met de nieuwe mijnbouwwet 2003 1523 01:03:53,510 --> 01:03:58,190 met de blouse voorbereid borden was maak 1524 01:03:55,970 --> 01:04:00,500 maar een heleboel ondersteunende 1525 01:03:58,190 --> 01:04:02,470 rapporten dat ze taak en mijnbouw 1526 01:04:00,500 --> 01:04:04,790 ondernemingen waarbij 1527 01:04:02,470 --> 01:04:06,950 kennis ontwikkeld wordt van hoe 1528 01:04:04,790 --> 01:04:08,750 ontwikkelt dat seismisch risico maar het 1529 01:04:06,950 --> 01:04:09,950 moet wel velden gelden voor al die 1530 01:04:08,750 --> 01:04:12,140 velden 1531 01:04:09,950 --> 01:04:15,590 zodat ze op cirkelen reuzen en er waren 1532 01:04:12,140 --> 01:04:17,810 heel veel velden die relatief op 1533 01:04:15,590 --> 01:04:20,330 eenzelfde wijze reageerde 1534 01:04:17,810 --> 01:04:23,270 en ik moet zeggen dat ik best wel trots 1535 01:04:20,330 --> 01:04:26,000 heb ik ben op het werk wat technisch 1536 01:04:23,270 --> 01:04:29,960 platform aardbevingen gedaan heeft en 1537 01:04:26,000 --> 01:04:32,570 dan heb ik het over de tno 1538 01:04:29,960 --> 01:04:34,660 ook wel scummy voor die kleinere velden 1539 01:04:32,570 --> 01:04:38,120 als geheel werkt zo dat allemaal 1540 01:04:34,660 --> 01:04:39,830 broertje secretaris van in 2002 ja het 1541 01:04:38,120 --> 01:04:41,570 technisch platform aardbevingen dat is 1542 01:04:39,830 --> 01:04:43,250 een samenwerkingsverband van mijn 1543 01:04:41,570 --> 01:04:45,260 ondernemingen onderzoeksinstituten en 1544 01:04:43,250 --> 01:04:47,270 ook de overheid 1545 01:04:45,260 --> 01:04:49,330 wat was avonturier in er even aan wat 1546 01:04:47,270 --> 01:04:53,300 was het doel daarvan 1547 01:04:49,330 --> 01:04:55,160 de de kamer had in de handelingen 1548 01:04:53,300 --> 01:04:57,590 geschreven bij de nieuwe mijnbouwwet of 1549 01:04:55,160 --> 01:05:01,040 dat had ik er een gelezen van het is 1550 01:04:57,590 --> 01:05:02,990 goed dat zijn ingewikkelde taakstelling 1551 01:05:01,040 --> 01:05:05,810 die de mijn onderneming gekregen 1552 01:05:02,990 --> 01:05:06,590 onderzoek het cijfer is risico verteld 1553 01:05:05,810 --> 01:05:08,330 heb 1554 01:05:06,590 --> 01:05:11,330 de mijn onderneming kunnen testen 1555 01:05:08,330 --> 01:05:14,680 samenwerken en die kunnen dan beste 1556 01:05:11,330 --> 01:05:18,080 samenwerken in een samenwerking met de 1557 01:05:14,680 --> 01:05:19,930 onderzoeksinstituten en jullie moeten 1558 01:05:18,080 --> 01:05:22,060 dat gezamenlijk maar doen 1559 01:05:19,930 --> 01:05:24,130 aparte schrijven en diep in de dag 1560 01:05:22,060 --> 01:05:25,780 gebruikt worden als ondersteuning van 1561 01:05:24,130 --> 01:05:27,730 het winningsplan 1562 01:05:25,780 --> 01:05:30,220 whitney's plan wordt elke vijf jaar of 1563 01:05:27,730 --> 01:05:32,350 alex moment beoordeeld door de minister 1564 01:05:30,220 --> 01:05:35,560 maar dat was de structuur die bedacht 1565 01:05:32,350 --> 01:05:39,540 was mijn ondernemingen moeten alles doen 1566 01:05:35,560 --> 01:05:43,690 en kunnen daarbij nou ik ben dat gaan 1567 01:05:39,540 --> 01:05:47,350 duwen dat dat hele proces wat niet zo'n 1568 01:05:43,690 --> 01:05:49,110 eenvoudige zaak was maar n team mijn 1569 01:05:47,350 --> 01:05:51,040 ondernemingen samen met de 1570 01:05:49,110 --> 01:05:51,790 onderzoeksinstituten we hebben volgens 1571 01:05:51,040 --> 01:05:53,080 mij 1572 01:05:51,790 --> 01:05:54,670 hele mooie 1573 01:05:53,080 --> 01:05:58,030 analyse gemaakt 1574 01:05:54,670 --> 01:06:00,070 ja vind ik een hele redelijke analyse 1575 01:05:58,030 --> 01:06:02,580 gemaakt in het geval basis van een 1576 01:06:00,070 --> 01:06:05,260 rapport van het knmi aan wat is de 1577 01:06:02,580 --> 01:06:08,020 mogelijke schade die wat zijn de kansen 1578 01:06:05,260 --> 01:06:10,270 bevingen wat is de kans op grond 1579 01:06:08,020 --> 01:06:13,540 versnellingen wat is de kans op op 1580 01:06:10,270 --> 01:06:15,880 slingering wat is de kans op schade en 1581 01:06:13,540 --> 01:06:18,070 heel beeld van welk veld kan je nou 1582 01:06:15,880 --> 01:06:20,770 verwachten dat wel gaat bevingen beven 1583 01:06:18,070 --> 01:06:24,070 of werkveld gaat nou niet beven 1584 01:06:20,770 --> 01:06:26,140 dat was eind 2004 was naar hele 1585 01:06:24,070 --> 01:06:29,260 integratie studie die best wel 1586 01:06:26,140 --> 01:06:30,550 behoorlijk state-of-the-art was de en 1587 01:06:29,260 --> 01:06:33,010 zegt u daarmee eigenlijk ook dat het 1588 01:06:30,550 --> 01:06:36,430 brad best wel urgent was dus binnen deze 1589 01:06:33,010 --> 01:06:38,890 context dus kijken naar aardbeving als 1590 01:06:36,430 --> 01:06:41,740 gevolg van gaswinning nou dat was 1591 01:06:38,890 --> 01:06:43,630 natuurlijk wel ugent dat dat was op het 1592 01:06:41,740 --> 01:06:45,550 netvlies gekomen 1593 01:06:43,630 --> 01:06:47,590 maar bij de nieuwe mijnbouwwet was dat 1594 01:06:45,550 --> 01:06:50,650 helemaal neergelegd bij de mijnbouw 1595 01:06:47,590 --> 01:06:53,500 ondernemen en die ja die die moest dan 1596 01:06:50,650 --> 01:06:57,190 dat ontwikkelen dat ging niet vanzelf 1597 01:06:53,500 --> 01:06:59,620 dus dat heb ik als secretarie keuze heb 1598 01:06:57,190 --> 01:07:02,110 ik zelf gemaakt om daar als secretaris 1599 01:06:59,620 --> 01:07:05,440 van het platform mee te helpen dat te 1600 01:07:02,110 --> 01:07:06,240 ontwikkelen en vond dat hij aan zeker 1601 01:07:05,440 --> 01:07:08,170 ook de 1602 01:07:06,240 --> 01:07:10,210 onderzoeksinstituten daar behoorlijk 1603 01:07:08,170 --> 01:07:12,610 goed aan gewerkt hebben dat dat ook een 1604 01:07:10,210 --> 01:07:15,190 heel behoort dat het knmi had een 1605 01:07:12,610 --> 01:07:17,380 heleboel werk gedaan waarvan later is 1606 01:07:15,190 --> 01:07:19,779 gebleken naar de staat een aantal zwakke 1607 01:07:17,380 --> 01:07:22,119 plekken in haar tenten 1608 01:07:19,779 --> 01:07:23,140 aanname van ja we vegen alle velden maar 1609 01:07:22,119 --> 01:07:25,359 bij elkaar 1610 01:07:23,140 --> 01:07:28,869 dat bleek uiteindelijk een hele zwakke 1611 01:07:25,359 --> 01:07:30,700 aanname en waarom dat was een veld ging 1612 01:07:28,869 --> 01:07:32,519 volledig uit de pas lopen 1613 01:07:30,700 --> 01:07:35,769 groningen ging helemaal uit de pas lopen 1614 01:07:32,519 --> 01:07:36,819 dus dat was het probleem wat zich 1615 01:07:35,769 --> 01:07:40,210 geleidelijk 1616 01:07:36,819 --> 01:07:43,410 ging ontwikkelen terwijl ik vond in 1617 01:07:40,210 --> 01:07:46,269 januari 2005 om haar een datum te noemen 1618 01:07:43,410 --> 01:07:48,789 dat we in ieder geval een hele hele 1619 01:07:46,269 --> 01:07:51,190 goede start gemaakt hadden was het 1620 01:07:48,789 --> 01:07:53,859 trouwens een beetje te combineren om de 1621 01:07:51,190 --> 01:07:56,680 toezichthouder te zijn en secretaris van 1622 01:07:53,859 --> 01:07:57,760 het technisch platform aardbevingen da's 1623 01:07:56,680 --> 01:07:59,880 een 1624 01:07:57,760 --> 01:08:03,069 een systeemfout 1625 01:07:59,880 --> 01:08:06,789 de hadden maar dat kan dus eigenlijk 1626 01:08:03,069 --> 01:08:08,640 niet dat je ondersteuning biedt aan het 1627 01:08:06,789 --> 01:08:12,339 proces van 1628 01:08:08,640 --> 01:08:14,910 het ontwikkelen van de rapporten over 1629 01:08:12,339 --> 01:08:18,429 verwachten beving en verwachten schade 1630 01:08:14,910 --> 01:08:22,420 aan de ene kant een tijdje aan de andere 1631 01:08:18,429 --> 01:08:26,020 kant moet beoordelen mede beoordelen van 1632 01:08:22,420 --> 01:08:29,170 zijn die rapporten goed en zijn hier 1633 01:08:26,020 --> 01:08:30,759 geen fundamentele fouten in de aannames 1634 01:08:29,170 --> 01:08:33,400 gemaakt wordt de statistiek goed 1635 01:08:30,759 --> 01:08:36,159 gebruikt wordt de kennis van de gele 1636 01:08:33,400 --> 01:08:38,799 mechanica hier wel goed eer in in 1637 01:08:36,159 --> 01:08:41,620 gebruik dus je had eigenlijk ja je had 1638 01:08:38,799 --> 01:08:43,420 zeker chinese huren nodig had en een 1639 01:08:41,620 --> 01:08:46,000 aantal verschillende mensen waaronder 1640 01:08:43,420 --> 01:08:49,719 size belogen om dit goed te doen zijn 1641 01:08:46,000 --> 01:08:50,889 tas maar de werkelijkheid was elk jaar 1642 01:08:49,719 --> 01:08:52,989 anderhalf 1643 01:08:50,889 --> 01:08:55,029 man minder en het woord uitbreiden dat 1644 01:08:52,989 --> 01:08:57,449 kwam het vocabulaire van smt m helemaal 1645 01:08:55,029 --> 01:08:57,449 niet voor 1646 01:08:57,520 --> 01:09:01,120 nu vertel dat dat dit platform eigenlijk 1647 01:08:59,949 --> 01:09:02,739 een beetje voortkwam uit de 1648 01:09:01,120 --> 01:09:05,560 veranderingen in de of het over de 1649 01:09:02,739 --> 01:09:07,779 totstandkoming van de mijnbouwwet 1650 01:09:05,560 --> 01:09:11,609 welke gevoel had hij mijnbouwwet ook op 1651 01:09:07,779 --> 01:09:11,609 uw werk als als toezichthouder 1652 01:09:13,060 --> 01:09:18,909 ik ben gekomen met de nieuwe mijn broer 1653 01:09:16,389 --> 01:09:21,880 werd vlakte voor u dus ik heb niet goed 1654 01:09:18,909 --> 01:09:25,060 gezien wat de verandering geweest is met 1655 01:09:21,880 --> 01:09:27,600 de periode daarvoor oké ik ben in feite 1656 01:09:25,060 --> 01:09:30,279 gekomen om hem 1657 01:09:27,600 --> 01:09:33,969 invulling te geven aan een belangrijke 1658 01:09:30,279 --> 01:09:36,420 taak te tussen adviseren over al die 100 1659 01:09:33,969 --> 01:09:39,580 winnie's plannen die in 1660 01:09:36,420 --> 01:09:41,680 2003 werd de nieuwe meijboom werd actief 1661 01:09:39,580 --> 01:09:43,719 alle bedrijven moesten een bestaande 1662 01:09:41,680 --> 01:09:47,140 productieplan moesten ze omschrijven 1663 01:09:43,719 --> 01:09:49,239 naar een winningsplan ja waar ook die 1664 01:09:47,140 --> 01:09:51,069 artikelen waren over zijn visie tijd 1665 01:09:49,239 --> 01:09:52,150 tussen was een enorme hoeveelheid werk 1666 01:09:51,069 --> 01:09:55,390 te doen 1667 01:09:52,150 --> 01:09:56,680 in die periode voor alle bestaande 1668 01:09:55,390 --> 01:09:58,300 finish 1669 01:09:56,680 --> 01:10:00,790 plannen windingen moet ik zeggen in 1670 01:09:58,300 --> 01:10:02,530 nederland en ik kan ook een ander ik 1671 01:10:00,790 --> 01:10:03,610 tijden gezeten heb ik een utrecht bij 1672 01:10:02,530 --> 01:10:06,850 tno 1673 01:10:03,610 --> 01:10:07,660 om beoordelingen te doen van die winix 1674 01:10:06,850 --> 01:10:09,670 plannen 1675 01:10:07,660 --> 01:10:11,739 dus ik heb alleen maar de periode 1676 01:10:09,670 --> 01:10:13,840 de nieuwe periode meegemaakt zijn aan 1677 01:10:11,739 --> 01:10:15,160 het voorlopig 1678 01:10:13,840 --> 01:10:16,150 daarom ben ik eigenlijk bij jullie hem 1679 01:10:15,160 --> 01:10:17,920 gekomen 1680 01:10:16,150 --> 01:10:19,360 ja ik sta ik snap wat u bedoelt dus 1681 01:10:17,920 --> 01:10:21,010 eigenlijk uw werk voor staatstoezicht 1682 01:10:19,360 --> 01:10:23,530 was eigenlijk de 1683 01:10:21,010 --> 01:10:24,820 ja in in in het kader van die en van die 1684 01:10:23,530 --> 01:10:27,460 mijnbouwwet 1685 01:10:24,820 --> 01:10:29,440 u zei alle dus die seismische zijn 1686 01:10:27,460 --> 01:10:31,870 smashy tijd belangrijk en de status in 1687 01:10:29,440 --> 01:10:33,489 in ook inderdaad in die mijnbouwwet 1688 01:10:31,870 --> 01:10:35,410 dat die mijnbouwbedrijven en seismische 1689 01:10:33,489 --> 01:10:37,540 risico-analyse moeten maken en ook 1690 01:10:35,410 --> 01:10:40,360 maatregelen moeten nemen om bodem 1691 01:10:37,540 --> 01:10:42,760 beweging te voorkomen en te beperken 1692 01:10:40,360 --> 01:10:45,390 u kunt u ons kort schetsen hoe zo'n 1693 01:10:42,760 --> 01:10:47,489 seismische risico-analyse eruit ziet 1694 01:10:45,390 --> 01:10:51,550 ja 1695 01:10:47,489 --> 01:10:52,630 en en seismische risicoanalyse 1696 01:10:51,550 --> 01:10:58,239 je kan je op verschillende manieren 1697 01:10:52,630 --> 01:11:02,040 maken maar al heel snel een was de de 1698 01:10:58,239 --> 01:11:04,930 aanpak we gaan uit van een 1699 01:11:02,040 --> 01:11:07,260 populistische ijs blies hij zet analyse 1700 01:11:04,930 --> 01:11:10,210 hoe vertellen we dat een 1701 01:11:07,260 --> 01:11:12,670 statistische aanpak van het knmi we 1702 01:11:10,210 --> 01:11:14,500 kijken wat er allemaal is gebeurd 1703 01:11:12,670 --> 01:11:17,560 ja zij is visie tijd en in heel 1704 01:11:14,500 --> 01:11:20,770 nederland en van daaruit bevingen pakken 1705 01:11:17,560 --> 01:11:22,719 we allemaal bij elkaar en daar is dan 1706 01:11:20,770 --> 01:11:25,449 wel het een en ander over te zeggen maar 1707 01:11:22,719 --> 01:11:28,210 een bakken ze bij elkaar en van daaruit 1708 01:11:25,449 --> 01:11:32,860 gaan we uitrekenen wat de kans op 1709 01:11:28,210 --> 01:11:35,170 bevingen is in en in de komende jaren 1710 01:11:32,860 --> 01:11:38,260 het gaan we extra polair 1711 01:11:35,170 --> 01:11:41,290 dus wat is de kans op bevingen en wat is 1712 01:11:38,260 --> 01:11:43,300 de kans op bepaalde grond versnellingen 1713 01:11:41,290 --> 01:11:44,620 en grond snelheden wat voor een effect 1714 01:11:43,300 --> 01:11:47,200 heeft dat 1715 01:11:44,620 --> 01:11:49,380 aan het oppervlakte en welke trillingen 1716 01:11:47,200 --> 01:11:54,280 kunnen we verwachten aan het oppervlakte 1717 01:11:49,380 --> 01:11:56,170 in de omgeving van gasvelden en de 1718 01:11:54,280 --> 01:11:58,240 toevoeging van 1719 01:11:56,170 --> 01:12:00,010 dus dat was een basis studie van het 1720 01:11:58,240 --> 01:12:01,110 knmi 1721 01:12:00,010 --> 01:12:03,640 en 1722 01:12:01,110 --> 01:12:05,860 toevoeging van tno 1723 01:12:03,640 --> 01:12:09,400 daarbij was het bijvoorbeeld van ja je 1724 01:12:05,860 --> 01:12:10,720 hebt gebieden met een bepaalde laag 1725 01:12:09,400 --> 01:12:14,320 pakketten 1726 01:12:10,720 --> 01:12:17,500 waar je de bevingen kunnen vergroten die 1727 01:12:14,320 --> 01:12:18,370 kunnen versterken kan je versterking 1728 01:12:17,500 --> 01:12:21,360 krijgen 1729 01:12:18,370 --> 01:12:25,890 dus wat is de kans op 1730 01:12:21,360 --> 01:12:28,660 versterkte grond bewegingen door 1731 01:12:25,890 --> 01:12:30,940 de eenvoudige woorden gebruiken maar 1732 01:12:28,660 --> 01:12:34,540 rekening houdend met de lokale geologie 1733 01:12:30,940 --> 01:12:37,480 van regio's wat kunnen we aan trainingen 1734 01:12:34,540 --> 01:12:40,260 aan het oppervlak verwachten dan kan je 1735 01:12:37,480 --> 01:12:43,300 de naam nog kijken van als je die 1736 01:12:40,260 --> 01:12:44,950 die versnellingen die kans op bepaalde 1737 01:12:43,300 --> 01:12:49,240 versnellingen weten kan je kijken wat is 1738 01:12:44,950 --> 01:12:51,670 de kans op schade die je hebt en wat is 1739 01:12:49,240 --> 01:12:53,440 de kans dat huizen woningen beschadigd 1740 01:12:51,670 --> 01:12:57,670 raken 1741 01:12:53,440 --> 01:13:00,730 en dat dat is een hele grote lijn die 1742 01:12:57,670 --> 01:13:03,670 toe eigenlijk vrij stevig vast gelegd is 1743 01:13:00,730 --> 01:13:07,780 maar die ook de tunnel 1744 01:13:03,670 --> 01:13:10,420 wel definiëren van want dat waren alle 1745 01:13:07,780 --> 01:13:12,460 beving in nederland ja maar we weten op 1746 01:13:10,420 --> 01:13:14,860 de achtergrond was waar een heel groot 1747 01:13:12,460 --> 01:13:16,060 veld laat zeggen helemaal aan geen 1748 01:13:14,860 --> 01:13:18,130 enkele 1749 01:13:16,060 --> 01:13:20,620 statistiek wilde gaan houden nou ja ik 1750 01:13:18,130 --> 01:13:22,930 zeg ook even hoe we hoe dat was dat 1751 01:13:20,620 --> 01:13:24,610 wisten we niet maar dat was een veld dat 1752 01:13:22,930 --> 01:13:26,440 zich iedere van niet aan die statistiek 1753 01:13:24,610 --> 01:13:28,720 gingen houden want dan heeft haar los 1754 01:13:26,440 --> 01:13:30,250 jij dus die en elk elk mij af en de 1755 01:13:28,720 --> 01:13:32,320 mijnbouwbedrijven waren dan dus 1756 01:13:30,250 --> 01:13:35,260 verplicht om die risico-analyse per 1757 01:13:32,320 --> 01:13:37,420 winningsplan dus per veld eigenlijk in 1758 01:13:35,260 --> 01:13:39,910 te dienen ja maar dat als een rapport ja 1759 01:13:37,420 --> 01:13:42,840 en dat geboost gelden voor alle velden 1760 01:13:39,910 --> 01:13:45,150 en waren dan contouren kaartjes van bij 1761 01:13:42,840 --> 01:13:48,000 dat veld ziet het er ongeveer zo uit je 1762 01:13:45,150 --> 01:13:50,580 die trillingen verwachten en het en dat 1763 01:13:48,000 --> 01:13:52,980 rapport dat wat werd bij het indienen 1764 01:13:50,580 --> 01:13:54,719 van het winnings bakken plan gevoegd ja 1765 01:13:52,980 --> 01:13:56,520 dat moest staan natuurlijk goed zijn en 1766 01:13:54,719 --> 01:13:58,199 kon de minister moeilijk zeggen van dat 1767 01:13:56,520 --> 01:14:00,150 rapport is niet goed en nu moest daar 1768 01:13:58,199 --> 01:14:01,139 als buitengewoon opsporingsambtenaar op 1769 01:14:00,150 --> 01:14:04,830 toezien 1770 01:14:01,139 --> 01:14:06,869 nouja ik heb geprobeerd dat proces te 1771 01:14:04,830 --> 01:14:10,830 stimuleren maar ik was nog niet klaar 1772 01:14:06,869 --> 01:14:12,510 want dit is de ene lijn ja die de was en 1773 01:14:10,830 --> 01:14:15,420 dat heeft geresulteerd 1774 01:14:12,510 --> 01:14:18,199 volgens mij een heel redelijk 1775 01:14:15,420 --> 01:14:22,469 integratie rapport van deelstudies eind 1776 01:14:18,199 --> 01:14:23,760 2004 met de mitsen en maren over dat ene 1777 01:14:22,469 --> 01:14:25,619 grote veld 1778 01:14:23,760 --> 01:14:28,199 maar er was nog een ander berlijn en dit 1779 01:14:25,619 --> 01:14:30,150 bos van ja wat kunnen we nou in versteld 1780 01:14:28,199 --> 01:14:32,360 verwachten waar we nog helemaal niks 1781 01:14:30,150 --> 01:14:35,340 weten dus wij 1782 01:14:32,360 --> 01:14:38,909 ook nog totaal geen beving 1783 01:14:35,340 --> 01:14:41,699 geweest is en dat was een andere 1784 01:14:38,909 --> 01:14:45,000 deterministische lijn gingen we afging 1785 01:14:41,699 --> 01:14:47,159 tno had daar mooie rapport van gemaakt 1786 01:14:45,000 --> 01:14:48,690 hij van als we als er een veld is nee 1787 01:14:47,159 --> 01:14:51,000 die zijn gaan kijken naar groot aantal 1788 01:14:48,690 --> 01:14:53,670 velden en hebben ze gekeken welke velden 1789 01:14:51,000 --> 01:14:55,020 bever nou wel welke beven niet tegen 1790 01:14:53,670 --> 01:14:57,929 kijken welke typische eigenschappen 1791 01:14:55,020 --> 01:15:00,270 hebben die velden en toen is een rapport 1792 01:14:57,929 --> 01:15:02,790 gemaakt dus dat is een wat andere lijn 1793 01:15:00,270 --> 01:15:07,409 de tank van als je velden hebt waar veel 1794 01:15:02,790 --> 01:15:10,469 breuken zijn waar veel compactie is en 1795 01:15:07,409 --> 01:15:13,469 waar ook van invloed is de stijfheid van 1796 01:15:10,469 --> 01:15:15,510 het pakket gesteund boven en onder het 1797 01:15:13,469 --> 01:15:18,690 reservoir en van daaruit kan je 1798 01:15:15,510 --> 01:15:20,100 verwachtingen uitspreken uit dat veld 1799 01:15:18,690 --> 01:15:21,840 ja daar kan je eigenlijk hoef je geen 1800 01:15:20,100 --> 01:15:25,469 bevingen te verwachten op dat veld 1801 01:15:21,840 --> 01:15:29,400 houder thuis best wel 50% kans op 1802 01:15:25,469 --> 01:15:31,739 bevingen dus dat ze met andere lijn om 1803 01:15:29,400 --> 01:15:34,469 een verwachting te te ontwikkelen over 1804 01:15:31,739 --> 01:15:37,010 het ontstaan van bevingen dat doen we de 1805 01:15:34,469 --> 01:15:37,010 deterministische 1806 01:15:37,060 --> 01:15:42,100 seismische analyse 1807 01:15:39,060 --> 01:15:46,780 die die ze ook ontwikkeld ja daar een 1808 01:15:42,100 --> 01:15:48,850 paar lijnen en dat was in 2004 die we 1809 01:15:46,780 --> 01:15:51,720 mijnbouwwet geïmplementeerd en dit zijn 1810 01:15:48,850 --> 01:15:54,400 een aantal basis rapporten 1811 01:15:51,720 --> 01:15:55,660 die tpa zijn nog veel meer rapporten 1812 01:15:54,400 --> 01:15:57,040 maar maar 1813 01:15:55,660 --> 01:15:58,690 en en hoe ging en nam als 1814 01:15:57,040 --> 01:16:01,180 mijnbouwbedrijf dan om met die 1815 01:15:58,690 --> 01:16:03,550 verschillende lijnen en rapporten bij 1816 01:16:01,180 --> 01:16:06,970 het indienen van de winnings plannen die 1817 01:16:03,550 --> 01:16:10,750 werkten we aan geniet oké dus dit dat 1818 01:16:06,970 --> 01:16:12,610 werden alle maatschappijen die ik zal 1819 01:16:10,750 --> 01:16:14,430 dan wel eens tijdens die vergaderingen 1820 01:16:12,610 --> 01:16:18,490 kan ik mijn win er uit de beginperiode 1821 01:16:14,430 --> 01:16:20,770 2002 een foto 2003 misschien wel 1822 01:16:18,490 --> 01:16:22,690 uiteindelijk is dat in 2004 denk ik 1823 01:16:20,770 --> 01:16:24,040 allemaal ingediend 1824 01:16:22,690 --> 01:16:26,770 ja dat heb ik het over de ja die 1825 01:16:24,040 --> 01:16:28,390 integratie van deelstudies 1826 01:16:26,770 --> 01:16:30,970 en dan zei ik ja maar d'r zijn ook nog 1827 01:16:28,390 --> 01:16:32,680 artikelen je moet proberen 1828 01:16:30,970 --> 01:16:37,060 bodem beweging te voorkomen en te 1829 01:16:32,680 --> 01:16:40,360 beperken ja en ja ja ja dat was wel heel 1830 01:16:37,060 --> 01:16:42,400 moeilijk thema en 1831 01:16:40,360 --> 01:16:44,830 maar ik vond dat wel een belangrijk top 1832 01:16:42,400 --> 01:16:45,510 ik ook toen al gewoon zijn altijd in de 1833 01:16:44,830 --> 01:16:47,740 welly was buitengewoon 1834 01:16:45,510 --> 01:16:49,600 opsporingsambtenaar en ik ik las gewoon 1835 01:16:47,740 --> 01:16:51,850 brand staat hier en ik moet zorgen dat 1836 01:16:49,600 --> 01:16:54,460 het ingevuld hebt dat alles caricom het 1837 01:16:51,850 --> 01:16:57,250 onder en maar dat 1838 01:16:54,460 --> 01:16:59,680 ja dan zij ook wel for christmas carré 1839 01:16:57,250 --> 01:17:01,600 zet op geef het nou ik sowieso goed zo 1840 01:16:59,680 --> 01:17:03,520 is wel goed zo 1841 01:17:01,600 --> 01:17:06,160 dat is ook een heel lastig onderwerp in 1842 01:17:03,520 --> 01:17:09,520 die periode kan je bevingen beperken hun 1843 01:17:06,160 --> 01:17:12,790 is de box fabrikant vragen wat hoe kan 1844 01:17:09,520 --> 01:17:15,040 je voorkomen dat mensen ziek worden ja 1845 01:17:12,790 --> 01:17:16,450 ja ja 1846 01:17:15,040 --> 01:17:17,250 zit iedereen het plafond te kijken 1847 01:17:16,450 --> 01:17:21,910 natuurlijk 1848 01:17:17,250 --> 01:17:24,360 dat raakt direct het bedrijfsbelang 1849 01:17:21,910 --> 01:17:27,070 en ik ik hoor je zeggen en dus de 1850 01:17:24,360 --> 01:17:28,930 staatstoezicht volgens de wet zou ook 1851 01:17:27,070 --> 01:17:30,640 moeten helpen in het voorkomen en 1852 01:17:28,930 --> 01:17:33,970 beperken van die bodem beweging door 1853 01:17:30,640 --> 01:17:35,550 gaswinning u uw stimuleert dat ook bij 1854 01:17:33,970 --> 01:17:36,960 de mijnbouwbedrijven 1855 01:17:35,550 --> 01:17:38,639 en daarbij de kennisinstellingen om te 1856 01:17:36,960 --> 01:17:41,300 zorgen dat haar kennis over wordt 1857 01:17:38,639 --> 01:17:44,010 ontwikkeld en u zei net ook iets over 1858 01:17:41,300 --> 01:17:45,260 iemand van het ministerie hoe werken hoe 1859 01:17:44,010 --> 01:17:47,730 werkt dat dan 1860 01:17:45,260 --> 01:17:50,070 nou ik zeg 1861 01:17:47,730 --> 01:17:51,360 daarnet al dat uiteindelijke beslissing 1862 01:17:50,070 --> 01:17:54,020 wordt door de minister 1863 01:17:51,360 --> 01:17:57,389 genomen ja zit naast natuurlijk 1864 01:17:54,020 --> 01:18:00,449 de kunst om een rapport te krijgen wat 1865 01:17:57,389 --> 01:18:02,219 goed was wat de kwalitatief goed hout 1866 01:18:00,449 --> 01:18:05,300 maar uiteindelijk moesten minister zeg 1867 01:18:02,219 --> 01:18:08,599 het is voldoende ja en 1868 01:18:05,300 --> 01:18:11,760 ik had als taak om 1869 01:18:08,599 --> 01:18:14,309 goed na te denken over al die elementen 1870 01:18:11,760 --> 01:18:16,079 en om te kijken naar belangen van de 1871 01:18:14,309 --> 01:18:18,300 burgers en dat was natuurlijk vooral hoe 1872 01:18:16,079 --> 01:18:20,699 voorkom je bevingen 1873 01:18:18,300 --> 01:18:23,099 de bedrijven had een ander belang 1874 01:18:20,699 --> 01:18:24,750 ze zat en spanningen en het oordeel 1875 01:18:23,099 --> 01:18:26,460 daarover was bij de minister binnen 1876 01:18:24,750 --> 01:18:29,280 instemming met het 1877 01:18:26,460 --> 01:18:31,829 verbindings plan de dat dat als het hele 1878 01:18:29,280 --> 01:18:35,639 spanningsveld maar die beginperiode in 1879 01:18:31,829 --> 01:18:38,489 2004 hadden we echt totaal ook geen idee 1880 01:18:35,639 --> 01:18:41,639 hoe we een bevingen zouden kunnen 1881 01:18:38,489 --> 01:18:44,010 beperken nee heb ik niet over de latere 1882 01:18:41,639 --> 01:18:46,050 periodes mijn 2000 serie of drie je ik 1883 01:18:44,010 --> 01:18:48,780 heb in 2006 nog een hele mooie 1884 01:18:46,050 --> 01:18:52,139 samenvatting gegeven van zo maken we nou 1885 01:18:48,780 --> 01:18:53,849 een seismisch risicoanalyse in 2006 er 1886 01:18:52,139 --> 01:18:55,820 staat ergens onderin we hebben op dit 1887 01:18:53,849 --> 01:18:59,210 moment zien we nog geen 1888 01:18:55,820 --> 01:19:03,570 aanknopingspunten om aardbevingen te 1889 01:18:59,210 --> 01:19:07,290 voorkomen en te beperken is in 2006 in 1890 01:19:03,570 --> 01:19:08,570 de algehele beschrijving van analyse van 1891 01:19:07,290 --> 01:19:11,010 de risicoanalyse 1892 01:19:08,570 --> 01:19:12,840 zag ik dat nog niet 1893 01:19:11,010 --> 01:19:15,210 terwijl we in dat veld 1894 01:19:12,840 --> 01:19:16,500 bij het ene grote gasveld 1895 01:19:15,210 --> 01:19:19,320 al dingen begonnen te zien van 1896 01:19:16,500 --> 01:19:21,389 potverdrie wat is hier aan de hand die 1897 01:19:19,320 --> 01:19:23,699 begon uit de pas te lopen en wat 1898 01:19:21,389 --> 01:19:24,960 betekent dat dan als u deze dingen zegt 1899 01:19:23,699 --> 01:19:27,060 over de kennis en de kennisontwikkeling 1900 01:19:24,960 --> 01:19:29,220 en de en 1901 01:19:27,060 --> 01:19:31,170 en dat en die wettelijke opgave van het 1902 01:19:29,220 --> 01:19:33,210 beperken om voorkomen van bodem beweging 1903 01:19:31,170 --> 01:19:34,820 wat betekent dat dan voor rolstoel zicht 1904 01:19:33,210 --> 01:19:38,550 houden 1905 01:19:34,820 --> 01:19:40,470 dat ik daar bijna elke vergadering mee 1906 01:19:38,550 --> 01:19:42,050 begon 1907 01:19:40,470 --> 01:19:44,670 ugh 1908 01:19:42,050 --> 01:19:48,450 jij niet je kan de niet leuke maken maar 1909 01:19:44,670 --> 01:19:52,440 ik zei altijd van dit zijn de regels van 1910 01:19:48,450 --> 01:19:53,790 het mijnbouwbesluit 4 is en hoe 24 een 1911 01:19:52,440 --> 01:19:55,800 pqrs 1912 01:19:53,790 --> 01:19:57,360 je moet dit doen dit doen dit doen wat 1913 01:19:55,800 --> 01:20:00,150 het ook is 1914 01:19:57,360 --> 01:20:02,310 maar de staat geen norm bij dus ha zie 1915 01:20:00,150 --> 01:20:05,040 de mensen zeggen je mag niet te hard 1916 01:20:02,310 --> 01:20:07,200 rijden en en en een toezichthouder this 1917 01:20:05,040 --> 01:20:09,420 notaris van 1918 01:20:07,200 --> 01:20:11,610 nee maar wat tamelijk hard dan is dat 1919 01:20:09,420 --> 01:20:15,060 een hele lastige discussie er was geen 1920 01:20:11,610 --> 01:20:16,380 norm en als het dan ook nog tegen het 1921 01:20:15,060 --> 01:20:19,170 bedrijfsbelang 1922 01:20:16,380 --> 01:20:21,330 een gaat van een firma dan denk je nou 1923 01:20:19,170 --> 01:20:23,310 dit vind ik nog wel een snelheid die 1924 01:20:21,330 --> 01:20:25,590 acceptabel is dus het feit dat er geen 1925 01:20:23,310 --> 01:20:28,950 norm was maakt het heel moeilijk 1926 01:20:25,590 --> 01:20:30,990 handhaafbaar maar ik begon er altijd mee 1927 01:20:28,950 --> 01:20:32,460 dus u kunt u zin op de heeft er zin in 1928 01:20:30,990 --> 01:20:34,980 de stukken de verslagen die ik 1929 01:20:32,460 --> 01:20:39,390 geschreven heb heel vaak heb ik verwezen 1930 01:20:34,980 --> 01:20:41,010 naar artikel 33 van de zorgplicht van de 1931 01:20:39,390 --> 01:20:43,440 mijnbouw en de mag geen schade 1932 01:20:41,010 --> 01:20:46,800 veroorzaakt geen negatieve effecten op 1933 01:20:43,440 --> 01:20:49,710 het milieu maar ook artikel 24 van het 1934 01:20:46,800 --> 01:20:51,990 mijnbouwbesluit 24 punt een 1935 01:20:49,710 --> 01:20:54,090 in alle details daar begon ik altijd 1936 01:20:51,990 --> 01:20:58,160 beter dat was de opdracht voor de wijn 1937 01:20:54,090 --> 01:20:58,160 ondernemen ja en wat was de reactie dan 1938 01:21:01,460 --> 01:21:08,930 ja dan zijn er een aantal periode ik 1939 01:21:05,070 --> 01:21:12,600 denk dat we straks wel komen op het jaar 1940 01:21:08,930 --> 01:21:14,400 2012 en toen toen toen gingen we de 1941 01:21:12,600 --> 01:21:15,780 helemaal dwars force naam van dit dit 1942 01:21:14,400 --> 01:21:18,320 moet er gebeuren 1943 01:21:15,780 --> 01:21:21,420 maar indien we geen periode 1944 01:21:18,320 --> 01:21:24,440 werd het ook door de deze baby naam 1945 01:21:21,420 --> 01:21:26,880 altijd deel aan onze 1946 01:21:24,440 --> 01:21:29,130 bijeenkomst heel vaak deel met en dat 1947 01:21:26,880 --> 01:21:31,300 maar ook de adviseurs of er schade aan 1948 01:21:29,130 --> 01:21:33,040 die zijde elke 1949 01:21:31,300 --> 01:21:34,110 sommige mensen van het deze baby's hij 1950 01:21:33,040 --> 01:21:39,270 van 1951 01:21:34,110 --> 01:21:41,920 dat daar was toen geen idee van hoe je 1952 01:21:39,270 --> 01:21:45,820 schade en bodembeweging 1953 01:21:41,920 --> 01:21:49,660 kon beperken uiteraard waren er wel 1954 01:21:45,820 --> 01:21:51,190 gedachten dit nu relevant is maar met 1955 01:21:49,660 --> 01:21:53,680 stikstof injectie kleine bodembeweging 1956 01:21:51,190 --> 01:21:56,530 beperken je kan bodembeweging we dat nou 1957 01:21:53,680 --> 01:22:00,340 dat gebeurde ook lader maar zij specie 1958 01:21:56,530 --> 01:22:02,200 tijd beperken dat ze werd c zeker in de 1959 01:22:00,340 --> 01:22:04,840 beginperiode waar we niet over spreken 1960 01:22:02,200 --> 01:22:07,150 niet gezien als iets wat 1961 01:22:04,840 --> 01:22:09,040 wat kop en die zegt heb ik ben er waren 1962 01:22:07,150 --> 01:22:11,290 ook erg enorme voor 1963 01:22:09,040 --> 01:22:13,500 had u wel eventueel zak sancties of 1964 01:22:11,290 --> 01:22:15,900 andere maatregelen om 1965 01:22:13,500 --> 01:22:18,100 als toezichthouder 1966 01:22:15,900 --> 01:22:20,020 de stimulans 1967 01:22:18,100 --> 01:22:23,260 het was toen nog niet zo relevant want 1968 01:22:20,020 --> 01:22:26,880 waar we ik ik zit nog in 2002 ze rol van 1969 01:22:23,260 --> 01:22:29,860 weers ja en dan de komen langzaam aan in 1970 01:22:26,880 --> 01:22:34,600 2007 2008 1971 01:22:29,860 --> 01:22:36,640 en in 2007 was natuurlijk bij ons het 1972 01:22:34,600 --> 01:22:40,000 gevoel je uit dit dit dit gaat niet goed 1973 01:22:36,640 --> 01:22:41,040 dit dier komen te veel bevingen toen heb 1974 01:22:40,000 --> 01:22:43,990 ik in een 1975 01:22:41,040 --> 01:22:47,050 werd het nieuwe winningsplan van nam de 1976 01:22:43,990 --> 01:22:51,670 tafel gelegd en toen heb ik geopperd in 1977 01:22:47,050 --> 01:22:54,580 de voorbespreking ja ik wil toch ook de 1978 01:22:51,670 --> 01:22:56,860 de de bevingen of ik die die die cluster 1979 01:22:54,580 --> 01:22:58,690 van bevingen in dat loppersum haak snede 1980 01:22:56,860 --> 01:23:01,240 gebied daar deed dit naar gebeuren 1981 01:22:58,690 --> 01:23:04,360 dingen waar we ons zorgen over maken dat 1982 01:23:01,240 --> 01:23:06,910 wil ik uitgezocht hebben en ik wil in 1983 01:23:04,360 --> 01:23:09,760 dat winningsplan ook dat er nagedacht 1984 01:23:06,910 --> 01:23:11,260 wordt over het beperken van bv dus dat 1985 01:23:09,760 --> 01:23:15,370 was het winningsplan 1986 01:23:11,260 --> 01:23:17,020 2007 klant zijn heb ik mijn beheer 1987 01:23:15,370 --> 01:23:21,400 soms vind je wat er in god het is een 1988 01:23:17,020 --> 01:23:23,620 2007 eigenlijk al speelt aad zo en dat 1989 01:23:21,400 --> 01:23:24,760 werd besproken tussen jan van herk per 1990 01:23:23,620 --> 01:23:28,240 e-mail 1991 01:23:24,760 --> 01:23:29,820 en ja prunussen van tno van moeten we 1992 01:23:28,240 --> 01:23:32,729 hier met die opmerkingen van roest 1993 01:23:29,820 --> 01:23:34,260 daarvan werd gezegd van dat moeten we 1994 01:23:32,729 --> 01:23:37,050 direct met nam 1995 01:23:34,260 --> 01:23:40,379 bespreken en dat het beperken van 1996 01:23:37,050 --> 01:23:42,510 bevingen daarvan werd gezegd dat dat dat 1997 01:23:40,379 --> 01:23:46,550 is te theoretisch dat dat was ook een 1998 01:23:42,510 --> 01:23:49,919 heel ongrijpbaar iets maar toen had ik 1999 01:23:46,550 --> 01:23:52,679 de nam aan het werk willen zetten want 2000 01:23:49,919 --> 01:23:53,760 het toezicht instrument dat is dus 2001 01:23:52,679 --> 01:23:55,589 winningsplan 2002 01:23:53,760 --> 01:23:57,959 het wordt ingediend en dan mag je iets 2003 01:23:55,589 --> 01:23:59,419 van vinden als toezichthouder dan lach 2004 01:23:57,959 --> 01:24:02,519 je 2005 01:23:59,419 --> 01:24:04,019 advies geven van nee dit moet onderzocht 2006 01:24:02,519 --> 01:24:05,639 worden 2007 01:24:04,019 --> 01:24:08,550 hij moet onderzocht worden bijvoorbeeld 2008 01:24:05,639 --> 01:24:10,769 wat de invloed is van de komende 2009 01:24:08,550 --> 01:24:13,530 compactie in dat veld 2010 01:24:10,769 --> 01:24:15,899 wat de mogelijkheid is voor de 2011 01:24:13,530 --> 01:24:18,359 ontwikkeling van de bevingen waren alle 2012 01:24:15,899 --> 01:24:21,719 vragen kunnen bedenken maar dat window 2013 01:24:18,359 --> 01:24:24,389 hebben we gemist in 2007 wij maakten ons 2014 01:24:21,719 --> 01:24:26,309 zorgen die over herken ik die zaag en 2015 01:24:24,389 --> 01:24:29,369 toenaam en aantal bevingen ik denk dat 2016 01:24:26,309 --> 01:24:32,219 heel nederland dat zag het knmi zei nee 2017 01:24:29,369 --> 01:24:36,359 dat is statistisch niet aangetoond dat 2018 01:24:32,219 --> 01:24:38,699 is een in 2007 was er ook had minder 2019 01:24:36,359 --> 01:24:40,369 maar wat minder bevingen 2020 01:24:38,699 --> 01:24:43,139 het knmi zij 2021 01:24:40,369 --> 01:24:44,849 dit is ons ding 2022 01:24:43,139 --> 01:24:47,760 het bepalen of de cijfers die tijd 2023 01:24:44,849 --> 01:24:51,239 toeneemt of niet toeneemt en dit kan ook 2024 01:24:47,760 --> 01:24:54,349 statistische variaties zijn dus kun je 2025 01:24:51,239 --> 01:24:54,349 dat niet opnemen 2026 01:24:54,629 --> 01:24:59,669 dat is ons onze 2027 01:24:57,079 --> 01:25:00,989 expertise dat we hebben heel netjes in 2028 01:24:59,669 --> 01:25:03,079 het advies van hun winningsplan 2029 01:25:00,989 --> 01:25:06,780 opgeschreven we hadden in 2030 01:25:03,079 --> 01:25:11,030 2005 zoveel bevingen van hun 2006 zoveel 2031 01:25:06,780 --> 01:25:11,030 beving heb over de anderhalve 2002 2032 01:25:11,159 --> 01:25:17,820 we zien een toename maar het is te 2033 01:25:14,699 --> 01:25:19,289 weinig twee jaar omdat 2034 01:25:17,820 --> 01:25:21,869 statistisch gezien 2035 01:25:19,289 --> 01:25:24,479 te mogen spreken van een toename maar nu 2036 01:25:21,869 --> 01:25:27,869 gaat het wel snel naar 2008 een dvd ik 2037 01:25:24,479 --> 01:25:30,959 zit nog in 2007 ja en ik wou zeggen wat 2038 01:25:27,869 --> 01:25:32,639 verwarring heeft gezaaid is dat in 2007 2039 01:25:30,959 --> 01:25:34,800 inderdaad de beving hebben je mee voor 2040 01:25:32,639 --> 01:25:36,959 je file maar er kwam 2041 01:25:34,800 --> 01:25:39,719 komt dat bij nam iemand zo verstandig 2042 01:25:36,959 --> 01:25:42,210 was geweest om in 2007 of minder te 2043 01:25:39,719 --> 01:25:44,760 winnen 2006 2007 2044 01:25:42,210 --> 01:25:47,639 dus de waren inderdaad minder bevingen 2045 01:25:44,760 --> 01:25:49,980 dus werd er gezegd er is geen toename 2046 01:25:47,639 --> 01:25:51,230 maar dat was omdat de productie ongeveer 2047 01:25:49,980 --> 01:25:53,489 24 2048 01:25:51,230 --> 01:25:56,489 miljard kuub geweest was dus relatief 2049 01:25:53,489 --> 01:25:58,250 laag geweest was in 2007 maar dat had 2050 01:25:56,489 --> 01:26:01,050 dat had eigenlijk 2051 01:25:58,250 --> 01:26:03,570 de opgaande lijn 2052 01:26:01,050 --> 01:26:05,550 verstoord oké want ik was nog even 2053 01:26:03,570 --> 01:26:09,469 benieuwd van vrouw dacht over 2004 te 5 2054 01:26:05,550 --> 01:26:09,469 2006 er over die mijnbouwwet 2055 01:26:09,690 --> 01:26:14,550 welke wettelijke mogelijkheden had u nou 2056 01:26:11,610 --> 01:26:17,519 wel als toezicht houden om om die wet 2057 01:26:14,550 --> 01:26:20,599 goed te laten naleven en om in te kunnen 2058 01:26:17,519 --> 01:26:23,699 grijpen bij de exploitatie 2059 01:26:20,599 --> 01:26:26,849 het eerste punt is dat je gezamenlijk 2060 01:26:23,699 --> 01:26:29,420 moet zien wat is hier aan de hand zeer 2061 01:26:26,849 --> 01:26:32,639 hier een toename en moeten we hier 2062 01:26:29,420 --> 01:26:35,480 direct op reageren 2063 01:26:32,639 --> 01:26:37,519 uw vraag is omdat was je 2064 01:26:35,480 --> 01:26:39,650 had was je 2065 01:26:37,519 --> 01:26:43,110 handhavingsinstrument want je had 2066 01:26:39,650 --> 01:26:45,809 op dit moment waren we nog niet zo ver 2067 01:26:43,110 --> 01:26:47,309 want we hadden nog niks in de hand om 2068 01:26:45,809 --> 01:26:50,280 mee te gaan handhaven dat was een 2069 01:26:47,309 --> 01:26:52,289 rapport geweest van als we dat hadden 2070 01:26:50,280 --> 01:26:53,780 gehad van het knmi 2071 01:26:52,289 --> 01:26:56,730 kijk eens je ziet langzaam maar zeker 2072 01:26:53,780 --> 01:26:59,670 het aantal bevingen per geproduceerde 2073 01:26:56,730 --> 01:27:02,039 eenheid gas toenemen als we dat rapport 2074 01:26:59,670 --> 01:27:05,519 op dat moment in haal in de hand gehad 2075 01:27:02,039 --> 01:27:06,389 hadden als we het rapport in de hand 2076 01:27:05,519 --> 01:27:08,639 gehouden 2077 01:27:06,389 --> 01:27:09,719 vervang de uitspraak hadden gehad neemt 2078 01:27:08,639 --> 01:27:11,489 echt toe 2079 01:27:09,719 --> 01:27:14,219 dan had je iets in de hand gehad om te 2080 01:27:11,489 --> 01:27:17,880 zeggen nou willen we ook onderzoek nou 2081 01:27:14,219 --> 01:27:20,070 willen we en dat handhavingsinstrument 2082 01:27:17,880 --> 01:27:22,739 gebruiken waar u naar vraagt we hadden 2083 01:27:20,070 --> 01:27:24,599 ook niet veel handhavingsinstrumenten 2084 01:27:22,739 --> 01:27:26,369 last onder dwangsom 2085 01:27:24,599 --> 01:27:28,199 was toen nog niet dat dat instrument 2086 01:27:26,369 --> 01:27:30,630 hadden we toen nog niet 2087 01:27:28,199 --> 01:27:35,070 het winningsplan dat was het het 2088 01:27:30,630 --> 01:27:37,619 instrument om mee en direct toezicht uit 2089 01:27:35,070 --> 01:27:39,420 te oefenen en te handhaven en als je op 2090 01:27:37,619 --> 01:27:40,860 een ander moment dingen wilde 2091 01:27:39,420 --> 01:27:42,320 ja dan moet je dan moest je een heel 2092 01:27:40,860 --> 01:27:45,280 goed rapport 2093 01:27:42,320 --> 01:27:48,489 in handen hebben om 2094 01:27:45,280 --> 01:27:50,590 nou ja om even de de gaswinning in 2095 01:27:48,489 --> 01:27:54,699 groningen om daar iets aan te veranderen 2096 01:27:50,590 --> 01:27:55,889 dat was nogal een ding dat dat was een 2097 01:27:54,699 --> 01:27:58,090 en 2098 01:27:55,889 --> 01:28:00,849 gaswinning je eigenlijk boven de wet 2099 01:27:58,090 --> 01:28:02,500 stond ze apart 2100 01:28:00,849 --> 01:28:04,570 terwijl zoek een andere wet stond het 2101 01:28:02,500 --> 01:28:06,159 boom en de wet dus bij waar je de en 2102 01:28:04,570 --> 01:28:07,750 wapperden een beetje met de wijn mijn 2103 01:28:06,159 --> 01:28:09,480 moment met was nog een heel andere wet 2104 01:28:07,750 --> 01:28:12,539 die wees 2105 01:28:09,480 --> 01:28:14,289 in goed kende maar het 2106 01:28:12,539 --> 01:28:16,000 handhavingsinstrument 2107 01:28:14,289 --> 01:28:17,409 wat we hadden was minimaal maar het 2108 01:28:16,000 --> 01:28:19,840 eerste wat je moet hebben is een heel 2109 01:28:17,409 --> 01:28:22,420 goed rapport wat is hier aan de hand wat 2110 01:28:19,840 --> 01:28:24,550 is het resultaat van je seismologen die 2111 01:28:22,420 --> 01:28:27,070 kritisch kijken naar die dingen wat is 2112 01:28:24,550 --> 01:28:30,520 je eigen analyse geweest van dit werk 2113 01:28:27,070 --> 01:28:32,400 wat is wat is precies aan de hand en 2114 01:28:30,520 --> 01:28:35,980 later 2115 01:28:32,400 --> 01:28:38,469 zagen we steeds beter die dingen en 2116 01:28:35,980 --> 01:28:41,469 zagen we ook de kaartjes die later in 2117 01:28:38,469 --> 01:28:44,559 2017 gemaakt met is even oud als je 2118 01:28:41,469 --> 01:28:47,139 terug kijkt van 2021 dan zie je in 2005 2119 01:28:44,559 --> 01:28:50,020 al dingen gebeuren wij zaten vooruit te 2120 01:28:47,139 --> 01:28:52,630 kijken en dan dan zie je niet zo ver 2121 01:28:50,020 --> 01:28:55,270 dan zie je niet vooruit naar 2017 meisje 2122 01:28:52,630 --> 01:28:58,020 van uit 2017 terug kijkt dan zie je veel 2123 01:28:55,270 --> 01:29:01,329 meer en dan kun je allerlei dingen 2124 01:28:58,020 --> 01:29:03,639 kun je ook beter beoordelen en de data 2125 01:29:01,329 --> 01:29:05,880 van die gasproductie hadden wij niet in 2126 01:29:03,639 --> 01:29:09,940 staat aan instantaan dat de gasproductie 2127 01:29:05,880 --> 01:29:12,780 gedaald was in 2007 dat dat merk twee 2128 01:29:09,940 --> 01:29:14,739 ook pas later dus laten weinig 2129 01:29:12,780 --> 01:29:16,659 handhavingsmogelijkheden 2130 01:29:14,739 --> 01:29:18,849 maar we hadden ook geen analyse me 2131 01:29:16,659 --> 01:29:21,820 methode om instantaan 2132 01:29:18,849 --> 01:29:24,520 te beoordelen we hadden en steun van een 2133 01:29:21,820 --> 01:29:26,380 knmi die zij het is nu niet ugent op het 2134 01:29:24,520 --> 01:29:28,449 moment het dus hebben we dat window 2135 01:29:26,380 --> 01:29:32,230 gemist ja dat is zeer spijtig 2136 01:29:28,449 --> 01:29:35,289 oké ja we gaan straks met die door want 2137 01:29:32,230 --> 01:29:36,489 er zijn wel anderhalf uur bezig dus ik 2138 01:29:35,289 --> 01:29:40,480 stel voor dat we even een kwartiertje 2139 01:29:36,489 --> 01:29:42,520 schorsen tot door drie uur en dan 2140 01:29:40,480 --> 01:29:45,880 ja naar de de jaren daarna verder gaan 2141 01:29:42,520 --> 01:29:47,739 club ja vraag ik in de rivieren om naar 2142 01:29:45,880 --> 01:29:50,220 buiten te begeleiden 2143 01:29:47,739 --> 01:29:50,220 samen met uw vrouw 2144 01:30:00,489 --> 01:30:04,079 dan schors ik nu de vergadering tot 3 2145 01:44:38,880 --> 01:44:42,699 ik heb open de vergadering van de 2146 01:44:41,409 --> 01:44:45,070 parlementaire enquêtecommissie uit 2147 01:44:42,699 --> 01:44:47,289 gaswinning groningen we gaan verder met 2148 01:44:45,070 --> 01:44:49,960 het voor van de heer roest en ik verzoek 2149 01:44:47,289 --> 01:44:52,349 terug 4 om hem en zijn vrouw wil ik 2150 01:44:49,960 --> 01:44:52,349 later 2151 01:45:21,999 --> 01:45:25,839 kunnen weer verder 2152 01:45:22,989 --> 01:45:27,999 jammer ja dan ga ik ook atman 2153 01:45:25,839 --> 01:45:30,669 het voor vervolgens ja ik wil even met u 2154 01:45:27,999 --> 01:45:32,139 naar 8 december 2006 2155 01:45:30,669 --> 01:45:35,079 een aardbeving in middelstum een 2156 01:45:32,139 --> 01:45:37,419 magnitude van 3,5 en dat is dan tot dan 2157 01:45:35,079 --> 01:45:40,119 toe de krachtigste beving 400 2158 01:45:37,419 --> 01:45:42,399 schademeldingen en u gaat naar 2159 01:45:40,119 --> 01:45:45,209 bijeenkomst in een zalencentrum voor een 2160 01:45:42,399 --> 01:45:47,829 lezing en iemand net al eventjes over 2161 01:45:45,209 --> 01:45:53,399 het aantal aardbevingen 2162 01:45:47,829 --> 01:45:53,399 deze december 2006 was die onverwacht 2163 01:45:54,369 --> 01:45:58,809 wij wisten dat er een kans op bevingen 2164 01:45:56,829 --> 01:46:01,659 was elke beving 2165 01:45:58,809 --> 01:46:03,609 was een zorgelijk iets maar ik zit even 2166 01:46:01,659 --> 01:46:07,149 te dubben over die datum want ik heb 2167 01:46:03,609 --> 01:46:09,309 zelf een keer het is in de communicatie 2168 01:46:07,149 --> 01:46:12,399 is dit een keer zo genoemd maar ik heb 2169 01:46:09,309 --> 01:46:15,669 een keer lezing gegeven in vita nova ja 2170 01:46:12,399 --> 01:46:19,269 in middelstum mij dacht later foto's 2171 01:46:15,669 --> 01:46:21,609 gezien dat dat al in 2003 was maar het 2172 01:46:19,269 --> 01:46:23,559 is geen verslag van heb ik geen verslag 2173 01:46:21,609 --> 01:46:25,479 van gezien maar dat is wel een klein 2174 01:46:23,559 --> 01:46:28,510 fotootje en duin 2175 01:46:25,479 --> 01:46:30,939 denk ik mezelf op te herkennen 2176 01:46:28,510 --> 01:46:33,599 dus er zijn verschillende meetings' 2177 01:46:30,939 --> 01:46:36,339 geweest in vita nova het was een soort 2178 01:46:33,599 --> 01:46:39,550 zijn of is natuurlijk een heel 2179 01:46:36,339 --> 01:46:40,979 belangrijk centrum tot vandaag in geval 2180 01:46:39,550 --> 01:46:44,589 en 2181 01:46:40,979 --> 01:46:46,809 daar ben ik een aantal keren geweest 2182 01:46:44,589 --> 01:46:49,269 ja 2 december 2003 dat is in dat de 2183 01:46:46,809 --> 01:46:50,709 eerste informatiebijeenkomst in 2184 01:46:49,269 --> 01:46:53,229 middelstum dat klopt daar heb ik 2185 01:46:50,709 --> 01:46:56,229 gesproken maar ze heft uwe gesproken en 2186 01:46:53,229 --> 01:46:58,449 volgens mij informatie heeft u dus ook 2187 01:46:56,229 --> 01:47:00,070 gesproken in 2006 2188 01:46:58,449 --> 01:47:02,459 na deze beving 2189 01:47:00,070 --> 01:47:06,249 was ook een bewonersavond in 2190 01:47:02,459 --> 01:47:08,320 in een vita nova 2191 01:47:06,249 --> 01:47:10,359 maar ik denk dat u tot nu toe is je u 2192 01:47:08,320 --> 01:47:12,969 laat uw riemen in verre van in de steek 2193 01:47:10,359 --> 01:47:15,789 dus wat bij vraag was eigenlijk van van 2194 01:47:12,969 --> 01:47:17,409 kunt u zich of we heeft u lost on van 2195 01:47:15,789 --> 01:47:20,979 deze bijeenkomst met bewoners gesproken 2196 01:47:17,409 --> 01:47:24,189 na die beving ik sprak altijd met zijn 2197 01:47:20,979 --> 01:47:27,550 bewoners en dat was de reality check die 2198 01:47:24,189 --> 01:47:29,530 we altijd deden overigens dacht ik dat 2199 01:47:27,550 --> 01:47:31,900 die bijeenkomst mijn collega's want nu 2200 01:47:29,530 --> 01:47:34,570 kunnen we de ook bij was als ik het weer 2201 01:47:31,900 --> 01:47:37,540 het verslag goed lees maar voor ons was 2202 01:47:34,570 --> 01:47:41,500 dat een reality check om 2203 01:47:37,540 --> 01:47:43,900 houdt hete oren goed open te houden om 2204 01:47:41,500 --> 01:47:46,060 te weten wat er speelt en doen is de 2205 01:47:43,900 --> 01:47:48,280 zwaarste beving tot dan ja wat voor 2206 01:47:46,060 --> 01:47:50,790 vragen kwamen er dan van van voor 2207 01:47:48,280 --> 01:47:54,900 groningers uit als altijd 2208 01:47:50,790 --> 01:47:57,280 wel bezorgdheid en 2209 01:47:54,900 --> 01:47:58,360 ik probeer me nou specifiek 2210 01:47:57,280 --> 01:48:01,210 ik heb natuurlijk allerlei andere 2211 01:47:58,360 --> 01:48:02,820 bijeenkomsten meegemaakt en ook 2012 van 2212 01:48:01,210 --> 01:48:08,400 zo snel gaan we niet 2213 01:48:02,820 --> 01:48:12,600 altijd speelde daar zorgen en 2214 01:48:08,400 --> 01:48:18,040 ja ook een angst en dat was 2215 01:48:12,600 --> 01:48:20,770 dat nou weer mee en daarom was koud 2216 01:48:18,040 --> 01:48:22,900 aandringen op maatregelen om bodem 2217 01:48:20,770 --> 01:48:25,030 beweging te voorkomen en te beperken was 2218 01:48:22,900 --> 01:48:28,090 een terugkerend thema voor mij want ik 2219 01:48:25,030 --> 01:48:30,580 zag dat het veel meer deed dan piep 2220 01:48:28,090 --> 01:48:32,940 brown tekst zullen reisjes versnellingen 2221 01:48:30,580 --> 01:48:36,070 snelheden het uit was en 2222 01:48:32,940 --> 01:48:39,429 het was een 2223 01:48:36,070 --> 01:48:40,780 en angstig iets het was geen formule van 2224 01:48:39,429 --> 01:48:42,340 scheen aan worden dus eigenlijk altijd 2225 01:48:40,780 --> 01:48:44,530 al dat dat zijn net voordat we gingen 2226 01:48:42,340 --> 01:48:46,719 schors op dat beperken van de 2227 01:48:44,530 --> 01:48:48,340 seismologie en om moeilijk dat was maar 2228 01:48:46,719 --> 01:48:50,230 wat zou u nou eigenlijk over die 2229 01:48:48,340 --> 01:48:55,620 risico's van gaswinning 2230 01:48:50,230 --> 01:48:55,620 tegen bezorgde bewoners in 2006 ja 2231 01:48:56,190 --> 01:49:01,929 toch toch wel de 2232 01:48:59,070 --> 01:49:04,810 houding van 2233 01:49:01,929 --> 01:49:07,360 er wordt onderzocht wat de kans op 2234 01:49:04,810 --> 01:49:09,820 bevingen is er wordt onderzocht wat de 2235 01:49:07,360 --> 01:49:12,010 kans op 2236 01:49:09,820 --> 01:49:14,980 versnellingen is snelheden aan het 2237 01:49:12,010 --> 01:49:17,800 oppervlakte wat de kans op schade is en 2238 01:49:14,980 --> 01:49:20,679 aan de andere kant was hij angst en 2239 01:49:17,800 --> 01:49:24,130 bezorgdheid voor de leefomgeving en een 2240 01:49:20,679 --> 01:49:27,540 gevoel van onveiligheid en en ja daar 2241 01:49:24,130 --> 01:49:31,300 ergens had je tussenin en 2242 01:49:27,540 --> 01:49:32,699 snel terug kwam op mijn werk er al ik 2243 01:49:31,300 --> 01:49:34,870 heb een gezegd ik was buitengewoon 2244 01:49:32,699 --> 01:49:38,260 opsporingsambtenaar en mijn taak was 2245 01:49:34,870 --> 01:49:41,440 invulling te geven aan de regels die de 2246 01:49:38,260 --> 01:49:44,199 wagen en de aanpak met de technisch 2247 01:49:41,440 --> 01:49:47,080 platform aardbevingen en en etcetera 2248 01:49:44,199 --> 01:49:49,989 etcetera en in groningen leek zich in 2249 01:49:47,080 --> 01:49:52,900 werkelijkheid te ontwikkelen 2250 01:49:49,989 --> 01:49:55,360 waarvan ik ben net verteld in 2007 de 2251 01:49:52,900 --> 01:49:58,449 aangetrokken heb om te komen tot 2252 01:49:55,360 --> 01:50:00,940 pogingen om omgevingen te voorkomen en 2253 01:49:58,449 --> 01:50:03,219 te beperken in het winningsplan van nou 2254 01:50:00,940 --> 01:50:05,190 dat was dit niks het was niet zomaar en 2255 01:50:03,219 --> 01:50:07,900 idee maar gewoon in het 2256 01:50:05,190 --> 01:50:09,250 handhavingsinstrument wat we hadden en 2257 01:50:07,900 --> 01:50:12,570 dan wil ik het goed voor me leer hoor 2258 01:50:09,250 --> 01:50:16,239 want dan zou je toch denken dat zo'n 2259 01:50:12,570 --> 01:50:18,390 zware beving in 2006 de zwaarste dam toe 2260 01:50:16,239 --> 01:50:20,409 heel veel telefoontjes komen binnen 2261 01:50:18,390 --> 01:50:22,540 bewonersavonden 2262 01:50:20,409 --> 01:50:26,050 dat dat al een soort kans is dat nam en 2263 01:50:22,540 --> 01:50:27,480 economische zaken dan gaan reageren en 2264 01:50:26,050 --> 01:50:30,340 ook op uw oproep 2265 01:50:27,480 --> 01:50:32,320 maar ook om ja de na het gewoon acties 2266 01:50:30,340 --> 01:50:35,130 te ondernemen om bodem beweging te het 2267 01:50:32,320 --> 01:50:40,900 te beperken gebeurde dat ook 2268 01:50:35,130 --> 01:50:44,770 ik heel misschien is er juist in 2007 2269 01:50:40,900 --> 01:50:49,350 maar een beperkte productie van 24 een 2270 01:50:44,770 --> 01:50:54,010 miljard kuub geweest dat was kort na 2271 01:50:49,350 --> 01:50:56,880 of tijdens het het feit het cool of 2272 01:50:54,010 --> 01:50:59,699 platenkamp directeur was van de nam 2273 01:50:56,880 --> 01:51:02,290 waarvan ik later gehoord hebt dat hij 2274 01:50:59,699 --> 01:51:04,510 pogingen gedaan heeft om de 2275 01:51:02,290 --> 01:51:07,330 aandeelhouders ook te overtuigen dat het 2276 01:51:04,510 --> 01:51:10,570 van belang was om de productie te 2277 01:51:07,330 --> 01:51:14,290 beperken tussen uw praat over een grote 2278 01:51:10,570 --> 01:51:16,810 bevingen 2006 ik weet dat in 2007 de 2279 01:51:14,290 --> 01:51:18,400 productie relatief laag geweest is dat 2280 01:51:16,810 --> 01:51:20,230 er ook relatief 2281 01:51:18,400 --> 01:51:22,449 wat minder bevingen waar misschien 2282 01:51:20,230 --> 01:51:23,980 hebben al die dingen wel met elkaar te 2283 01:51:22,449 --> 01:51:26,710 maken 2284 01:51:23,980 --> 01:51:29,230 maar dit is een hypothese dat alleen de 2285 01:51:26,710 --> 01:51:31,719 je platenkamp zelf of collega's van hem 2286 01:51:29,230 --> 01:51:35,260 kunnen antwoord geven of dat een reden 2287 01:51:31,719 --> 01:51:37,540 is geweest om heel terecht die productie 2288 01:51:35,260 --> 01:51:38,620 te beperken in 2007 dat is gewoon 2289 01:51:37,540 --> 01:51:40,330 gebeurt 2290 01:51:38,620 --> 01:51:42,219 en weet u wel of er bijvoorbeeld in de 2291 01:51:40,330 --> 01:51:45,300 monitoring' van het groningen-veld na 2292 01:51:42,219 --> 01:51:45,300 die bv iets is veranderd 2293 01:51:47,949 --> 01:51:53,239 nou ik heb al eerder mijn standpunt 2294 01:51:51,110 --> 01:51:56,119 ingenomen cutter en voldoende 2295 01:51:53,239 --> 01:51:58,840 monitoring' was om ons zorgen te maken 2296 01:51:56,119 --> 01:52:01,579 wij maakten ons zorgen en 2297 01:51:58,840 --> 01:52:03,829 er was daar was de waren voldoende 2298 01:52:01,579 --> 01:52:06,320 signalen hoeft ie het huis kun je ook de 2299 01:52:03,829 --> 01:52:08,090 kranten voorlezen en wat ik de net 2300 01:52:06,320 --> 01:52:10,579 noemde 2301 01:52:08,090 --> 01:52:14,840 u wordt gebruikt het woord monitoring' 2302 01:52:10,579 --> 01:52:16,969 maar eigenlijk wat er echt gebeurt 2303 01:52:14,840 --> 01:52:19,250 gebeurde was een gevoel van angst en 2304 01:52:16,969 --> 01:52:22,190 bezorgdheid dat we een hele andere 2305 01:52:19,250 --> 01:52:25,159 monitoring' die je dan doet van wat doet 2306 01:52:22,190 --> 01:52:28,099 dit met de mensen wat doet dit met 2307 01:52:25,159 --> 01:52:30,650 leef omgeving en de veiligheid van de 2308 01:52:28,099 --> 01:52:33,260 mensen dat ik eigenlijk al heel snel in 2309 01:52:30,650 --> 01:52:35,960 2008 zijn van dit dit kan zo niet maar 2310 01:52:33,260 --> 01:52:37,849 moeten hier gaan ingrijpen en toen ben 2311 01:52:35,960 --> 01:52:40,400 ik maar dan bent u nog niet maar dan 2312 01:52:37,849 --> 01:52:41,679 hier moet ingegrepen wordt zijn we al in 2313 01:52:40,400 --> 01:52:43,969 2008 2314 01:52:41,679 --> 01:52:46,699 want u blijft inderdaad op zoek naar 2315 01:52:43,969 --> 01:52:48,260 mogelijkheden om omdat toezicht te 2316 01:52:46,699 --> 01:52:50,179 verbeteren eigenlijk op de gaswinning en 2317 01:52:48,260 --> 01:52:52,030 dan wat we al zeiden er die aardbeving 2318 01:52:50,179 --> 01:52:54,949 te voorkomen of te beperken 2319 01:52:52,030 --> 01:52:57,619 in in 2008 bespreekt u ook met technisch 2320 01:52:54,949 --> 01:52:59,869 platform aardbevingen en tno 2321 01:52:57,619 --> 01:53:01,969 of het mogelijk is om met de hand aan de 2322 01:52:59,869 --> 01:53:04,940 kraan het gas te produceren noemde die 2323 01:53:01,969 --> 01:53:06,559 term al eerder vanmiddag je om op die 2324 01:53:04,940 --> 01:53:08,239 manier overlast en schade te kunnen 2325 01:53:06,559 --> 01:53:11,030 beperken q-team vertellen wat dat 2326 01:53:08,239 --> 01:53:14,000 betekent hand aan de kraan ik heb meer 2327 01:53:11,030 --> 01:53:18,170 hadden samen met experts van tno 2328 01:53:14,000 --> 01:53:19,820 tussen 2006 en 2007 hadden het hele 2329 01:53:18,170 --> 01:53:22,520 principe van hand aan de kraan voor de 2330 01:53:19,820 --> 01:53:24,800 gaswinning in de waddenzee uitgewerkt ik 2331 01:53:22,520 --> 01:53:26,630 ben het allereerste begin hanneke 2332 01:53:24,800 --> 01:53:28,550 brouwer toegestaan van economische zaken 2333 01:53:26,630 --> 01:53:30,320 zeg je kunt hier winnen 2334 01:53:28,550 --> 01:53:33,170 als je maar zorgt dat je met de 2335 01:53:30,320 --> 01:53:35,239 bodemdaling snelheid binnen de 2336 01:53:33,170 --> 01:53:37,940 mogelijkheden van dit natuur systeem 2337 01:53:35,239 --> 01:53:41,480 blijft het de zandsuppletie of de de 2338 01:53:37,940 --> 01:53:43,460 zand wat binnenkomt in dat zij had gezet 2339 01:53:41,480 --> 01:53:46,179 maar meer blijft aan de bodemdaling die 2340 01:53:43,460 --> 01:53:48,530 optreedt dat operationeel op 2341 01:53:46,179 --> 01:53:52,429 rationalisering er helemaal gedaan met 2342 01:53:48,530 --> 01:53:54,409 tno met alle toast met deltares die 2343 01:53:52,429 --> 01:53:58,159 technieken hadden we in onze vingers dus 2344 01:53:54,409 --> 01:54:02,269 ik heb in 2008 contact opgenomen met tno 2345 01:53:58,159 --> 01:54:04,579 en gezegd je breunissen ingrid kroon van 2346 01:54:02,269 --> 01:54:07,400 we ik wil hier een hand aan de kraan 2347 01:54:04,579 --> 01:54:08,889 voor groningen gaan ontwikkelen ik wil 2348 01:54:07,400 --> 01:54:11,900 dat er binnen maatschappelijk 2349 01:54:08,889 --> 01:54:14,900 aanvaardbare grenzen blijft ik wil dat 2350 01:54:11,900 --> 01:54:16,489 het smart criteria zijn dat het en 2351 01:54:14,900 --> 01:54:18,949 handhaafbaar is 2352 01:54:16,489 --> 01:54:20,929 ik wil het is allemaal in het centrum 2353 01:54:18,949 --> 01:54:23,659 van het veld op het moment het heeft te 2354 01:54:20,929 --> 01:54:26,119 maken met productie productieniveau met 2355 01:54:23,659 --> 01:54:27,829 de productiesnelheid 2356 01:54:26,119 --> 01:54:29,900 heeft te maken met de grote precisie 2357 01:54:27,829 --> 01:54:31,699 tijd en het centrum van het veld wij 2358 01:54:29,900 --> 01:54:32,809 wisten we al ongeveer hoe het in elkaar 2359 01:54:31,699 --> 01:54:34,309 zat 2360 01:54:32,809 --> 01:54:37,369 en dat heb ik 2361 01:54:34,309 --> 01:54:39,050 neergelegd ja waar leg je dat neer als 2362 01:54:37,369 --> 01:54:42,019 je een bepaald concept in je hoofd hebt 2363 01:54:39,050 --> 01:54:45,139 leg je dat eerst bij experts neer en dan 2364 01:54:42,019 --> 01:54:46,849 vraag je zie ik wat verkeerd of later 2365 01:54:45,139 --> 01:54:48,769 dit gezamenlijk ontwikkelen 2366 01:54:46,849 --> 01:54:50,780 want hand aan de kraan voor de waddenzee 2367 01:54:48,769 --> 01:54:52,909 enorme job geweest om dat wiskundig 2368 01:54:50,780 --> 01:54:54,710 allemaal uit te werken en hand dan de 2369 01:54:52,909 --> 01:54:58,130 kramer groningen 2370 01:54:54,710 --> 01:55:02,360 ja welke criteria welke norm maar wat ik 2371 01:54:58,130 --> 01:55:04,969 wilde was een enorm die begrijpelijk was 2372 01:55:02,360 --> 01:55:07,550 die communiceerbaar was bijvoorbeeld en 2373 01:55:04,969 --> 01:55:10,219 dat is smart het moeten specifiek zijn 2374 01:55:07,550 --> 01:55:12,559 het moet meetbaar zijn je moet het moet 2375 01:55:10,219 --> 01:55:15,369 acceptabel zijn je criteria 2376 01:55:12,559 --> 01:55:17,300 en het moet ook ook bij de tijd 2377 01:55:15,369 --> 01:55:19,039 tijdsafhankelijk zijn bloed aantal 2378 01:55:17,300 --> 01:55:22,219 bevingen in een bepaald gebied of de 2379 01:55:19,039 --> 01:55:24,349 grootte van bevingen of bijvoorbeeld het 2380 01:55:22,219 --> 01:55:27,519 aantal versnellingen aan het oppervlak 2381 01:55:24,349 --> 01:55:30,559 je moet iets handhaafbaar hebben en een 2382 01:55:27,519 --> 01:55:33,260 criterium van nou 10 tot de macht min 5 2383 01:55:30,559 --> 01:55:35,780 of 10 tot de macht min 6 ofzo dat pad 2384 01:55:33,260 --> 01:55:38,820 daarvan had ik geleerd want ik heb ook 2385 01:55:35,780 --> 01:55:41,660 geleerd vanuit de wereld van het 2386 01:55:38,820 --> 01:55:44,130 afval van radioactief afval 2387 01:55:41,660 --> 01:55:46,140 als je wil communiceren het is maar een 2388 01:55:44,130 --> 01:55:48,420 kans van 10 tot de macht min 9 dat zegt 2389 01:55:46,140 --> 01:55:50,910 mensen helemaal niets als je zegt van 2390 01:55:48,420 --> 01:55:52,920 bij co2 opslag naar het is een kans van 2391 01:55:50,910 --> 01:55:54,270 10 tot de macht min 2392 01:55:52,920 --> 01:55:56,250 kans had u een 2393 01:55:54,270 --> 01:55:57,990 hoe verleid ten gevolge van 2394 01:55:56,250 --> 01:56:00,900 van tintelde maar slechte mensen 2395 01:55:57,990 --> 01:56:03,290 helemaal niets als je met mensen in 2396 01:56:00,900 --> 01:56:06,300 gesprek gaat dus eind 2397 01:56:03,290 --> 01:56:09,150 2008 ben ik helemaal 2398 01:56:06,300 --> 01:56:11,360 dat door gaan denken en ik heb het 2399 01:56:09,150 --> 01:56:14,700 neergelegd met tno 2400 01:56:11,360 --> 01:56:17,010 arbeid is echt dat vond ik heel spijtig 2401 01:56:14,700 --> 01:56:20,280 kwam daar geen reactie op en dat waren 2402 01:56:17,010 --> 01:56:22,170 de top experts die ik nodig had om dit 2403 01:56:20,280 --> 01:56:23,820 je kan willen goed idee hebben maar je 2404 01:56:22,170 --> 01:56:26,100 moet er geef dit wel een dik te worden 2405 01:56:23,820 --> 01:56:27,300 moet het omarmd worden door iemand die 2406 01:56:26,100 --> 01:56:29,340 want dat is het groot verschil want 2407 01:56:27,300 --> 01:56:32,640 tussen hand aan de kraan en en de manier 2408 01:56:29,340 --> 01:56:34,740 waarop de gas gewonnen werd in de 2409 01:56:32,640 --> 01:56:39,120 praktijk hoe zou dat verschil van zijn 2410 01:56:34,740 --> 01:56:42,600 hou de praktijk was op dat moment hebben 2411 01:56:39,120 --> 01:56:45,090 praten over 2008 dat er een een 2412 01:56:42,600 --> 01:56:48,720 jaarlijks stijgende lijn van productie 2413 01:56:45,090 --> 01:56:50,670 ras elk jaar behalve 2007 waar we het 2414 01:56:48,720 --> 01:56:54,410 over gehad hebben was de productie weer 2415 01:56:50,670 --> 01:56:56,670 een beetje een groter en 2416 01:56:54,410 --> 01:56:59,370 ik merkte al 2417 01:56:56,670 --> 01:57:02,430 van dit dit veld reageert gewoon heftig 2418 01:56:59,370 --> 01:57:04,140 met bevingen en later heeft hans de waal 2419 01:57:02,430 --> 01:57:05,880 voor mij en somber of 2420 01:57:04,140 --> 01:57:08,310 mooie grafiekjes gemaakt en daaruit 2421 01:57:05,880 --> 01:57:10,560 bleek dat per geproduceerde hoeveelheid 2422 01:57:08,310 --> 01:57:12,150 gas het aantal bevingen 2423 01:57:10,560 --> 01:57:14,100 steeds groter werd en is per 2424 01:57:12,150 --> 01:57:16,020 geproduceerde eenheid gas werd het 2425 01:57:14,100 --> 01:57:17,810 steeds groter maar daarnaast werd ook 2426 01:57:16,020 --> 01:57:23,760 nog de productie begroot in die jaren 2427 01:57:17,810 --> 01:57:25,980 2008 2009 2010 2013 weet er alles van 2428 01:57:23,760 --> 01:57:28,890 dat dat gaat lukken geweldige escalatie 2429 01:57:25,980 --> 01:57:32,730 van bevingen en ik wist wel uit die 2430 01:57:28,890 --> 01:57:35,070 eerdere studies van 1993 1994 dat dat 2431 01:57:32,730 --> 01:57:38,640 helemaal geen escaleren 2432 01:57:35,070 --> 01:57:42,060 maar ik wilde een systeem hebben wat die 2433 01:57:38,640 --> 01:57:44,430 boel onder controle kom krijgen en dat 2434 01:57:42,060 --> 01:57:47,070 was natuurlijk hand aan de kraan 2435 01:57:44,430 --> 01:57:48,030 productie vermindering over exacte vraag 2436 01:57:47,070 --> 01:57:49,920 was 2437 01:57:48,030 --> 01:57:52,170 hoe ging het nou 2438 01:57:49,920 --> 01:57:54,570 productie ging gewoon door en met name 2439 01:57:52,170 --> 01:57:56,699 uit het centrumgebied naar het zo mooi 2440 01:57:54,570 --> 01:57:59,699 pro race was waar de de productie zo 2441 01:57:56,699 --> 01:58:01,469 groot was de ten post en dat kloppers 2442 01:57:59,699 --> 01:58:04,159 hem gebied dat was een hoog bureaus 2443 01:58:01,469 --> 01:58:06,809 gebied dikke laag en 2444 01:58:04,159 --> 01:58:09,119 ik dachten gaat helemaal niet goed als 2445 01:58:06,809 --> 01:58:11,070 dit zo hierdoor gaat dan 2446 01:58:09,119 --> 01:58:14,369 dan krijg je op geef het echt hele grote 2447 01:58:11,070 --> 01:58:16,369 bevingen en we zagen in figuren we 2448 01:58:14,369 --> 01:58:18,320 maakten heatmaps ook 2449 01:58:16,369 --> 01:58:22,020 wat is 2450 01:58:18,320 --> 01:58:23,880 de dichtheid th kaarten aardbevingen en 2451 01:58:22,020 --> 01:58:25,949 dan zag je bepaalde gebied in zag je 2452 01:58:23,880 --> 01:58:27,900 helemaal aan kleuren die zag je helemaal 2453 01:58:25,949 --> 01:58:30,539 een hele hoge dichtheid van kleine 2454 01:58:27,900 --> 01:58:32,969 bevingen en tegen elkaar zeiden we al te 2455 01:58:30,539 --> 01:58:35,340 tien kleine bevingen geven een grote en 2456 01:58:32,969 --> 01:58:38,159 10 grote geven een hele grote het is dat 2457 01:58:35,340 --> 01:58:41,280 dat moet die intensiteit van bevingen 2458 01:58:38,159 --> 01:58:43,469 die moet omlaag en met name in die 2459 01:58:41,280 --> 01:58:45,059 specifieke groeperen en maakt zich echt 2460 01:58:43,469 --> 01:58:47,449 zorgen zeg maar over de ontwikkeling van 2461 01:58:45,059 --> 01:58:50,400 de bevingen als als 2462 01:58:47,449 --> 01:58:51,989 onderdeel van staatstoezicht en nu zegt 2463 01:58:50,400 --> 01:58:54,059 wel dat hangt aan een kraan is eigenlijk 2464 01:58:51,989 --> 01:58:55,739 als ik het goed begrijp het beheerst het 2465 01:58:54,059 --> 01:58:59,119 terugbrengen van de productie is dat is 2466 01:58:55,739 --> 01:59:02,760 jaar ik het dan goed aan ja dat is exact 2467 01:58:59,119 --> 01:59:04,170 mijn concept wat ik wilde uitrollen en 2468 01:59:02,760 --> 01:59:07,170 wat ik wilde 2469 01:59:04,170 --> 01:59:10,020 toetsen met experts eerst om het om het 2470 01:59:07,170 --> 01:59:12,989 volwassen te laten worden ja dat was het 2471 01:59:10,020 --> 01:59:15,079 beperken van de grote productie in dat 2472 01:59:12,989 --> 01:59:18,000 groningen-veld maar dat was natuurlijk 2473 01:59:15,079 --> 01:59:20,579 de net zei ik al het het leek wel alsof 2474 01:59:18,000 --> 01:59:23,670 er groningen andere wetten bestonden dat 2475 01:59:20,579 --> 01:59:24,599 was en zo groot iets alleen maar als je 2476 01:59:23,670 --> 01:59:28,349 dat voorstellen 2477 01:59:24,599 --> 01:59:30,929 en dan stel je bij naar buiten de 2478 01:59:28,349 --> 01:59:32,520 realiteit die de toen was het de hand 2479 01:59:30,929 --> 01:59:36,449 aan de kraan van groene hebt van zo'n 2480 01:59:32,520 --> 01:59:38,309 beetje een absurde absurd voorstel 2481 01:59:36,449 --> 01:59:39,960 er waren ook andere wetten zoals een gas 2482 01:59:38,309 --> 01:59:42,270 wetten werden allemaal dingen op andere 2483 01:59:39,960 --> 01:59:44,820 plekken geregeld ja dat zei je net al 2484 01:59:42,270 --> 01:59:46,710 inderdaad dat ze u zei geloof ik voor de 2485 01:59:44,820 --> 01:59:47,880 pauze hun gaswinning die boven de wet 2486 01:59:46,710 --> 01:59:48,989 stond 2487 01:59:47,880 --> 01:59:52,020 wilt u daarmee zeggen dat het 2488 01:59:48,989 --> 01:59:53,219 groningen-veld eigenlijk in de beleving 2489 01:59:52,020 --> 01:59:55,050 van de mensen niet bij de wij 2490 01:59:53,219 --> 01:59:57,620 mijnbouwwet maar ook niet bij de gaswet 2491 01:59:55,050 --> 02:00:01,290 eigenlijk geregeld rat 2492 01:59:57,620 --> 02:00:03,900 het moest voldoen aan alle eisen van de 2493 02:00:01,290 --> 02:00:06,180 mijnbouw wet en toch werden er 2494 02:00:03,900 --> 02:00:09,600 beslissingen genomen 2495 02:00:06,180 --> 02:00:12,720 ook in latere stadia hoe kan dat nou hoe 2496 02:00:09,600 --> 02:00:15,180 kan dat nou dat was dan onder andere het 2497 02:00:12,720 --> 02:00:16,740 feit dat er een brief was van minister 2498 02:00:15,180 --> 02:00:19,130 verhagen maar ik kom misschien op een 2499 02:00:16,740 --> 02:00:23,670 ander moment we de was gewoon een 2500 02:00:19,130 --> 02:00:25,890 parallelle wetgeving die ja tot 2501 02:00:23,670 --> 02:00:28,490 absurde situaties op het gebied van de 2502 02:00:25,890 --> 02:00:30,840 veiligheid leiden 2503 02:00:28,490 --> 02:00:32,520 en u zei van eigenlijk leek het een 2504 02:00:30,840 --> 02:00:34,740 beetje of dat hand aan de kraan 2505 02:00:32,520 --> 02:00:39,770 eigenlijk ja hoe merkt u dat het niet 2506 02:00:34,740 --> 02:00:39,770 direct omarmd werd of dat dat ergens 2507 02:00:40,080 --> 02:00:46,710 bodem vond uw idee ik ik heb daar 2508 02:00:44,040 --> 02:00:48,810 e-mails over gestuurd naar 2509 02:00:46,710 --> 02:00:52,200 tno 2510 02:00:48,810 --> 02:00:54,330 hier valt die in e-mail eind 2008 ik heb 2511 02:00:52,200 --> 02:00:58,170 tot later binnen en zo die hem ook 2512 02:00:54,330 --> 02:01:00,800 helemaal hem aan uitgelegd in 2012 en 2513 02:00:58,170 --> 02:01:03,330 helemaal uitgewerkt en 2514 02:01:00,800 --> 02:01:08,310 principe van 2515 02:01:03,330 --> 02:01:09,720 ge ja goed doordachte en beperking van 2516 02:01:08,310 --> 02:01:11,580 de productie 2517 02:01:09,720 --> 02:01:14,760 om maar te zorgen dat dat niet zo 2518 02:01:11,580 --> 02:01:18,900 escaleren dat proces in dat veld en dat 2519 02:01:14,760 --> 02:01:22,380 dat dat was toch dat was echt out of the 2520 02:01:18,900 --> 02:01:24,990 box ja en en wel erg ver uit de box ik 2521 02:01:22,380 --> 02:01:26,430 heb daar geen reactie op gekregen van de 2522 02:01:24,990 --> 02:01:29,400 experts 2523 02:01:26,430 --> 02:01:31,770 ja prunussen ingrid kroon van t loon van 2524 02:01:29,400 --> 02:01:34,140 dit erg jammer want met dat team hadden 2525 02:01:31,770 --> 02:01:36,120 we echt hele goede dingen gedaan voor 2526 02:01:34,140 --> 02:01:37,440 het ontwikkelen van dat soort concepten 2527 02:01:36,120 --> 02:01:39,570 met antwoorden wat is heel oud zijn ze 2528 02:01:37,440 --> 02:01:41,340 eigenlijk techniek die we die we in onze 2529 02:01:39,570 --> 02:01:44,610 vingers hadden met dat team hadden we 2530 02:01:41,340 --> 02:01:46,260 het gewoon kunnen doen dacht ik en wat 2531 02:01:44,610 --> 02:01:48,470 wat heeft u gedaan toen ik geen reactie 2532 02:01:46,260 --> 02:01:48,470 krijg 2533 02:01:49,670 --> 02:01:55,670 dan heeft u gedaan 2534 02:01:52,670 --> 02:01:55,670 ik 2535 02:01:55,820 --> 02:02:01,670 probeer je even te kijken 2536 02:01:58,520 --> 02:02:03,780 2008 ik was in die tijd in januari 2537 02:02:01,670 --> 02:02:06,750 2008 2538 02:02:03,780 --> 02:02:08,390 eten we 2009 ben ik heel druk bezig 2539 02:02:06,750 --> 02:02:10,890 geweest binnen technisch platform 2540 02:02:08,390 --> 02:02:15,120 aardbevingen 2541 02:02:10,890 --> 02:02:17,970 ik had het idee dat iedereen in de 2542 02:02:15,120 --> 02:02:20,940 tunnel gaat je in een tunnel zit is dat 2543 02:02:17,970 --> 02:02:24,270 lastig aan denk ik dat dit klopt niet 2544 02:02:20,940 --> 02:02:26,760 maar ik dacht dit dit is niet goed het 2545 02:02:24,270 --> 02:02:30,570 we heb ik geprobeerd en discussie op 2546 02:02:26,760 --> 02:02:33,540 gang te krijgen van met de standaard 2547 02:02:30,570 --> 02:02:35,160 aanpak was we hebben alle bevingen bij 2548 02:02:33,540 --> 02:02:38,610 elkaar te komen 2549 02:02:35,160 --> 02:02:40,500 kansen op aardbevingen uit en de kans op 2550 02:02:38,610 --> 02:02:44,340 versnelling huidoppervlak kans op schade 2551 02:02:40,500 --> 02:02:48,810 die trein die was dat was het beeld wat 2552 02:02:44,340 --> 02:02:51,690 het knmi vanaf 1994 1995 neergezet had 2553 02:02:48,810 --> 02:02:53,790 ik wilde een ander seismologisch model 2554 02:02:51,690 --> 02:02:54,930 een ander startpunt ik zeg voor 2555 02:02:53,790 --> 02:02:57,300 groningen 2556 02:02:54,930 --> 02:02:58,890 wat helemaal uit de pas gaat lopen 2557 02:02:57,300 --> 02:03:01,140 ik heb het anders geformuleerd ik zeg ik 2558 02:02:58,890 --> 02:03:04,980 wil dat we gaan kijken naar de oorzaak 2559 02:03:01,140 --> 02:03:07,110 de compactie van het veld de baan de in 2560 02:03:04,980 --> 02:03:09,600 de noemen we dan een boot analyse 2561 02:03:07,110 --> 02:03:12,540 linkerkant wat is de oorzaak van het 2562 02:03:09,600 --> 02:03:15,540 proces waar we hierin zitten en die 2563 02:03:12,540 --> 02:03:18,570 compactie van dat veld dat wil ik als 2564 02:03:15,540 --> 02:03:21,480 startpunt ergens als startpunt voor mijn 2565 02:03:18,570 --> 02:03:23,070 hele trein van mijn hele risicoanalyse 2566 02:03:21,480 --> 02:03:24,900 hebben ik wil niet alle bevingen bij 2567 02:03:23,070 --> 02:03:27,300 elkaar genomen heel nederland om dan 2568 02:03:24,900 --> 02:03:29,520 iets zeggen over groningen dat dat is 2569 02:03:27,300 --> 02:03:31,680 niet de goede aanpak in feite wilde ik 2570 02:03:29,520 --> 02:03:34,410 weer terug naar het concept wat ik in 94 2571 02:03:31,680 --> 02:03:36,540 95 al in mijn hoofd had alleen is dat 2572 02:03:34,410 --> 02:03:40,800 een geweldig ingewikkeld iets om uit te 2573 02:03:36,540 --> 02:03:43,860 werk dat hebben borne neus in 2013 2014 2574 02:03:40,800 --> 02:03:46,470 heel mooi uitgewerkt nou iets dergelijks 2575 02:03:43,860 --> 02:03:48,390 wil deed ik wil een ander startpunt voor 2576 02:03:46,470 --> 02:03:51,870 het maken van risicoanalyses hele 2577 02:03:48,390 --> 02:03:54,810 discussie binnen dat kleinere groep met 2578 02:03:51,870 --> 02:03:57,610 trots van eck met paul waard zijn tno en 2579 02:03:54,810 --> 02:03:59,620 met rob van hees van die zat toen bij 2580 02:03:57,610 --> 02:04:01,780 nam en 2581 02:03:59,620 --> 02:04:03,900 en het eindresultaat van het k nee nee 2582 02:04:01,780 --> 02:04:07,930 nee we gaan toch liever uit van het 2583 02:04:03,900 --> 02:04:10,180 startpunt van knmi dus de kansel 2584 02:04:07,930 --> 02:04:12,520 bevingen is gewoon de bepaalde kans van 2585 02:04:10,180 --> 02:04:14,260 bevingen en vandaag gaan we kijken naar 2586 02:04:12,520 --> 02:04:15,280 de gebeurtenissen bal dat er kan 2587 02:04:14,260 --> 02:04:18,250 ontwikkelen 2588 02:04:15,280 --> 02:04:19,750 ik wilde naar een oorzaak kant en op het 2589 02:04:18,250 --> 02:04:22,090 moment en de oorzaak hebt dan kan ik ook 2590 02:04:19,750 --> 02:04:24,040 ingrijpen als ik als startpunt alle 2591 02:04:22,090 --> 02:04:27,730 bevingen nederland hebben ja dan dan dan 2592 02:04:24,040 --> 02:04:29,800 kan kan ik nooit wat doen zelfs als ik 2593 02:04:27,730 --> 02:04:31,480 een handhavingsinstrument heb kan niks 2594 02:04:29,800 --> 02:04:34,870 niks doen want dat is het verkeerde 2595 02:04:31,480 --> 02:04:37,510 startpunt nou het antwoord was t paul 2596 02:04:34,870 --> 02:04:40,560 waards van tno zijn nee nee ik denk toch 2597 02:04:37,510 --> 02:04:44,320 dat het handiger is vooral die velden 2598 02:04:40,560 --> 02:04:46,570 met die gebeurtenissen boom te werken en 2599 02:04:44,320 --> 02:04:48,850 op het startpunt van trots van eck van 2600 02:04:46,570 --> 02:04:51,880 het kmi dus gewoon omdat als startpunt 2601 02:04:48,850 --> 02:04:53,680 te nemen en op van ijzer andere expert 2602 02:04:51,880 --> 02:04:57,040 van nam dus nee we nemen gewoon het 2603 02:04:53,680 --> 02:04:57,960 model van het knmi als startpunt dus 2604 02:04:57,040 --> 02:05:00,460 weer een 2605 02:04:57,960 --> 02:05:03,780 onderbouwde poging want dat was de vraag 2606 02:05:00,460 --> 02:05:06,130 van wat heeft u gedaan een poging om tot 2607 02:05:03,780 --> 02:05:09,760 een hanteerbaar maken van die 2608 02:05:06,130 --> 02:05:11,920 problematiek en was weer wie er mislukt 2609 02:05:09,760 --> 02:05:15,370 dat heb ik in begin ik denk dat dat jij 2610 02:05:11,920 --> 02:05:17,350 januari 2009 geweest is 2611 02:05:15,370 --> 02:05:19,030 want u schrijft ook aan tno en misschien 2612 02:05:17,350 --> 02:05:20,440 op heeft dat hiermee te maken 2613 02:05:19,030 --> 02:05:22,390 ben ik even aan het zoeken 2614 02:05:20,440 --> 02:05:23,800 u schrijft ook expliciete dat bedrijven 2615 02:05:22,390 --> 02:05:24,960 volgens de mijnbouwwet ook een 2616 02:05:23,800 --> 02:05:28,630 inspanningsverplichting 2617 02:05:24,960 --> 02:05:30,610 hebben en dat ze volgens de u ook niet 2618 02:05:28,630 --> 02:05:32,860 de kritiek willen krijgen dat de nalatig 2619 02:05:30,610 --> 02:05:34,030 zijn geweest die jack dus inderdaad wat 2620 02:05:32,860 --> 02:05:36,130 ik opschrijf 2621 02:05:34,030 --> 02:05:39,550 en ik dacht god dat ik dit durf op te 2622 02:05:36,130 --> 02:05:42,490 schrijven maar ik ik schreef op van ja 2623 02:05:39,550 --> 02:05:46,450 je wilt toch niet de situatie krijgen 2624 02:05:42,490 --> 02:05:48,610 dat nalatigheid verweten wordt dat ik 2625 02:05:46,450 --> 02:05:51,349 zag dat aankomen ja wat bedoelt u dan 2626 02:05:48,610 --> 02:05:53,420 concreet met nalatigheid nee en ja ik 2627 02:05:51,349 --> 02:05:55,540 dacht persoonlijk dat de mijn 2628 02:05:53,420 --> 02:05:59,420 onderneming verantwoordelijk was om 2629 02:05:55,540 --> 02:06:01,610 risico's te voorkomen en te beperken de 2630 02:05:59,420 --> 02:06:03,830 verplichting had om maatregelen te nemen 2631 02:06:01,610 --> 02:06:05,000 om bodem beweging te voorkomen en te 2632 02:06:03,830 --> 02:06:06,830 beperken 2633 02:06:05,000 --> 02:06:09,650 ik dacht dat gebeurt niet op het moment 2634 02:06:06,830 --> 02:06:12,190 is je wilt toch niet in de situatie 2635 02:06:09,650 --> 02:06:14,659 komen dat er een 2636 02:06:12,190 --> 02:06:17,510 nalatigheid verweten wordt dus ik dat 2637 02:06:14,659 --> 02:06:20,810 was een heel erg en de oproep van mij 2638 02:06:17,510 --> 02:06:23,360 aan tno om mee te denken over hoe 2639 02:06:20,810 --> 02:06:26,119 reguleer je dit nou hoe hoe zet je dit 2640 02:06:23,360 --> 02:06:28,190 een concept goed in de verf omdat 2641 02:06:26,119 --> 02:06:31,040 vervolgens dan te kunnen voorstellen aan 2642 02:06:28,190 --> 02:06:32,750 de minister van zo wil ik het ja dat dat 2643 02:06:31,040 --> 02:06:36,110 als natuurlijke [ __ ] en je ontwikkelt 2644 02:06:32,750 --> 02:06:39,739 het concept en dan de minister die die 2645 02:06:36,110 --> 02:06:41,869 beslist of dit wel of niet oplegt ja en 2646 02:06:39,739 --> 02:06:42,830 nu ze is heel leuk 2647 02:06:41,869 --> 02:06:44,690 ik groet ik weet niet of ik er precies 2648 02:06:42,830 --> 02:06:47,239 citeer maar je zou dat ik vind dat ik 2649 02:06:44,690 --> 02:06:49,219 het zo durfde opschrijven dat verbaast u 2650 02:06:47,239 --> 02:06:53,210 zelf bijna zeg maar wat was de reactie 2651 02:06:49,219 --> 02:06:55,429 van tno op uwe riep ik kan me geen 2652 02:06:53,210 --> 02:06:59,780 reactie herinneren ik heb het idee dat 2653 02:06:55,429 --> 02:07:01,520 dat in een in een niet hanteerbare vraag 2654 02:06:59,780 --> 02:07:03,679 was van mij 2655 02:07:01,520 --> 02:07:05,989 over dat maar gek dat dit lijkt het een 2656 02:07:03,679 --> 02:07:08,330 ideale vraag voor 2657 02:07:05,989 --> 02:07:12,710 voor tno van tijdens een duidelijke 2658 02:07:08,330 --> 02:07:14,960 oproep geweest en daar is eigenlijk geen 2659 02:07:12,710 --> 02:07:17,599 antwoord op gekomen wat ik me kan 2660 02:07:14,960 --> 02:07:20,000 herinneren anders dan ja wij gaan zelf 2661 02:07:17,599 --> 02:07:21,920 wat onderzoek dan gelooft het zo'n soort 2662 02:07:20,000 --> 02:07:24,199 antwoordbrief gekomen is 2663 02:07:21,920 --> 02:07:25,310 bij iets opmerkelijks wat daarin stond 2664 02:07:24,199 --> 02:07:28,010 in die brief 2665 02:07:25,310 --> 02:07:30,949 tess stond in dat later zo terug naar 2666 02:07:28,010 --> 02:07:33,170 glas van we zien en niet afnemende 2667 02:07:30,949 --> 02:07:35,659 hoeveelheid energie dan denkt u 2668 02:07:33,170 --> 02:07:38,210 misschien die het afnemend bedoelt hij 2669 02:07:35,659 --> 02:07:39,980 toenemend dat was deed hij het ik mocht 2670 02:07:38,210 --> 02:07:43,159 niet opschrijven dat de tournament was 2671 02:07:39,980 --> 02:07:43,969 heb ik calamiteit dat mag dat mag dat is 2672 02:07:43,159 --> 02:07:47,389 het niet 2673 02:07:43,969 --> 02:07:49,010 dus niet afnemen schreef ik op 2674 02:07:47,389 --> 02:07:51,920 maar dat was mijn manier van schrijven 2675 02:07:49,010 --> 02:07:53,630 als ambtenaar van ik bedoel toenemend 2676 02:07:51,920 --> 02:07:56,570 maar ik schrijf ik dit op want dan krijg 2677 02:07:53,630 --> 02:07:58,429 ik weer problemen met het knmi die het 2678 02:07:56,570 --> 02:08:01,489 had nog niet vind of statistisch nog die 2679 02:07:58,429 --> 02:08:02,690 vastgesteld heeft had u uw roep zeg maar 2680 02:08:01,489 --> 02:08:04,550 om hun grenzen je waardoor ook het 2681 02:08:02,690 --> 02:08:06,409 benoemen van die nalatigheid ook nog bij 2682 02:08:04,550 --> 02:08:08,150 het ministerie van economische zaken 2683 02:08:06,409 --> 02:08:09,140 ergens 2684 02:08:08,150 --> 02:08:13,280 gegeven 2685 02:08:09,140 --> 02:08:17,800 nou ik moet dat wordt nalatigheid niet 2686 02:08:13,280 --> 02:08:21,860 groot op haten het was mijn grote zorg 2687 02:08:17,800 --> 02:08:23,870 dat hier iets gebeurde wat niet goed was 2688 02:08:21,860 --> 02:08:25,850 en dat wilde ik benoemen 2689 02:08:23,870 --> 02:08:28,010 en dat wilde ik oplossen ik wilde niets 2690 02:08:25,850 --> 02:08:31,219 met het woord nalatigheid 2691 02:08:28,010 --> 02:08:33,560 strooien maar ik ik had het wel over 2692 02:08:31,219 --> 02:08:36,280 verwijtbare nalatigheid toen het het het 2693 02:08:33,560 --> 02:08:38,960 het valt toch niet verweten worden dat 2694 02:08:36,280 --> 02:08:40,969 het ging om verwijtbare 2695 02:08:38,960 --> 02:08:43,100 verwijtbare nalatigheid die ik aan zag 2696 02:08:40,969 --> 02:08:45,080 komen en daar wilde ik met de grootste 2697 02:08:43,100 --> 02:08:46,300 urgentie iets aan doen en ik wilde daar 2698 02:08:45,080 --> 02:08:49,250 niet 2699 02:08:46,300 --> 02:08:50,750 wilde gewoon ik wil dit oplossen ja en 2700 02:08:49,250 --> 02:08:52,280 niet altijd leidt tno geschreven had u 2701 02:08:50,750 --> 02:08:54,489 dat ik op het ministerie nog iets mee 2702 02:08:52,280 --> 02:08:54,489 gedaan 2703 02:08:56,590 --> 02:09:01,940 de weg is als je een bepaald concept in 2704 02:09:00,290 --> 02:09:05,030 je hoofd hebt is omdat 2705 02:09:01,940 --> 02:09:08,870 met experts te delen uit te werken en 2706 02:09:05,030 --> 02:09:11,780 dan voor te leggen aan de minister of 2707 02:09:08,870 --> 02:09:13,310 een goed aan zijn ambtenaren en bij moet 2708 02:09:11,780 --> 02:09:15,160 zeggen bij de we gaswinning wel de zee 2709 02:09:13,310 --> 02:09:17,560 ben ik opgeef het gewoon 2710 02:09:15,160 --> 02:09:20,080 hanneke brouwer toegestapt zich zo zo 2711 02:09:17,560 --> 02:09:21,880 kan de te kunnen we doen en dan heb ik 2712 02:09:20,080 --> 02:09:24,880 een brownie gast dat was het product 2713 02:09:21,880 --> 02:09:26,410 slaafse en hogere medewerkster van 2714 02:09:24,880 --> 02:09:28,540 economische zaken 2715 02:09:26,410 --> 02:09:32,170 dus dat die had het uw directe lijnen 2716 02:09:28,540 --> 02:09:33,790 naar theo van zien we wel zitten hoeft 2717 02:09:32,170 --> 02:09:36,730 dus ik alleen maar een handtekening te 2718 02:09:33,790 --> 02:09:39,130 zetten en tno ging dat doen en ik denk 2719 02:09:36,730 --> 02:09:40,780 ik vermoed dat bij tno 2720 02:09:39,130 --> 02:09:44,710 op dat moment 2721 02:09:40,780 --> 02:09:46,840 die die die lijn met het ministerie je 2722 02:09:44,710 --> 02:09:50,020 de gewoon niet was van de was geen 2723 02:09:46,840 --> 02:09:52,210 toestemming dus natuur een heleboel 2724 02:09:50,020 --> 02:09:54,100 zit ik een heel delicaat onderwerp hand 2725 02:09:52,210 --> 02:09:55,210 aan de kraan voor groningen 2726 02:09:54,100 --> 02:09:57,030 de staat aan 2727 02:09:55,210 --> 02:10:01,060 goed dat dat kunnen zij 2728 02:09:57,030 --> 02:10:02,980 het antwoord geven wat zou dat zijn 2729 02:10:01,060 --> 02:10:04,990 waarom wat ze wel of niet gedaan hebben 2730 02:10:02,980 --> 02:10:06,130 met mijn verzoek mij was dus in ieder 2731 02:10:04,990 --> 02:10:08,440 geval niet bij het ministerie van 2732 02:10:06,130 --> 02:10:10,330 economische zaken mee aan de bel 2733 02:10:08,440 --> 02:10:13,000 nee nee maar ik moet zeggen in die 2734 02:10:10,330 --> 02:10:16,810 periode was het topman een lichtelijk 2735 02:10:13,000 --> 02:10:21,040 dramatische periode vind ik dat we een 2736 02:10:16,810 --> 02:10:24,390 periode zaad het jaar 2008 2009 en dat 2737 02:10:21,040 --> 02:10:27,850 we wat betreft de co2 opslag 2738 02:10:24,390 --> 02:10:30,040 allerlei hadden een groot rapport het 2739 02:10:27,850 --> 02:10:33,970 een beetje aan bijgedragen van pas na op 2740 02:10:30,040 --> 02:10:37,090 met co2 opslag op land want ze hem als 2741 02:10:33,970 --> 02:10:39,610 de windstilte is dan want de er een 2742 02:10:37,090 --> 02:10:41,860 nederlands heet als overheid wil de co2 2743 02:10:39,610 --> 02:10:44,470 opslag onder land wordt er was een 2744 02:10:41,860 --> 02:10:48,640 rapport pas nou op als kaatsen in een 2745 02:10:44,470 --> 02:10:50,380 omgeving is waren dijken zijn en als ze 2746 02:10:48,640 --> 02:10:52,420 ook als het in het buitengebied is dat 2747 02:10:50,380 --> 02:10:54,730 is dan altijd nog gunstiger als in een 2748 02:10:52,420 --> 02:10:57,100 bebouwde omgeving maar pas dan op dat is 2749 02:10:54,730 --> 02:10:59,920 leo twee niet meer kan slaan en een 2750 02:10:57,100 --> 02:11:02,230 soort deken kan vormen over het land wat 2751 02:10:59,920 --> 02:11:03,220 zijn nou ja heel groot risico is voor de 2752 02:11:02,230 --> 02:11:04,990 bewoners 2753 02:11:03,220 --> 02:11:06,550 zo'n soort rapport lag daar en toen kwam 2754 02:11:04,990 --> 02:11:08,410 het ministerie van ja we gaan 2755 02:11:06,550 --> 02:11:09,900 barendrecht zie barendrecht 2756 02:11:08,410 --> 02:11:11,190 carnisselande 2757 02:11:09,900 --> 02:11:13,290 en 2758 02:11:11,190 --> 02:11:16,560 by the way dat is een hele nieuwe 2759 02:11:13,290 --> 02:11:18,179 vinexwijk tussen hoge zo zeedijken 2760 02:11:16,560 --> 02:11:21,330 het is echt wat je helemaal niet wil 2761 02:11:18,179 --> 02:11:23,719 daar gaan we co2 opslaan en in dat je 2762 02:11:21,330 --> 02:11:26,100 haar liep ik rond in duitsland in 2763 02:11:23,719 --> 02:11:28,350 münchen gladbach bijvoorbeeld waar groot 2764 02:11:26,100 --> 02:11:31,350 ongeluk geweest was waar co2 vrij 2765 02:11:28,350 --> 02:11:35,640 gestroomd was in een gebied je met een 2766 02:11:31,350 --> 02:11:38,100 klein dal en daar was zijn co2 vrij 2767 02:11:35,640 --> 02:11:40,679 gekomen vanuit de brandblusinstallatie 2768 02:11:38,100 --> 02:11:44,159 waren heel veel mensen onwel geworden 2769 02:11:40,679 --> 02:11:46,500 door een soort deken van deler co2 die 2770 02:11:44,159 --> 02:11:48,750 in dat dal het je was blijven staan en k 2771 02:11:46,500 --> 02:11:51,000 ja dit is zo'n voorbeeld van wat we met 2772 02:11:48,750 --> 02:11:53,640 zijn alle niet willen en daarvan zeiden 2773 02:11:51,000 --> 02:11:55,380 dan de minister cramer er missen van de 2774 02:11:53,640 --> 02:11:58,440 hoeven van dit is wat we in nederland 2775 02:11:55,380 --> 02:12:02,010 gaan doen en dat is absoluut veilig zou 2776 02:11:58,440 --> 02:12:04,560 zeggen en hele andere veiligheidscultuur 2777 02:12:02,010 --> 02:12:05,850 hele zwakke veiligheidscultuur 2778 02:12:04,560 --> 02:12:07,620 was er bij het ministerie van 2779 02:12:05,850 --> 02:12:09,510 economische zaken 2780 02:12:07,620 --> 02:12:12,060 wel de ambitie om allerlei dingen te 2781 02:12:09,510 --> 02:12:14,250 doen maar luisteren 2782 02:12:12,060 --> 02:12:16,650 ik had op dat moment niet de behoefte om 2783 02:12:14,250 --> 02:12:18,719 een directe terugkoppeling te hebben 2784 02:12:16,650 --> 02:12:22,560 over het groningen project met met al 2785 02:12:18,719 --> 02:12:24,690 die ervaringen van datzelfde jaar 2008 2786 02:12:22,560 --> 02:12:27,650 het hele 2787 02:12:24,690 --> 02:12:30,780 dit bakel vinden geval de hele 2788 02:12:27,650 --> 02:12:33,060 nog een gevaarlijk ontwikkeling van co2 2789 02:12:30,780 --> 02:12:35,159 onder een woonwijk tussen hele hoge 2790 02:12:33,060 --> 02:12:36,949 zeedijk dat zou ik heel veel helemaal 2791 02:12:35,159 --> 02:12:39,570 niet zitten maar 2792 02:12:36,949 --> 02:12:41,010 ik ben niet naar economische zaken toe 2793 02:12:39,570 --> 02:12:43,409 gegaan want ik heb nog een ander project 2794 02:12:41,010 --> 02:12:45,199 hand aan de kraan voor groningen 2795 02:12:43,409 --> 02:12:48,719 dat zou ik op dat moment niet dansend 2796 02:12:45,199 --> 02:12:51,390 door het leven met u naar 2009 naar die 2797 02:12:48,719 --> 02:12:53,670 niet afnemende hoeveelheid seismische 2798 02:12:51,390 --> 02:12:55,400 energie de houdt u het net over ik wil 2799 02:12:53,670 --> 02:12:58,310 iets meer beeld bij 2800 02:12:55,400 --> 02:13:00,480 want dat komt ook aan de orde 2801 02:12:58,310 --> 02:13:02,070 over de seismische energie in het 2802 02:13:00,480 --> 02:13:04,620 groningen-veld bij technisch platform 2803 02:13:02,070 --> 02:13:07,679 aardbevingen en dan gaat u het knmi 2804 02:13:04,620 --> 02:13:10,110 vraag van hoe zit het nou precies ja en 2805 02:13:07,679 --> 02:13:12,270 waarom doet u dat 2806 02:13:10,110 --> 02:13:15,370 wij wilden 2807 02:13:12,270 --> 02:13:17,070 dat was in 2009 2808 02:13:15,370 --> 02:13:19,930 hij wilde 2809 02:13:17,070 --> 02:13:22,630 haar het veiliger maken 2810 02:13:19,930 --> 02:13:25,450 wij wilden wij zagen de ontwikkeling en 2811 02:13:22,630 --> 02:13:27,550 wij vonden dat we wat moesten doen wij 2812 02:13:25,450 --> 02:13:29,410 moesten hij moesten wat doen dat was 2813 02:13:27,550 --> 02:13:32,320 onze taak om dat te doen 2814 02:13:29,410 --> 02:13:34,090 en wat zijn dan je je handgrepen 2815 02:13:32,320 --> 02:13:36,790 dat is de ontwikkeling van de zeis visie 2816 02:13:34,090 --> 02:13:40,660 tijd dus ik heb op dat moment ook weer 2817 02:13:36,790 --> 02:13:43,090 vraag neergelegd bij het knmi van hoe 2818 02:13:40,660 --> 02:13:46,840 moesten ontwikkeling van de sabc tijd en 2819 02:13:43,090 --> 02:13:47,890 dan met name in groningen en kwam als 2820 02:13:46,840 --> 02:13:51,160 antwoord 2821 02:13:47,890 --> 02:13:54,250 een e-mail van trots van eck die ik over 2822 02:13:51,160 --> 02:13:58,230 is heel waardeer de en die ook een heel 2823 02:13:54,250 --> 02:14:02,200 integere wetenschapper was volgens mij 2824 02:13:58,230 --> 02:14:03,520 ik zeg het even omdat ik denk niet denkt 2825 02:14:02,200 --> 02:14:06,040 dat het opzet was maar er kwam een 2826 02:14:03,520 --> 02:14:07,990 grafiek van ja dan nou ja dat gaat al 2827 02:14:06,040 --> 02:14:11,290 die bevingen nederland dat dat gaat 2828 02:14:07,990 --> 02:14:15,400 eigenlijk al jaren zo'n beetje gelijk 2829 02:14:11,290 --> 02:14:18,520 die zijn al die jaren identiek en wat 2830 02:14:15,400 --> 02:14:20,560 meer en wat minder maar daar kon ik echt 2831 02:14:18,520 --> 02:14:22,840 helemaal niets mee op dat moment ik 2832 02:14:20,560 --> 02:14:24,580 moest de analyses hebben van de bevingen 2833 02:14:22,840 --> 02:14:27,220 van het groningen-veld 2834 02:14:24,580 --> 02:14:29,740 en het kanaal is alles deze haar op het 2835 02:14:27,220 --> 02:14:32,230 spoor van we nemen alles bij elkaar en 2836 02:14:29,740 --> 02:14:35,230 dan kan ik geen chocola van maken dat 2837 02:14:32,230 --> 02:14:38,050 dat dat dat gaf me geen enkele handgreep 2838 02:14:35,230 --> 02:14:41,550 om naar nam toe te gaan van kijk nou wat 2839 02:14:38,050 --> 02:14:44,380 het tendens is in groningen want 2840 02:14:41,550 --> 02:14:47,050 en die grafieken gingen ook naar t p ja 2841 02:14:44,380 --> 02:14:49,990 d ja nou ja oké het is een redelijk 2842 02:14:47,050 --> 02:14:51,610 stationair patroon als je alles bij 2843 02:14:49,990 --> 02:14:53,260 elkaar neemt wat natuurlijk een 2844 02:14:51,610 --> 02:14:55,630 dramatische 2845 02:14:53,260 --> 02:14:58,450 benadering is als je kijkt naar het zich 2846 02:14:55,630 --> 02:15:00,400 ontwikkelende risico in groningen en de 2847 02:14:58,450 --> 02:15:02,920 impact die het had op de mensen was dus 2848 02:15:00,400 --> 02:15:04,420 ja ga verschillende werelden wij hadden 2849 02:15:02,920 --> 02:15:06,340 daar helemaal niks aan 2850 02:15:04,420 --> 02:15:08,980 en als toezichthouder heb je een hele 2851 02:15:06,340 --> 02:15:11,140 andere positie dus een wetenschappelijk 2852 02:15:08,980 --> 02:15:14,410 instituut die zal misschien na vijf jaar 2853 02:15:11,140 --> 02:15:16,200 zeggen nou nou weten we 100% zeker dat 2854 02:15:14,410 --> 02:15:18,040 het toeneemt 2855 02:15:16,200 --> 02:15:20,740 toezichthouder moet naar na één of twee 2856 02:15:18,040 --> 02:15:22,150 jaar moet wel zeggen ja 100% zeker is er 2857 02:15:20,740 --> 02:15:23,710 een scenario waarin het helemaal mis 2858 02:15:22,150 --> 02:15:26,650 gaat dus die hebben een hele andere 2859 02:15:23,710 --> 02:15:29,230 houding en dus hadden wij veel meer 2860 02:15:26,650 --> 02:15:32,320 kennis gewoon in huis moeten hebben om 2861 02:15:29,230 --> 02:15:33,940 die analyses zelf te maken met uw blik 2862 02:15:32,320 --> 02:15:35,890 van de toezichthouder 2863 02:15:33,940 --> 02:15:38,170 het is echt een hele andere benadering 2864 02:15:35,890 --> 02:15:40,300 van een integere wetenschapper die in a 2865 02:15:38,170 --> 02:15:41,560 10 jaar zeggen nou nou weten we het 2866 02:15:40,300 --> 02:15:43,540 zeker 2867 02:15:41,560 --> 02:15:46,410 het gaat helemaal fout had u wel iets 2868 02:15:43,540 --> 02:15:48,730 aan het rapport van tno in 2008 2869 02:15:46,410 --> 02:15:50,740 en dat is een verkennend onderzoek en 2870 02:15:48,730 --> 02:15:52,240 dan blijkt dat preventieve maatregelen 2871 02:15:50,740 --> 02:15:55,350 wel mogelijk zijn om aardbevingen te 2872 02:15:52,240 --> 02:16:00,010 beperken ja 2873 02:15:55,350 --> 02:16:03,090 dan 2009 denk ik het 2874 02:16:00,010 --> 02:16:04,930 het rapport van de from muntendam van 2875 02:16:03,090 --> 02:16:08,500 tno 2876 02:16:04,930 --> 02:16:11,440 we hebben gevraagd aan tno 2877 02:16:08,500 --> 02:16:13,660 kunnen jullie zien dus grote 2878 02:16:11,440 --> 02:16:16,060 concentratie van bv het centrum van het 2879 02:16:13,660 --> 02:16:19,600 veld en kunnen jullie een handgreep 2880 02:16:16,060 --> 02:16:21,160 maken om een ander toe te bewegen om aan 2881 02:16:19,600 --> 02:16:23,380 het werk te gaan 2882 02:16:21,160 --> 02:16:26,140 dat was de intentie van 2883 02:16:23,380 --> 02:16:28,750 en ik had zelfde beeld nou centrumgebied 2884 02:16:26,140 --> 02:16:31,000 hoge productie tijd veel productie veel 2885 02:16:28,750 --> 02:16:34,240 bevingen en toen hebben we het een hoge 2886 02:16:31,000 --> 02:16:35,980 vraagt kun je daar een onderzoek voor 2887 02:16:34,240 --> 02:16:37,540 maken je wordt een onderbouwing 2888 02:16:35,980 --> 02:16:41,050 hebben als je een vraag stelt aan een 2889 02:16:37,540 --> 02:16:43,570 mijn ondernemen en en zekere zin hebben 2890 02:16:41,050 --> 02:16:46,690 we daar wat aan gehad we hadden en 2891 02:16:43,570 --> 02:16:49,180 rapport voor mij was duidelijk dat het 2892 02:16:46,690 --> 02:16:51,130 puur om compact zie je compactie 2893 02:16:49,180 --> 02:16:54,059 snelheid 2894 02:16:51,130 --> 02:16:57,389 compactie van een gasveld 2895 02:16:54,059 --> 02:16:59,880 samendrukking nee druk daling geeft 2896 02:16:57,389 --> 02:17:02,760 samendrukking dat geeft bevingen 2897 02:16:59,880 --> 02:17:05,159 meer samen productie geeft meer 2898 02:17:02,760 --> 02:17:07,380 samendrukking en meer nog meer bevingen 2899 02:17:05,159 --> 02:17:09,630 en meer bevingen geeft meer grotere 2900 02:17:07,380 --> 02:17:11,429 bevingen en meer kans op grotere 2901 02:17:09,630 --> 02:17:12,090 bevingen de het was helemaal niet zo 2902 02:17:11,429 --> 02:17:14,010 ingewikkeld 2903 02:17:12,090 --> 02:17:16,109 mevrouw munt en dan kwam er een rapport 2904 02:17:14,010 --> 02:17:17,699 ja je moet goed kijken naar mogelijke 2905 02:17:16,109 --> 02:17:19,949 druk verschillen in dat veld en 2906 02:17:17,699 --> 02:17:21,119 compartimenten en of dat niet een rol 2907 02:17:19,949 --> 02:17:23,069 kan spelen 2908 02:17:21,119 --> 02:17:25,829 een persoonlijk dacht ik heb het gaat 2909 02:17:23,069 --> 02:17:28,019 gewoon om de de pomp actie in dat hoog 2910 02:17:25,829 --> 02:17:30,090 poreuze gebied en die wil ik regelen met 2911 02:17:28,019 --> 02:17:31,559 hand aan de kramer ik konden niet zo 2912 02:17:30,090 --> 02:17:32,550 heel erg veel mee 2913 02:17:31,559 --> 02:17:35,099 we hebben het wel 2914 02:17:32,550 --> 02:17:37,619 neergelegd bij 2915 02:17:35,099 --> 02:17:41,010 bij jongeren aan 2916 02:17:37,619 --> 02:17:43,439 van de s het liever van nam van kijkt u 2917 02:17:41,010 --> 02:17:46,859 tno heeft hier aan gewerkt en de lijkt 2918 02:17:43,439 --> 02:17:48,119 toch een bepaalde mate van regelbaarheid 2919 02:17:46,859 --> 02:17:49,649 en ga dat onderzoeken 2920 02:17:48,119 --> 02:17:52,769 gaat u het hebben gelijk want u vroeg 2921 02:17:49,649 --> 02:17:54,599 die omdat rapport in 2008 toen kwam het 2922 02:17:52,769 --> 02:17:58,079 in 2009 toen bent u ermee naar de nam 2923 02:17:54,599 --> 02:18:00,090 gegaan van kijk ga nou wil doen en ga je 2924 02:17:58,079 --> 02:18:01,829 uur voor verder onderzoeken welke 2925 02:18:00,090 --> 02:18:05,189 maatregelen de nam kan nemen om die 2926 02:18:01,829 --> 02:18:06,899 aardbevingen te voren komen was dat 2927 02:18:05,189 --> 02:18:08,960 vanuit u echt bij de gevoel van urgentie 2928 02:18:06,899 --> 02:18:12,300 dat ik dit dient 2929 02:18:08,960 --> 02:18:15,510 dit was met name ook van jou van heb ik 2930 02:18:12,300 --> 02:18:17,219 en van mij en alle kanten zaten we te 2931 02:18:15,510 --> 02:18:19,500 kijken van hoe kunnen we nou die mijn 2932 02:18:17,219 --> 02:18:23,069 onderneming waarvan ik daarnet gezegd 2933 02:18:19,500 --> 02:18:25,199 heb dat we de het window in 2007 gemist 2934 02:18:23,069 --> 02:18:29,069 haten me hoe kunnen we dit nu nog aan 2935 02:18:25,199 --> 02:18:32,189 het werk krijgen om hier echt de de wet 2936 02:18:29,069 --> 02:18:34,619 in te vullen en de juiste maatregelen te 2937 02:18:32,189 --> 02:18:37,019 nemen om hier verstandige dingen te doen 2938 02:18:34,619 --> 02:18:39,210 met dit hele grote gasveld en dan komt 2939 02:18:37,019 --> 02:18:41,639 er dus van staatstoezicht een urgente 2940 02:18:39,210 --> 02:18:42,529 vraag aan de dam en hoe reageert de nam 2941 02:18:41,639 --> 02:18:44,580 dan 2942 02:18:42,529 --> 02:18:47,040 nou ja 2943 02:18:44,580 --> 02:18:50,490 een paar eerste en tijd niks 2944 02:18:47,040 --> 02:18:53,130 en uiteindelijk kwam in 2010 februari 2945 02:18:50,490 --> 02:18:56,570 yoga of in het voorjaar van 2010 kwam 2946 02:18:53,130 --> 02:18:56,570 een antwoord van 2947 02:18:57,000 --> 02:18:59,790 na het is op zich niet zo slecht 2948 02:18:58,560 --> 02:19:03,270 onderbouwd 2949 02:18:59,790 --> 02:19:05,280 maar ja om als tno 2950 02:19:03,270 --> 02:19:07,650 hier dan verder aan wil werken of in 2951 02:19:05,280 --> 02:19:09,660 geval het is voor tno 2952 02:19:07,650 --> 02:19:10,610 mogelijk om hiermee verder te werken als 2953 02:19:09,660 --> 02:19:12,170 ze dan een 2954 02:19:10,610 --> 02:19:15,240 geactualiseerd 2955 02:19:12,170 --> 02:19:17,940 schemerig geologisch model hebben een 2956 02:19:15,240 --> 02:19:20,700 groot nieuw model waar we aan werken van 2957 02:19:17,940 --> 02:19:22,849 het groningen-veld en dat is in 2012 is 2958 02:19:20,700 --> 02:19:26,820 dat af en 2959 02:19:22,849 --> 02:19:29,400 zijn antwoord van in een grote review 2960 02:19:26,820 --> 02:19:32,340 van het geologisch model van groningen 2961 02:19:29,400 --> 02:19:35,130 dat klonk heel goed maar dat is af in 2962 02:19:32,340 --> 02:19:36,389 2012 dat was voor onze 2963 02:19:35,130 --> 02:19:39,840 totaal 2964 02:19:36,389 --> 02:19:42,060 onverteerbaar hand woord of zich zat er 2965 02:19:39,840 --> 02:19:45,000 is de redelijkheid in dat je een model 2966 02:19:42,060 --> 02:19:46,380 maken dat dat tijd kost maar het was 2967 02:19:45,000 --> 02:19:48,840 heel erg gent 2968 02:19:46,380 --> 02:19:51,420 maar bovendien het tweede element van de 2969 02:19:48,840 --> 02:19:53,521 brief oceaan kan tno 2970 02:19:51,420 --> 02:19:55,080 verder gaan of het hier brief zelf maar 2971 02:19:53,521 --> 02:19:58,470 even kijken maar dat wordt dan groenten 2972 02:19:55,080 --> 02:20:00,950 dan kan haken kant een het was gewoon de 2973 02:19:58,470 --> 02:20:03,750 taak van de mijn onderneming is de hele 2974 02:20:00,950 --> 02:20:05,610 wettelijke verplichting van de mijn loon 2975 02:20:03,750 --> 02:20:08,340 onderneming om te werken aan het 2976 02:20:05,610 --> 02:20:11,400 voorkomen en beperken van bevingen en 2977 02:20:08,340 --> 02:20:14,130 het voorkomen en beperken van schade 2978 02:20:11,400 --> 02:20:17,070 dat werd geschoven naar tl als het ware 2979 02:20:14,130 --> 02:20:20,340 dus ja het was een totaal non entre hart 2980 02:20:17,070 --> 02:20:22,920 waar wij als er echt gedachten hebben 2981 02:20:20,340 --> 02:20:24,900 hoe hoe moeten we hier nou weer mee 2982 02:20:22,920 --> 02:20:26,880 verder 2983 02:20:24,900 --> 02:20:29,330 en hoe moest u daar mee verder 2984 02:20:26,880 --> 02:20:29,330 twee jaar wachten 2985 02:20:31,940 --> 02:20:39,620 om even te kijken of ik mijn alle dingen 2986 02:20:34,680 --> 02:20:43,220 wel goed herinner maar dat was m 2987 02:20:39,620 --> 02:20:45,740 bijzonder dat wel dramatisch dat was wel 2988 02:20:43,220 --> 02:20:48,290 zo vangen en we welke mogelijkheden 2989 02:20:45,740 --> 02:20:50,540 hebben we en ik moet zeggen dat ik in 2990 02:20:48,290 --> 02:20:52,370 die tijd ook wel gedacht hebt wat moet 2991 02:20:50,540 --> 02:20:53,660 je dan 2992 02:20:52,370 --> 02:20:57,290 zie te denken burgerlijke 2993 02:20:53,660 --> 02:21:00,280 ongehoorzaamheid of of ding dat ze wat 2994 02:20:57,290 --> 02:21:02,660 kan je nou in hemelsnaam doen welk 2995 02:21:00,280 --> 02:21:05,420 handhavingsinstrument heb je als je 2996 02:21:02,660 --> 02:21:08,510 eigenlijk geen onderzoek mag doen 2997 02:21:05,420 --> 02:21:11,090 je mag geen eigen theorieën ontwikkelen 2998 02:21:08,510 --> 02:21:13,700 die ik wel in mijn achterhoofd had maar 2999 02:21:11,090 --> 02:21:16,880 een zekere zin was ik ook een meegegaan 3000 02:21:13,700 --> 02:21:18,620 in 2001 en de tunnel van dit is het 3001 02:21:16,880 --> 02:21:19,521 startpunt dit is mijn mouw werd in moet 3002 02:21:18,620 --> 02:21:21,620 vooral 3003 02:21:19,521 --> 02:21:23,450 toezicht houden of of gewoon vergoed 3004 02:21:21,620 --> 02:21:25,730 voor het hobbelen in de proces want met 3005 02:21:23,450 --> 02:21:27,230 met elkaar afgesproken hebben wij zaten 3006 02:21:25,730 --> 02:21:31,090 echt met de vraag wat moeten we nou in 3007 02:21:27,230 --> 02:21:36,130 hemelsnaam doen om dit 3008 02:21:31,090 --> 02:21:38,480 goed ze goed te realiseren dat was 3009 02:21:36,130 --> 02:21:39,920 2010 ook naar dan zakte de weer een 3010 02:21:38,480 --> 02:21:43,760 winkelcentrum in 3011 02:21:39,920 --> 02:21:44,930 in limburg dan was ik daar weer volop 3012 02:21:43,760 --> 02:21:47,090 mee bezig om dat ik nog een 3013 02:21:44,930 --> 02:21:49,220 mijningenieur bent die in limburg werk 3014 02:21:47,090 --> 02:21:51,410 heeft een kaart toch wel vrij veel 3015 02:21:49,220 --> 02:21:53,960 verstand van had het moest parallel 3016 02:21:51,410 --> 02:21:56,090 moest ik allerlei reparatie onderzoeken 3017 02:21:53,960 --> 02:21:59,630 gaan doen voor de waterinjectie in 3018 02:21:56,090 --> 02:22:01,670 twente maar de ware waar heel veel grote 3019 02:21:59,630 --> 02:22:04,040 onderwerpen te gaan zonder in zat en 3020 02:22:01,670 --> 02:22:05,870 celie dus met het onderzoek van tno de 3021 02:22:04,040 --> 02:22:08,750 nam aan te zwengelen dan moet u twee 3022 02:22:05,870 --> 02:22:13,550 jaar wachten was het het wachten waard 3023 02:22:08,750 --> 02:22:15,890 nee nee nee h2 nee dus ik probeer even 3024 02:22:13,550 --> 02:22:17,689 te laten zien 3025 02:22:15,890 --> 02:22:18,710 na mijn groningen was niet het enige 3026 02:22:17,689 --> 02:22:20,870 probleem 3027 02:22:18,710 --> 02:22:21,710 en water wat er speelde er waren heel 3028 02:22:20,870 --> 02:22:23,949 veel 3029 02:22:21,710 --> 02:22:26,300 regenten dingen en die moesten allemaal 3030 02:22:23,949 --> 02:22:27,830 risicogericht ingevuld waren en waren 3031 02:22:26,300 --> 02:22:29,229 nog een wat bries alleen maar kon doden 3032 02:22:27,830 --> 02:22:32,029 grote 3033 02:22:29,229 --> 02:22:34,220 blow-out die dan een wrede staten en was 3034 02:22:32,029 --> 02:22:36,439 we moesten ook nog proberen dat in de 3035 02:22:34,220 --> 02:22:39,710 europese waarden te verkopen 3036 02:22:36,439 --> 02:22:41,600 wateren te voorkomen en vraag was van 3037 02:22:39,710 --> 02:22:43,760 was het het waard 3038 02:22:41,600 --> 02:22:44,859 nou van 3039 02:22:43,760 --> 02:22:46,370 begin 3040 02:22:44,859 --> 02:22:49,040 2012 3041 02:22:46,370 --> 02:22:50,720 ook al kwam de iets maar was eigenlijk 3042 02:22:49,040 --> 02:22:55,430 helemaal geen 3043 02:22:50,720 --> 02:22:58,550 geen resultaat op dit gebied en hem ook 3044 02:22:55,430 --> 02:23:00,170 even denken in mei 2012 3045 02:22:58,550 --> 02:23:03,290 toen dacht ik even breng weer een keer 3046 02:23:00,170 --> 02:23:05,960 binnen tpa breng ik deze problematiek 3047 02:23:03,290 --> 02:23:08,170 helemaal op de agenda ja technisch 3048 02:23:05,960 --> 02:23:11,390 platform je technisch platform 3049 02:23:08,170 --> 02:23:13,130 aardbevingen en dat was eigenlijk best 3050 02:23:11,390 --> 02:23:14,319 wel apart 3051 02:23:13,130 --> 02:23:17,540 want 3052 02:23:14,319 --> 02:23:19,939 we bespraken nooit problemen van een 3053 02:23:17,540 --> 02:23:23,060 bedrijf met de andere bedrijven hun ware 3054 02:23:19,939 --> 02:23:25,250 toezichthouder als je echt een gozer een 3055 02:23:23,060 --> 02:23:26,689 probleem was bij een bedrijf de kon je 3056 02:23:25,250 --> 02:23:28,970 dat nooit zeggen we nou ik ga er eens 3057 02:23:26,689 --> 02:23:31,040 over praten met andere experts van de 3058 02:23:28,970 --> 02:23:33,080 ander bedrijf dat toezicht was altijd 3059 02:23:31,040 --> 02:23:36,080 gericht op een breed ik heb toen 3060 02:23:33,080 --> 02:23:39,439 desondanks binnen tpa een hele sessie 3061 02:23:36,080 --> 02:23:42,040 gehouden om de andere experts wel daarin 3062 02:23:39,439 --> 02:23:45,260 mee te nemen hoe kun je nou 3063 02:23:42,040 --> 02:23:46,790 bodembeweging voorkomen en beperk dat 3064 02:23:45,260 --> 02:23:49,880 was het thema wat ik ook maar hoe kan je 3065 02:23:46,790 --> 02:23:52,729 dat nou echt doen en in met geothermie 3066 02:23:49,880 --> 02:23:55,580 bij alle andere plaatsen werden 3067 02:23:52,729 --> 02:23:56,960 verkeerslicht systeem en gebruikt het 3068 02:23:55,580 --> 02:23:58,909 taka 3069 02:23:56,960 --> 02:24:01,750 de mijn onderneming die in bergen meer 3070 02:23:58,909 --> 02:24:04,350 en gasopslag beheerder die had een heel 3071 02:24:01,750 --> 02:24:06,630 verkeerslicht systeem gemaakt 3072 02:24:04,350 --> 02:24:09,750 met me basis van micro seismische 3073 02:24:06,630 --> 02:24:13,439 metingen aan hem die 3074 02:24:09,750 --> 02:24:15,840 die waren erg mee gegaan en onze vraag 3075 02:24:13,439 --> 02:24:18,300 zorg nou dat je een systeem hebt dat je 3076 02:24:15,840 --> 02:24:21,060 maatregelen hebt om bodem beweging te 3077 02:24:18,300 --> 02:24:23,369 beperken en heel rapport maatregelen om 3078 02:24:21,060 --> 02:24:26,909 bodem beweging te beperken met allemaal 3079 02:24:23,369 --> 02:24:29,550 kleuren groen geel oranje rood en bij 3080 02:24:26,909 --> 02:24:31,649 die verschillende niveaus van sijs pc' 3081 02:24:29,550 --> 02:24:33,899 tijd doen we bepaalde dingen dus dan 3082 02:24:31,649 --> 02:24:36,960 gaan we praten en we gaan interveniëren 3083 02:24:33,899 --> 02:24:40,109 we gaan met deze liam beslissingen nemen 3084 02:24:36,960 --> 02:24:43,080 over insluiten klaar zeggen dan een heel 3085 02:24:40,109 --> 02:24:45,180 goed plan van maatregel met al die 3086 02:24:43,080 --> 02:24:46,800 experts en dan die experts waar waren 3087 02:24:45,180 --> 02:24:48,930 die allemaal vandaan 3088 02:24:46,800 --> 02:24:50,189 update dat de dat waren de de mensen van 3089 02:24:48,930 --> 02:24:53,580 het technisch vanuit voorwaarden 3090 02:24:50,189 --> 02:24:54,960 bevingen van de andere mijn onderneming 3091 02:24:53,580 --> 02:24:57,390 maar zijn we gaan praten over de 3092 02:24:54,960 --> 02:24:58,529 algemene grondbeginselen van hoe beperk 3093 02:24:57,390 --> 02:25:00,319 je 3094 02:24:58,529 --> 02:25:03,119 bevingen en 3095 02:25:00,319 --> 02:25:05,460 en internationaal gebeurt dit mijn 3096 02:25:03,119 --> 02:25:07,590 geothermie doen we dit eens proberen 3097 02:25:05,460 --> 02:25:10,260 terwijl een algemene tendens die de 3098 02:25:07,590 --> 02:25:12,630 internationaal was wat wat betekent dat 3099 02:25:10,260 --> 02:25:15,210 voor nederland dat hebben we helemaal 3100 02:25:12,630 --> 02:25:17,790 proberen op tafel te krijgen en toen was 3101 02:25:15,210 --> 02:25:20,550 de reactie van nam was een uitermate 3102 02:25:17,790 --> 02:25:22,920 teleurstellend centen was ja kort gezegd 3103 02:25:20,550 --> 02:25:25,319 van nou dan zal nog veel water door de 3104 02:25:22,920 --> 02:25:28,229 rijn stromen voordat er iets gebeurt en 3105 02:25:25,319 --> 02:25:31,010 ja je moet niet te veel mensen ongerust 3106 02:25:28,229 --> 02:25:33,689 maken en 3107 02:25:31,010 --> 02:25:36,750 ik heb dat verslag ik maakte altijd heel 3108 02:25:33,689 --> 02:25:38,520 mooi verslag in dat geval hadden we de 3109 02:25:36,750 --> 02:25:42,390 chatham house rules ze stonden geen name 3110 02:25:38,520 --> 02:25:44,699 bij maar hem telkens als u ziet van ja 3111 02:25:42,390 --> 02:25:46,350 we hebben wel wettelijke taak om dit te 3112 02:25:44,699 --> 02:25:48,540 doen dan was ik het verschijnen en dan 3113 02:25:46,350 --> 02:25:51,449 zullen de stond hang de zal nog veel 3114 02:25:48,540 --> 02:25:53,630 water doorheen stromen dan was dat door 3115 02:25:51,449 --> 02:25:58,080 nam dus dat was uitermate teleurstellend 3116 02:25:53,630 --> 02:25:59,220 dat ook de onderzoeksmensen van nam hier 3117 02:25:58,080 --> 02:26:02,010 geen 3118 02:25:59,220 --> 02:26:05,460 urgentie van voelde en en ik kon dat 3119 02:26:02,010 --> 02:26:06,560 niet begrijpen totdat later de tweede 3120 02:26:05,460 --> 02:26:09,149 gast brief 3121 02:26:06,560 --> 02:26:11,670 in 2013 3122 02:26:09,149 --> 02:26:13,710 de brief met het koningen plafond om ons 3123 02:26:11,670 --> 02:26:15,540 bureau belanden en die had nam 3124 02:26:13,710 --> 02:26:16,790 natuurlijke ze 8 een zaak van e jaren 3125 02:26:15,540 --> 02:26:20,040 mogen 3126 02:26:16,790 --> 02:26:21,750 425 miljard kuub per per 10 jaar weer 3127 02:26:20,040 --> 02:26:24,510 naar plus het gene wat de vorige tien 3128 02:26:21,750 --> 02:26:25,739 jaar plus haar voor de samen 450 miljard 3129 02:26:24,510 --> 02:26:27,689 kuub 3130 02:26:25,739 --> 02:26:29,760 in tien jaar de stad te zijn als je het 3131 02:26:27,689 --> 02:26:31,649 ene jaar wat minder hebt gewonnen kom je 3132 02:26:29,760 --> 02:26:34,500 daar met een waanzinnige rekensom in 3133 02:26:31,649 --> 02:26:38,100 2013 op 3134 02:26:34,500 --> 02:26:39,840 vieren 53,9 miljard kuub uit maar dat 3135 02:26:38,100 --> 02:26:41,970 wisten we allemaal niet nee en die zegt 3136 02:26:39,840 --> 02:26:46,590 uitermate teleurstellend lichte is dat 3137 02:26:41,970 --> 02:26:47,910 de best passende beschrijving ja nou ja 3138 02:26:46,590 --> 02:26:51,149 ik heb het er net gezegd we hadden 3139 02:26:47,910 --> 02:26:54,210 verschillende routes hun de ene route 3140 02:26:51,149 --> 02:26:57,600 was hand en de kraan bij tno en de 3141 02:26:54,210 --> 02:27:00,029 andere route was nee we gaan de s het 3142 02:26:57,600 --> 02:27:02,279 leader gaan we aan het werk zetten om te 3143 02:27:00,029 --> 02:27:03,960 doen wat er in de wetstraat 3144 02:27:02,279 --> 02:27:05,899 in de mijn mobiel is niet zomaar maar 3145 02:27:03,960 --> 02:27:10,069 dat staat het mijn mouwen sluiten 3146 02:27:05,899 --> 02:27:12,350 nou dat was ook min of meer gestrand en 3147 02:27:10,069 --> 02:27:14,520 bedachten we nou dan gaan we de experts 3148 02:27:12,350 --> 02:27:16,560 aanspreken met die moeten natuurlijk hun 3149 02:27:14,520 --> 02:27:18,330 directeur een schop andere achterste 3150 02:27:16,560 --> 02:27:20,370 geven van dit moet gewoon te dit moet 3151 02:27:18,330 --> 02:27:22,290 dit moeten we doen het is niet niet een 3152 02:27:20,370 --> 02:27:24,479 vrij vrijwillige 3153 02:27:22,290 --> 02:27:27,810 een activiteit het moeten we gewoon doen 3154 02:27:24,479 --> 02:27:29,450 en dat was uitermate teleurstellend dat 3155 02:27:27,810 --> 02:27:34,680 ook dat 3156 02:27:29,450 --> 02:27:37,370 pad pad dat liep dood en dat ik nu 3157 02:27:34,680 --> 02:27:41,189 praten over het voorjaar van 3158 02:27:37,370 --> 02:27:43,530 2012 en dat de en dan kwam weer paar 3159 02:27:41,189 --> 02:27:44,780 weken daarna op zo'n uitspraak van de 3160 02:27:43,530 --> 02:27:47,340 raad van state 3161 02:27:44,780 --> 02:27:49,590 ik weet het wel wilde dat was wel de 3162 02:27:47,340 --> 02:27:52,800 setting en raad van state room het even 3163 02:27:49,590 --> 02:27:56,880 die zei nou ja bij bergen meer 3164 02:27:52,800 --> 02:27:58,561 is een kleine kans op 3 punt 9 ja dat is 3165 02:27:56,880 --> 02:28:02,311 wel een 3166 02:27:58,561 --> 02:28:04,980 en tegelijk de schade die daarbij hoort 3167 02:28:02,311 --> 02:28:07,771 ja dat is een aanvaardbare overweging 3168 02:28:04,980 --> 02:28:11,311 voor de minister geweest en en kans op 3 3169 02:28:07,771 --> 02:28:13,740 punt 9 dus de elk argument viel dan weer 3170 02:28:11,311 --> 02:28:16,740 uit je handen als je zegt dat zelfs de 3171 02:28:13,740 --> 02:28:20,280 hoge raad van state de raad van state 3172 02:28:16,740 --> 02:28:22,851 als die dat zelfs veel vindt dan ja dan 3173 02:28:20,280 --> 02:28:22,851 ben je als 3174 02:28:24,800 --> 02:28:29,460 oma het buitengewoon opsporingsambtenaar 3175 02:28:27,870 --> 02:28:30,960 de trance ik namelijk de andere waarom 3176 02:28:29,460 --> 02:28:33,090 bezoekers haar onze annemarie waren 3177 02:28:30,960 --> 02:28:35,311 onderzoekers bij jou zijn duidelijk een 3178 02:28:33,090 --> 02:28:38,011 kwartier die een andere plek had ja 3179 02:28:35,311 --> 02:28:39,061 zelfs de raad van state dat vissen wat 3180 02:28:38,011 --> 02:28:41,431 potter 3181 02:28:39,061 --> 02:28:44,400 maar lek argument heb ik dan nog om om 3182 02:28:41,431 --> 02:28:46,500 nog meer te duwen om te zorgen dat de 3183 02:28:44,400 --> 02:28:48,540 zaken goed geregeld worden wiel met u 3184 02:28:46,500 --> 02:28:51,630 naar dat argument want we gaan dan van 3185 02:28:48,540 --> 02:28:53,340 de lente naar de zomer van 2012 3186 02:28:51,630 --> 02:28:56,160 16 augustus waarschijnlijk weet u het 3187 02:28:53,340 --> 02:28:57,150 wiel ja de dag van de aardbeving in 3188 02:28:56,160 --> 02:28:59,460 huizingen 3189 02:28:57,150 --> 02:29:02,940 de krachtigst aardbeving tot dan toe 3190 02:28:59,460 --> 02:29:05,460 hadden net 3,5 de drie nu 3,6 3191 02:29:02,940 --> 02:29:06,561 je gaat weer naar vita nova in 3192 02:29:05,460 --> 02:29:09,681 middelstum 3193 02:29:06,561 --> 02:29:12,200 400 bewoners zijn ook aanwezig 3194 02:29:09,681 --> 02:29:15,601 en waarom ging je nu weer naar die 3195 02:29:12,200 --> 02:29:19,230 bewonersbijeenkomst ja dat hoorde bij 3196 02:29:15,601 --> 02:29:23,010 mijn taak om voeding te houden met de 3197 02:29:19,230 --> 02:29:24,410 werkelijkheid en en ik merkte tot mijn 3198 02:29:23,010 --> 02:29:27,410 schrik dat 3199 02:29:24,410 --> 02:29:27,410 ook 3200 02:29:27,630 --> 02:29:31,979 ja dat dat dat het nog verder escaleerde 3201 02:29:30,570 --> 02:29:34,140 en dan heb ik het niet meer over 3202 02:29:31,979 --> 02:29:36,870 getallen van adrie punt 5 of drie punt x 3203 02:29:34,140 --> 02:29:39,420 3 of 3 punt 6 in dit geval met gaat om 3204 02:29:36,870 --> 02:29:42,930 de de angst die ik zag bij de mensen en 3205 02:29:39,420 --> 02:29:45,000 de bezorgdheid ieder mens lente de jaren 3206 02:29:42,930 --> 02:29:47,609 gewoon de de de veiligheid van de 3207 02:29:45,000 --> 02:29:49,729 leefomgeving dat zag ik dat was zo 3208 02:29:47,609 --> 02:29:54,149 duidelijk het was 3209 02:29:49,729 --> 02:29:57,000 zo belangrijk ook dat ik hem ja dan zie 3210 02:29:54,149 --> 02:29:59,250 je de dramatische impact van wat er op 3211 02:29:57,000 --> 02:30:01,860 andere plekken gebeurt en gedaan wordt 3212 02:29:59,250 --> 02:30:05,130 en op die 3213 02:30:01,860 --> 02:30:07,200 ja toen was ook de vraag of de 3214 02:30:05,130 --> 02:30:08,400 bezorgdheid van wie zorg nou voor onze 3215 02:30:07,200 --> 02:30:10,650 veiligheid 3216 02:30:08,400 --> 02:30:12,601 ik dacht is onze taak gewoon dat is onze 3217 02:30:10,650 --> 02:30:15,841 taak om dat te doen 3218 02:30:12,601 --> 02:30:17,040 en dus toen ben ik teruggegaan naar 3219 02:30:15,841 --> 02:30:19,650 staatstoezicht 3220 02:30:17,040 --> 02:30:22,591 de heb ik tegen jan de jong gezegd van 3221 02:30:19,650 --> 02:30:24,870 wij moeten dit doen en dat is ja of ja 3222 02:30:22,591 --> 02:30:26,820 is geen dus helemaal geen 3223 02:30:24,870 --> 02:30:28,080 geen keuzemogelijkheid want dit is onze 3224 02:30:26,820 --> 02:30:31,141 taak 3225 02:30:28,080 --> 02:30:33,301 en dit is heel zorgelijk en we moeten 3226 02:30:31,141 --> 02:30:35,221 dit oplossen 3227 02:30:33,301 --> 02:30:37,101 en wat was de reactie van nam eigenlijk 3228 02:30:35,221 --> 02:30:40,440 toe nou 3229 02:30:37,101 --> 02:30:42,391 ik weet niet meer precies de naam van 3230 02:30:40,440 --> 02:30:45,811 dit medewerker een van de directeuren 3231 02:30:42,391 --> 02:30:47,490 van nam was haar en die 3232 02:30:45,811 --> 02:30:49,860 die was ook nogal 3233 02:30:47,490 --> 02:30:52,380 gaan aangegrepen door de 3234 02:30:49,860 --> 02:30:56,280 dachten dat type een kompas van dit is 3235 02:30:52,380 --> 02:30:57,900 niet goed dit is dit is echt niet goed 3236 02:30:56,280 --> 02:31:01,170 maar kunt zijn voorstellen het net al 3237 02:30:57,900 --> 02:31:03,360 even gezegd en soort abstract beeld van 3238 02:31:01,170 --> 02:31:06,181 de raad van state zegt een kleine kans 3239 02:31:03,360 --> 02:31:09,030 op een drie punten 9 3240 02:31:06,181 --> 02:31:11,761 hele kleine kans op 3 punt 9 dus een 3241 02:31:09,030 --> 02:31:14,130 aanvaardbare overweging en een sta je 3242 02:31:11,761 --> 02:31:16,980 een andere dan dan besef je wat is een 3243 02:31:14,130 --> 02:31:19,380 3-punts s dat is veel minder dan een 3 3244 02:31:16,980 --> 02:31:21,330 punt 9 maar wat is de impact van een 3245 02:31:19,380 --> 02:31:24,690 3-punts en sandy was heel veel die was 3246 02:31:21,330 --> 02:31:26,311 heel groot en iedereen vrienden geval ik 3247 02:31:24,690 --> 02:31:28,801 maar iedere voor iedereen die zaal die 3248 02:31:26,311 --> 02:31:30,750 merkte dit is dit is niet goed 3249 02:31:28,801 --> 02:31:33,091 en dan moet echt echt iets aan gedaan 3250 02:31:30,750 --> 02:31:35,490 worden wat want er was dus wel verschil 3251 02:31:33,091 --> 02:31:38,341 merkt u in de in de in de bewonersavond 3252 02:31:35,490 --> 02:31:43,011 en in het gevoel wat de eerste van de 3253 02:31:38,341 --> 02:31:43,011 beving 2006 en huizingen 3254 02:31:43,261 --> 02:31:49,740 taak was nog intenser denk ik dat het 3255 02:31:46,591 --> 02:31:52,650 het was een de bezorgdheid die was er in 3256 02:31:49,740 --> 02:31:56,101 2006 ook al dus ik zal dat niet 3257 02:31:52,650 --> 02:31:58,710 bagatelliseren maar in die was ook al 3258 02:31:56,101 --> 02:32:00,960 substantieel aanwezig en op het moment 3259 02:31:58,710 --> 02:32:03,960 denk ik misschien wel waar wij zaten ook 3260 02:32:00,960 --> 02:32:07,700 in onze wereld we berekenen met getallen 3261 02:32:03,960 --> 02:32:09,470 en zo maar bij deze bijeenkomst in 3262 02:32:07,700 --> 02:32:12,080 2012 3263 02:32:09,470 --> 02:32:15,680 werd ineens duidelijk de dit dit dit kan 3264 02:32:12,080 --> 02:32:18,170 gewoon niet ook wat betreft de emoties 3265 02:32:15,680 --> 02:32:20,210 naar de mensen en de beleving van de 3266 02:32:18,170 --> 02:32:21,260 veiligheid in de omgeving kan dit gewoon 3267 02:32:20,210 --> 02:32:24,350 niet 3268 02:32:21,260 --> 02:32:26,770 en en op papier getal van 3 punt 90 dat 3269 02:32:24,350 --> 02:32:29,210 kan dus geen wel maar de werkelijkheid 3270 02:32:26,770 --> 02:32:32,600 het was aan 3271 02:32:29,210 --> 02:32:34,729 ja dat soort lag was een uit schok maar 3272 02:32:32,600 --> 02:32:37,160 ook voor de emoties van de mensen die 3273 02:32:34,729 --> 02:32:38,810 werkelijkheid dat dat was gewoon niet 3274 02:32:37,160 --> 02:32:40,580 goed 3275 02:32:38,810 --> 02:32:41,899 dus dan moesten we aan het werk hij 3276 02:32:40,580 --> 02:32:44,660 mocht jij net al van die ging eigenlijk 3277 02:32:41,899 --> 02:32:47,529 gelijk daarna de heer de jong toen 3278 02:32:44,660 --> 02:32:51,439 van we hoe reageerde hij 3279 02:32:47,529 --> 02:32:54,109 nou ik denk dat hij 3280 02:32:51,439 --> 02:32:56,960 en het heeft u later ook wel gezegd op 3281 02:32:54,109 --> 02:32:59,689 dat moment ook heel goed besefte dat wij 3282 02:32:56,960 --> 02:33:01,850 als dienst heel hard aan het werk 3283 02:32:59,689 --> 02:33:04,180 moesten dat dat ook wel een eyeopener 3284 02:33:01,850 --> 02:33:06,920 geweest is van 3285 02:33:04,180 --> 02:33:10,640 het zijn geen getallen waar we mee bezig 3286 02:33:06,920 --> 02:33:12,319 zijn dit we moeten dit dit moeten we 3287 02:33:10,640 --> 02:33:14,000 onder controle krijgen termen moeten 3288 02:33:12,319 --> 02:33:16,279 heel hard aan het werk 3289 02:33:14,000 --> 02:33:20,420 dus ik denk dat dat de impact was op 3290 02:33:16,279 --> 02:33:22,040 papier jan de jong liam en en nu ging 3291 02:33:20,420 --> 02:33:23,960 ook of 3292 02:33:22,040 --> 02:33:25,550 bij de s dichters de staatstoezicht op 3293 02:33:23,960 --> 02:33:27,859 de mijnen ging men ook aan het werken 3294 02:33:25,550 --> 02:33:29,540 annemarie muntendam bos en hans terwijl 3295 02:33:27,859 --> 02:33:31,880 gaan ook zelf een onderzoek doen naar 3296 02:33:29,540 --> 02:33:35,270 die je aardbevingen en in september 3297 02:33:31,880 --> 02:33:36,620 hebben zijn eerste eerste resultaten elk 3298 02:33:35,270 --> 02:33:38,149 daarvan 3299 02:33:36,620 --> 02:33:39,830 wat vond u van initiatief om dat 3300 02:33:38,149 --> 02:33:43,670 onderzoek te gaan doen 3301 02:33:39,830 --> 02:33:45,649 natuurlijk geweldig hem ik had jaren in 3302 02:33:43,670 --> 02:33:46,779 het beeld gezeten en zo teer mag geen 3303 02:33:45,649 --> 02:33:48,590 onderzoek doen 3304 02:33:46,779 --> 02:33:50,720 was 3305 02:33:48,590 --> 02:33:52,970 toezichthouder toen in houder die gaat 3306 02:33:50,720 --> 02:33:55,069 niet zelf onderzoek doen dan krijg je 3307 02:33:52,970 --> 02:33:56,390 verwarring van roller dat heeft over v 3308 02:33:55,069 --> 02:33:57,130 ook gezegd van 3309 02:33:56,390 --> 02:33:59,260 hij 3310 02:33:57,130 --> 02:34:01,720 dan willen wij hadden onze eigen rol 3311 02:33:59,260 --> 02:34:04,270 toezichthouder op de regels die daar 3312 02:34:01,720 --> 02:34:06,399 peter waren en zij hebben toegezegd 3313 02:34:04,270 --> 02:34:09,760 willen dit moet het er uitzoeken die 3314 02:34:06,399 --> 02:34:11,800 klopt niet is dit jullie en toen brak 3315 02:34:09,760 --> 02:34:13,270 het besef door ja we zitten eigenlijk in 3316 02:34:11,800 --> 02:34:14,500 hij soort 3317 02:34:13,270 --> 02:34:17,229 denkmodel 3318 02:34:14,500 --> 02:34:20,500 wat we soort tunnel die die lang van 3319 02:34:17,229 --> 02:34:23,050 alle kanten in stand gebleven is en die 3320 02:34:20,500 --> 02:34:25,120 hebben zij je toen dat dat paradigma dat 3321 02:34:23,050 --> 02:34:26,740 denkraam hebben zij toe doorbroken 3322 02:34:25,120 --> 02:34:31,120 kunnen was ik twee jaar het er heel blij 3323 02:34:26,740 --> 02:34:34,240 mee wacht was een een geweldig ja strijd 3324 02:34:31,120 --> 02:34:36,880 om dat in de wetenschappelijke wereld en 3325 02:34:34,240 --> 02:34:38,770 zeker bij het knmi 3326 02:34:36,880 --> 02:34:41,040 aan het verstand te krijgen wat was uw 3327 02:34:38,770 --> 02:34:44,080 eigen betrokkenheid bij dat onderzoek 3328 02:34:41,040 --> 02:34:45,990 was was beperkt 3329 02:34:44,080 --> 02:34:48,630 ik 3330 02:34:45,990 --> 02:34:52,570 ik had en 3331 02:34:48,630 --> 02:34:55,660 zij waren nieuw gekomen 3332 02:34:52,570 --> 02:34:57,630 hans analyseren en 2010 en annemarie 3333 02:34:55,660 --> 02:35:01,420 muntendam die is in 3334 02:34:57,630 --> 02:35:04,540 2012 gekomen is mooier en die waren 3335 02:35:01,420 --> 02:35:07,750 wiskundig veel sterker ligging het wel 3336 02:35:04,540 --> 02:35:10,030 helemaal op basis van de statistiek doen 3337 02:35:07,750 --> 02:35:11,530 en eigen kennis van de statistiek 3338 02:35:10,030 --> 02:35:14,080 ik zat helemaal in diegem begaan dikke 3339 02:35:11,530 --> 02:35:18,450 blij ik had een hele andere achtergrond 3340 02:35:14,080 --> 02:35:22,930 en zat veel meer op de lijn van 3341 02:35:18,450 --> 02:35:24,790 laten dat dat was heel markant ik zat 3342 02:35:22,930 --> 02:35:25,689 veel meer op de lijn we moeten dit gaan 3343 02:35:24,790 --> 02:35:28,450 regenen 3344 02:35:25,689 --> 02:35:30,850 terwijl zij dat onderzoek deden schreef 3345 02:35:28,450 --> 02:35:33,370 ik nog een heel stuk soort hernieuwde 3346 02:35:30,850 --> 02:35:36,090 opzet van hand aan de kraan van 3347 02:35:33,370 --> 02:35:39,580 groningen dat heb ik in 3348 02:35:36,090 --> 02:35:41,620 2012 in november nog helemaal geschreven 3349 02:35:39,580 --> 02:35:44,430 van zo kan je dit regelen het gaat om 3350 02:35:41,620 --> 02:35:47,290 compactie snelheid en gaat om 3351 02:35:44,430 --> 02:35:49,630 druk daling compactie samendrukken 3352 02:35:47,290 --> 02:35:52,240 gevangen réservoir breuken hoge positie 3353 02:35:49,630 --> 02:35:55,090 tijd behoorlijk uitgewerkt en we willen 3354 02:35:52,240 --> 02:35:59,290 gewoon binnen maatschappelijke grenzen 3355 02:35:55,090 --> 02:36:01,030 die bevingen regelen dus moeten we de 3356 02:35:59,290 --> 02:36:03,790 productie gaan verminderen 3357 02:36:01,030 --> 02:36:07,090 dus elke verder gaan de productie geeft 3358 02:36:03,790 --> 02:36:08,979 verdergaande compactie meer bevingen en 3359 02:36:07,090 --> 02:36:11,620 een hogere snelheid 3360 02:36:08,979 --> 02:36:13,510 g heeft veel meer bevingen dus ook een 3361 02:36:11,620 --> 02:36:16,450 grotere kans op grotere beving naar dus 3362 02:36:13,510 --> 02:36:18,430 de was alle reden om die productie 3363 02:36:16,450 --> 02:36:21,220 omlaag te gaan brengen ik zag veel meer 3364 02:36:18,430 --> 02:36:24,160 in het regelen en lang hoe pakken we dit 3365 02:36:21,220 --> 02:36:26,800 nou aan en zij zaten in de wiskundige 3366 02:36:24,160 --> 02:36:30,520 aanpak van de is de statistiek goed 3367 02:36:26,800 --> 02:36:32,560 gebruikt oh nee zij zaten meer in de in 3368 02:36:30,520 --> 02:36:33,790 de in de wiskunde ja het deze is ook 3369 02:36:32,560 --> 02:36:36,220 heel goed dat liep eigenlijk naast 3370 02:36:33,790 --> 02:36:39,370 elkaar zegt ja ja dat veel de elkaar 3371 02:36:36,220 --> 02:36:43,330 perfect aan volgens mij dus we ze waren 3372 02:36:39,370 --> 02:36:45,520 wel 2 2 lijn ja en een van de uitkomsten 3373 02:36:43,330 --> 02:36:47,320 van hun onderzoek is dat die en maximale 3374 02:36:45,520 --> 02:36:49,150 magnitude oftewel krachtige aardbeving 3375 02:36:47,320 --> 02:36:50,950 is eigenlijk helemaal niet te berekenen 3376 02:36:49,150 --> 02:36:53,520 is en dat het ook niet uit te sluiten is 3377 02:36:50,950 --> 02:36:56,070 dat er dus krachtiger aardbevingen komen 3378 02:36:53,520 --> 02:36:59,230 wat wat vond je van die 3379 02:36:56,070 --> 02:37:02,140 juist door bij was dat volkomen terecht 3380 02:36:59,230 --> 02:37:05,170 maar via een andere lijn had in tiegem 3381 02:37:02,140 --> 02:37:07,300 organische lijn had ik zelf al op 3382 02:37:05,170 --> 02:37:09,580 allerlei andere plaatsen berekend dat 3383 02:37:07,300 --> 02:37:12,280 bij velden die veel groter waren dan 3384 02:37:09,580 --> 02:37:14,920 eleveld waar we over gesproken hebben 3385 02:37:12,280 --> 02:37:16,450 dat er veel grotere compactie was dat je 3386 02:37:14,920 --> 02:37:19,780 daar ook veel grotere beving en kon 3387 02:37:16,450 --> 02:37:23,220 krijgen dus die via die andere lijn als 3388 02:37:19,780 --> 02:37:26,800 die weg niet afgesneden was geweest in 3389 02:37:23,220 --> 02:37:28,630 1995 dan had ik via die andere lijn waar 3390 02:37:26,800 --> 02:37:31,570 we tot precies dezelfde conclusie 3391 02:37:28,630 --> 02:37:34,000 gekomen dus het was een wiskundige 3392 02:37:31,570 --> 02:37:35,950 benadering van er zijn gewoon veel 3393 02:37:34,000 --> 02:37:38,620 grotere 3394 02:37:35,950 --> 02:37:41,140 bevingen mogelijk in feite kwamen op dit 3395 02:37:38,620 --> 02:37:43,750 moment uit die tunnel van het is maar 3396 02:37:41,140 --> 02:37:47,350 beperkt het is maar drie punt 9 en er is 3397 02:37:43,750 --> 02:37:49,590 maar een kleine kans op op structurele 3398 02:37:47,350 --> 02:37:52,619 schade en en nou ja dan weliswaar een 3399 02:37:49,590 --> 02:37:54,199 grotere kans op cosmetische schade heb 3400 02:37:52,619 --> 02:37:56,880 highlight tunnel dat was slijpen soennah 3401 02:37:54,199 --> 02:37:58,939 en in najaar bespreekt het 3402 02:37:56,880 --> 02:38:01,829 staatstoezicht die uitkomsten ook met 3403 02:37:58,939 --> 02:38:03,510 onder andere de naam theo ook aan de 3404 02:38:01,829 --> 02:38:05,670 mier ministerie 3405 02:38:03,510 --> 02:38:07,890 het is er wordt breder gedeeld 3406 02:38:05,670 --> 02:38:10,439 wat is wat dat is je bijgebleven van de 3407 02:38:07,890 --> 02:38:13,170 reacties toen op die uitkomsten van het 3408 02:38:10,439 --> 02:38:14,460 onderzoek van staat studie ben wel bij 3409 02:38:13,170 --> 02:38:18,050 een enkele 3410 02:38:14,460 --> 02:38:18,050 bijeenkomst geweest van 3411 02:38:19,760 --> 02:38:24,960 aan de annemarie mijn collega's en en en 3412 02:38:22,859 --> 02:38:26,489 ik weet dat er bij knmi heel veel 3413 02:38:24,960 --> 02:38:30,119 weerstand as 3414 02:38:26,489 --> 02:38:31,649 tegen die berekeningen en ik heb ook 3415 02:38:30,119 --> 02:38:33,779 begrepen dat bij 3416 02:38:31,649 --> 02:38:36,210 en nam eigenlijk geleidelijk steeds het 3417 02:38:33,779 --> 02:38:38,489 beeld wetenschappers met name beeld 3418 02:38:36,210 --> 02:38:42,329 ontstond van ze hebben gewoon gelijk dat 3419 02:38:38,489 --> 02:38:44,520 klopt dit dicteert in te de de kans dat 3420 02:38:42,329 --> 02:38:45,420 er grotere bevingen optreden dat klopt 3421 02:38:44,520 --> 02:38:48,689 gewoon 3422 02:38:45,420 --> 02:38:51,060 dus de de respons was verdeeld 3423 02:38:48,689 --> 02:38:54,479 ja geleidelijk begon de wel steeds een 3424 02:38:51,060 --> 02:38:55,710 beeld ontstaan vond het wel heftig 3425 02:38:54,479 --> 02:38:57,960 bijeenkomsten 3426 02:38:55,710 --> 02:39:01,680 ik was heel blij dat zij de discussie 3427 02:38:57,960 --> 02:39:04,499 voeren op dat moment want snel dat waren 3428 02:39:01,680 --> 02:39:06,920 heftige wetenschappelijke discussies wat 3429 02:39:04,499 --> 02:39:10,920 maakt het heftig 3430 02:39:06,920 --> 02:39:13,470 hazes ik denk dat er een meespeelde kat 3431 02:39:10,920 --> 02:39:16,229 de eigenlijk de bodem onder het model 3432 02:39:13,470 --> 02:39:17,359 van het knmi uit gehaald werd en dat 3433 02:39:16,229 --> 02:39:20,909 passen 3434 02:39:17,359 --> 02:39:23,749 die discussies jullie waren best wel wel 3435 02:39:20,909 --> 02:39:25,520 heftig en 3436 02:39:23,749 --> 02:39:28,499 ja 3437 02:39:25,520 --> 02:39:30,479 dat waren geen gemakkelijke gesprekken 3438 02:39:28,499 --> 02:39:32,960 zijn ook maar zeg maar wat maakt het 3439 02:39:30,479 --> 02:39:37,910 moeilijk de gesprekken 3440 02:39:32,960 --> 02:39:39,650 als ik terugdenk aan de gesprekken kan 3441 02:39:37,910 --> 02:39:40,220 ja was er is calami de gewoon niet mee 3442 02:39:39,650 --> 02:39:41,990 eens 3443 02:39:40,220 --> 02:39:44,811 hun kwamen de allemaal argumenten boven 3444 02:39:41,990 --> 02:39:47,830 tafel waarom dat wel een goede aanpak 3445 02:39:44,811 --> 02:39:51,320 was en 3446 02:39:47,830 --> 02:39:54,170 ik had er wel bewondering voor voor mijn 3447 02:39:51,320 --> 02:39:57,220 collega's dat de die discussie 3448 02:39:54,170 --> 02:39:59,450 voert het de blender da's ongeveer de 3449 02:39:57,220 --> 02:40:03,670 situatie maak ik dan een heel klein 3450 02:39:59,450 --> 02:40:07,521 beetje afstand er aan want dat was hun 3451 02:40:03,670 --> 02:40:10,580 specialiteit en hun 3452 02:40:07,521 --> 02:40:12,351 en mijn aanpak van je moet echt te de 3453 02:40:10,580 --> 02:40:14,780 hand aan de kraan vergro niemand had ik 3454 02:40:12,351 --> 02:40:16,660 het nog een keer helemaal goed uitgelegd 3455 02:40:14,780 --> 02:40:18,910 in oktober 3456 02:40:16,660 --> 02:40:23,710 2012 dat 3457 02:40:18,910 --> 02:40:25,181 gaat het was een ander spoor dat kan 3458 02:40:23,710 --> 02:40:28,650 was bij een spoor zou ik maar zeggen dat 3459 02:40:25,181 --> 02:40:30,431 vond ook toen nog niet zo'n 3460 02:40:28,650 --> 02:40:32,171 weerklank 3461 02:40:30,431 --> 02:40:35,261 je kan herinneren dat het volgende 3462 02:40:32,171 --> 02:40:37,870 advies van ijzer die hem zo snel en zo 3463 02:40:35,261 --> 02:40:41,830 veel mogelijk als realistisch is die 3464 02:40:37,870 --> 02:40:43,931 productie omlaag techno procent 40% zijn 3465 02:40:41,830 --> 02:40:46,271 hand aan de kraan ja vond ik persoonlijk 3466 02:40:43,931 --> 02:40:48,881 iets minder subtiel en mijn hartstikke 3467 02:40:46,271 --> 02:40:50,351 goed kernachtig staat de advies beste 3468 02:40:48,881 --> 02:40:53,200 advies gewoon 3469 02:40:50,351 --> 02:40:54,971 ik zei iemand dat ik raad het 3470 02:40:53,200 --> 02:40:58,471 dat was het beste dat was de hand dan ik 3471 02:40:54,971 --> 02:41:01,210 aan dat werd het de andere vertaling van 3472 02:40:58,471 --> 02:41:02,980 wat ik vond ook vond 3473 02:41:01,210 --> 02:41:08,761 wij vonden dat eigenlijk samen allemaal 3474 02:41:02,980 --> 02:41:08,761 vanuit dat het was een totaal gedragen 3475 02:41:08,830 --> 02:41:13,480 oordeel boeien we gaan langzaam richting 3476 02:41:11,351 --> 02:41:14,681 afronding van het gesprek man vrouw van 3477 02:41:13,480 --> 02:41:16,381 de graaf heeft nog een paar vragen voor 3478 02:41:14,681 --> 02:41:21,431 u 3479 02:41:16,381 --> 02:41:22,900 ik dank u wel meneer roest in 2015 komt 3480 02:41:21,431 --> 02:41:24,971 het rapport van de onderzoeksraad voor 3481 02:41:22,900 --> 02:41:26,681 de veiligheid uit 3482 02:41:24,971 --> 02:41:28,030 en zij zeggen dat er eigenlijk 3483 02:41:26,681 --> 02:41:31,061 veiligheid 3484 02:41:28,030 --> 02:41:33,250 ja opdoen is meegewogen bij alle 3485 02:41:31,061 --> 02:41:37,150 belangen maar als ik het verhoor met u 3486 02:41:33,250 --> 02:41:39,790 zo beluister dan hamert u er eigenlijk 3487 02:41:37,150 --> 02:41:41,080 al heel vroeg op dat haar aandacht voor 3488 02:41:39,790 --> 02:41:43,601 moet komen 3489 02:41:41,080 --> 02:41:45,311 u zegt het zelf dat u schreef ook je 3490 02:41:43,601 --> 02:41:46,650 wilt toch niet dat je nalatigheid wordt 3491 02:41:45,311 --> 02:41:50,431 verweten 3492 02:41:46,650 --> 02:41:50,431 waarom komt u er niet door 3493 02:41:54,761 --> 02:42:00,940 daarbij de net natuurlijk al even over 3494 02:41:58,150 --> 02:42:03,160 gehad over paradigma's die leven denk 3495 02:42:00,940 --> 02:42:06,641 ramen die leven die vrij collectief 3496 02:42:03,160 --> 02:42:09,160 gedragen en woorden en het 3497 02:42:06,641 --> 02:42:12,580 denkraam wat had collectief aanwezig was 3498 02:42:09,160 --> 02:42:14,971 het is een maximaal om drie punt 9 dat 3499 02:42:12,580 --> 02:42:18,700 geldt voor alle velden 3500 02:42:14,971 --> 02:42:22,630 gold niet voor groningen maar dat 3501 02:42:18,700 --> 02:42:24,940 denkraam was heel breed gedragen en en 3502 02:42:22,630 --> 02:42:27,431 bevestigd 3503 02:42:24,940 --> 02:42:30,070 aanpak door al die bevingen bij elkaar 3504 02:42:27,431 --> 02:42:32,681 te nemen dat was en dat was min of meer 3505 02:42:30,070 --> 02:42:35,051 geaccepteerd 3506 02:42:32,681 --> 02:42:38,141 dus de situatie was dat er een 3507 02:42:35,051 --> 02:42:39,400 en past denkbeeld was een dat te 3508 02:42:38,141 --> 02:42:41,440 doorbreken 3509 02:42:39,400 --> 02:42:43,330 heb je enorm veel energie nodig en die 3510 02:42:41,440 --> 02:42:47,290 we inzichten en bijvoorbeeld een beving 3511 02:42:43,330 --> 02:42:50,200 dus toen dat er was 3512 02:42:47,290 --> 02:42:51,910 plus de inzichten van van als er alana 3513 02:42:50,200 --> 02:42:53,740 muntendam 3514 02:42:51,910 --> 02:42:56,200 toen paus werd dat denken aan doorbroken 3515 02:42:53,740 --> 02:42:59,230 en was er een weg om door te gaan 3516 02:42:56,200 --> 02:43:00,910 daarvoor was gewoon niemand wakker 3517 02:42:59,230 --> 02:43:03,880 misschien was ik een beetje wakker maar 3518 02:43:00,910 --> 02:43:05,500 ieder geval niet voldoende 3519 02:43:03,880 --> 02:43:09,090 de kwam er niet door heen ook niet bij 3520 02:43:05,500 --> 02:43:09,090 de inspecteurs generaal 3521 02:43:10,240 --> 02:43:15,040 nou ik heb een net al gezegd bij 3522 02:43:13,440 --> 02:43:17,650 risicomanagement 3523 02:43:15,040 --> 02:43:20,021 moet risicogericht werken en je moet 3524 02:43:17,650 --> 02:43:21,880 kijken van wat zijn de grootste risico's 3525 02:43:20,021 --> 02:43:23,771 die wij hier hebben en als je allemaal 3526 02:43:21,880 --> 02:43:26,830 hele grote risico's hebben we maar 3527 02:43:23,771 --> 02:43:30,311 konden de grote blah blah houdt in en 3528 02:43:26,830 --> 02:43:32,740 vrede staten en ongeluk een dode dat 3529 02:43:30,311 --> 02:43:35,410 waren dat zijn ook risico's van mijnbouw 3530 02:43:32,740 --> 02:43:37,500 en die daar moesten we ook als dienst 3531 02:43:35,410 --> 02:43:39,790 heel veel aandacht aan besteden en 3532 02:43:37,500 --> 02:43:41,870 net zei je het inzakken van een 3533 02:43:39,790 --> 02:43:45,521 winkelcentrum in 3534 02:43:41,870 --> 02:43:48,170 en heerlen met een heleboel glas en en 3535 02:43:45,521 --> 02:43:49,120 rond sinterklaastijd het was ook een 3536 02:43:48,170 --> 02:43:52,550 groot 3537 02:43:49,120 --> 02:43:54,470 risico met veel impact nou 3538 02:43:52,550 --> 02:43:55,820 hun waterinjectie in twente ik hoef je 3539 02:43:54,470 --> 02:43:57,530 verder niet te benoemen 3540 02:43:55,820 --> 02:44:00,311 daar we ook heel veel energie ingestopt 3541 02:43:57,530 --> 02:44:00,311 een heel vroeg stadium 3542 02:44:00,351 --> 02:44:05,630 al die onderwerpen 3543 02:44:01,870 --> 02:44:08,750 om daar door te komen met een onderwerp 3544 02:44:05,630 --> 02:44:11,150 en dan een paradigma te doorbreken van 3545 02:44:08,750 --> 02:44:13,340 hij hier moeten we echt aan de gang 3546 02:44:11,150 --> 02:44:15,530 dan heb je wel zoiets als een beving in 3547 02:44:13,340 --> 02:44:18,080 huizingen nodig de kat komt er net dat 3548 02:44:15,530 --> 02:44:21,650 iedereen een week op goal krijgt van 3549 02:44:18,080 --> 02:44:24,800 potverdrie dat is echt heel anders dan 3550 02:44:21,650 --> 02:44:27,290 een 3-punts s dat is echt wat emotie 3551 02:44:24,800 --> 02:44:30,610 betreft een impact op de mendez mensen 3552 02:44:27,290 --> 02:44:30,610 is het heel wat meer dan een getal 3553 02:44:31,760 --> 02:44:36,170 wie zei eerder in dit verhoor 3554 02:44:33,800 --> 02:44:38,811 er was nog een gaswinning die boven de 3555 02:44:36,170 --> 02:44:43,220 wet stond en we wapperden wel met de 3556 02:44:38,811 --> 02:44:45,470 mijnbouwwet en u zei ook dat er 3557 02:44:43,220 --> 02:44:48,830 besluiten werden genomen ook later nog 3558 02:44:45,470 --> 02:44:51,950 waarvan je dacht hoe kan dat nou 3559 02:44:48,830 --> 02:44:53,300 wilt u ons meenemen waarom stond dat 3560 02:44:51,950 --> 02:44:54,730 groningen-veld 3561 02:44:53,300 --> 02:44:57,400 boven de wet 3562 02:44:54,730 --> 02:45:00,190 ja 3563 02:44:57,400 --> 02:45:02,540 en ik heb het er net al gezegd 3564 02:45:00,190 --> 02:45:05,690 dat was een andere wet 3565 02:45:02,540 --> 02:45:07,880 de gas het ware afspraken over 3566 02:45:05,690 --> 02:45:11,960 plafond van groningen 3567 02:45:07,880 --> 02:45:16,420 425 miljard 445 en tinten waren allemaal 3568 02:45:11,960 --> 02:45:16,420 afspraken die wij niet kende 3569 02:45:17,480 --> 02:45:21,771 groningen was 3570 02:45:19,750 --> 02:45:25,700 gevoelsmatig 3571 02:45:21,771 --> 02:45:27,101 ja iets wat had heel groot was 3572 02:45:25,700 --> 02:45:29,840 en 3573 02:45:27,101 --> 02:45:32,510 ja laat zeggen we behandelden de 3574 02:45:29,840 --> 02:45:34,280 windings plannen van al die velden maar 3575 02:45:32,510 --> 02:45:36,410 groningen 3576 02:45:34,280 --> 02:45:38,180 ik had ook heel vaak direct contacten 3577 02:45:36,410 --> 02:45:42,440 met mijn ondernemingen met directeuren 3578 02:45:38,180 --> 02:45:44,580 van ondernemingen van van frisia van van 3579 02:45:42,440 --> 02:45:47,340 kleinere ondernemingen 3580 02:45:44,580 --> 02:45:49,590 ook van bergen meer bij groningen ging 3581 02:45:47,340 --> 02:45:50,750 alles via rianne jongejan van herk het 3582 02:45:49,590 --> 02:45:53,960 ging hoger 3583 02:45:50,750 --> 02:45:55,880 logeren bij groningen was alles anders 3584 02:45:53,960 --> 02:46:00,510 en 3585 02:45:55,880 --> 02:46:03,210 ja dat dat dat paste niet zo goed in een 3586 02:46:00,510 --> 02:46:05,970 systeem van nou we gaan het toezicht 3587 02:46:03,210 --> 02:46:08,250 houden en dit is de oorzaak dit is het 3588 02:46:05,970 --> 02:46:10,470 gevolg en laten we de vaste systematiek 3589 02:46:08,250 --> 02:46:13,771 van 3590 02:46:10,470 --> 02:46:15,420 pro-actief risicomanagement toe passen 3591 02:46:13,771 --> 02:46:17,190 de beelden de brieven waren al getekend 3592 02:46:15,420 --> 02:46:21,061 er waren ergens anders was een heel 3593 02:46:17,190 --> 02:46:22,380 ander circuit waar alles gebeurde maar 3594 02:46:21,061 --> 02:46:25,470 we konden wel roepen we konden wel 3595 02:46:22,380 --> 02:46:28,230 brieven schrijven we konden wel 3596 02:46:25,470 --> 02:46:29,820 brainstormsessies houden met alle mijn 3597 02:46:28,230 --> 02:46:32,220 ondernemingen we konden wel een brief 3598 02:46:29,820 --> 02:46:34,311 schrijven naar de naar de nam 3599 02:46:32,220 --> 02:46:36,200 we konden maar 3600 02:46:34,311 --> 02:46:39,030 het was 3601 02:46:36,200 --> 02:46:40,380 te groot om 3602 02:46:39,030 --> 02:46:45,110 om aan te pakken 3603 02:46:40,380 --> 02:46:45,110 voor voor ons denken dat het antwoord is 3604 02:46:46,860 --> 02:46:52,290 en 3605 02:46:47,510 --> 02:46:54,420 en over het bal haar onderzoek kan nog 3606 02:46:52,290 --> 02:46:59,390 een paar losse punten die ik u graag ga 3607 02:46:54,420 --> 02:46:59,390 voor wil houden en het onderzoek 3608 02:47:00,900 --> 02:47:06,780 wat vond je van de kwalificatie van een 3609 02:47:03,090 --> 02:47:09,000 canadese hoogleraar van de technische 3610 02:47:06,780 --> 02:47:09,811 universiteit die spreekt over een hele 3611 02:47:09,000 --> 02:47:10,920 grote 3612 02:47:09,811 --> 02:47:12,240 whitewash 3613 02:47:10,920 --> 02:47:15,120 commission 3614 02:47:12,240 --> 02:47:17,850 over dit onderzoek en de u heeft het 3615 02:47:15,120 --> 02:47:20,400 over professor kust van weert die zich 3616 02:47:17,850 --> 02:47:22,740 opgevend het woord whitewash commissie 3617 02:47:20,400 --> 02:47:24,840 liet ontvallen 3618 02:47:22,740 --> 02:47:27,180 ik kan me herinneren uit die tijd ik ben 3619 02:47:24,840 --> 02:47:30,600 een keer toegesproken het mag geen 3620 02:47:27,180 --> 02:47:33,300 contact opnemen met media als consultant 3621 02:47:30,600 --> 02:47:34,680 ik mocht mijn rapport indien er en dat 3622 02:47:33,300 --> 02:47:37,870 was het dan 3623 02:47:34,680 --> 02:47:40,330 en u weet ook dat ik 3624 02:47:37,870 --> 02:47:42,160 echt andere ideeën hadden over de andere 3625 02:47:40,330 --> 02:47:44,680 ideeën had over de ontwikkeling van 3626 02:47:42,160 --> 02:47:47,890 aardbevingen in het algemeen dat dat 3627 02:47:44,680 --> 02:47:50,140 afhankelijk was van de dikte van het 3628 02:47:47,890 --> 02:47:53,470 veld en mate waarin dat kan contacteren 3629 02:47:50,140 --> 02:47:56,310 en de de mate van depletie van het veld 3630 02:47:53,470 --> 02:47:58,270 dus dat het wel eens hele andere 3631 02:47:56,310 --> 02:48:00,640 gevolgen kon hebben veranderen 3632 02:47:58,270 --> 02:48:02,950 grasvelden en dat toen die conclusie 3633 02:48:00,640 --> 02:48:04,120 kwam van de bouw het is maximaal drie 3634 02:48:02,950 --> 02:48:07,840 punt 3 3635 02:48:04,120 --> 02:48:09,670 en ja de tudelft het ook sommige maakt 3636 02:48:07,840 --> 02:48:10,899 er komt de komt ook telt ongeveer uit 3637 02:48:09,670 --> 02:48:13,990 hout 3638 02:48:10,899 --> 02:48:15,700 fundamenteel andere benadering 3639 02:48:13,990 --> 02:48:19,060 dat heb ik wel eens besproken met 3640 02:48:15,700 --> 02:48:21,310 professor en van leert zo en de 3641 02:48:19,060 --> 02:48:24,310 in de handel gangen nee de afdeling 3642 02:48:21,310 --> 02:48:26,500 mijnbouwkunde en die vroeg toen wij wat 3643 02:48:24,310 --> 02:48:28,180 is dat nou voor een commissie want jij 3644 02:48:26,500 --> 02:48:29,680 doet ook mee met dat onderzoeken zijn ja 3645 02:48:28,180 --> 02:48:30,700 maar er is een onder een commissie die 3646 02:48:29,680 --> 02:48:32,979 dan de 3647 02:48:30,700 --> 02:48:34,930 de conclusies maakt en de 3648 02:48:32,979 --> 02:48:37,240 en ik ik maar alleen maar mijn rapport 3649 02:48:34,930 --> 02:48:39,160 inleveren en die snijd de oudheid is een 3650 02:48:37,240 --> 02:48:40,810 white with cool white horse commissie zo 3651 02:48:39,160 --> 02:48:42,930 noemen we dat in canada white hoorns 3652 02:48:40,810 --> 02:48:45,130 commissie dat matig van kwam 3653 02:48:42,930 --> 02:48:47,560 vond ik wel grappig toeval ik wel 3654 02:48:45,130 --> 02:48:49,660 karakteriseren met een eigen positie 3655 02:48:47,560 --> 02:48:50,500 want ik had zelf meer het idee hoe kan 3656 02:48:49,660 --> 02:48:52,570 dat nou 3657 02:48:50,500 --> 02:48:54,310 jullie hier heb toch een jullie hier met 3658 02:48:52,570 --> 02:48:56,740 je onderzoekers denk je toch samen van 3659 02:48:54,310 --> 02:48:58,780 wat is de consequentie hiervoor voor de 3660 02:48:56,740 --> 02:49:00,490 andere velden in nederland 3661 02:48:58,780 --> 02:49:02,880 en als dan gezegd voor jou hoest heb ook 3662 02:49:00,490 --> 02:49:05,729 uitgenodigd uitgerekend dat het 3663 02:49:02,880 --> 02:49:08,160 maximaal 3 is en het zal altijd een 3664 02:49:05,729 --> 02:49:10,380 kleinschalig probleem blijvend leer en 3665 02:49:08,160 --> 02:49:12,660 de gewoon niet mee eens maar dat dat was 3666 02:49:10,380 --> 02:49:14,240 zijn karakter zee ring van die 3667 02:49:12,660 --> 02:49:18,229 specifieke 3668 02:49:14,240 --> 02:49:20,850 situatie heb ik nog een vraag voor u 3669 02:49:18,229 --> 02:49:21,649 teef terug naar eleveld want we zijn net 3670 02:49:20,850 --> 02:49:25,770 hadden 3671 02:49:21,649 --> 02:49:29,430 mensen moesten wakker worden bij eleveld 3672 02:49:25,770 --> 02:49:31,080 daar twijfel de u eigenlijk aan de 3673 02:49:29,430 --> 02:49:33,270 officiële uitleg die het tot dan toe 3674 02:49:31,080 --> 02:49:35,370 gold dat het een natuurlijke beving zou 3675 02:49:33,270 --> 02:49:36,840 moeten zijn maar is het grote 3676 02:49:35,370 --> 02:49:39,750 verschillen niet 3677 02:49:36,840 --> 02:49:40,770 ook tussen zone geïndiceerde beving die 3678 02:49:39,750 --> 02:49:43,380 in het groningen-veld plaatsvinden 3679 02:49:40,770 --> 02:49:47,280 rondom 3 km diepte en die natuurlijke 3680 02:49:43,380 --> 02:49:49,770 bevingen die vaak veel dieper zijn 3681 02:49:47,280 --> 02:49:51,870 had daar alleen al dat gegeven niet 3682 02:49:49,770 --> 02:49:54,770 ertoe moeten leiden dat er ergens een 3683 02:49:51,870 --> 02:49:58,310 belletje was gaan rinkelen 3684 02:49:54,770 --> 02:50:01,470 dat belletje is wel vrij gaan vrij snel 3685 02:49:58,310 --> 02:50:04,110 gegaan denk ik want we nu refereert u 3686 02:50:01,470 --> 02:50:07,110 naar de allereerste periode 3687 02:50:04,110 --> 02:50:09,149 echt helemaal en 1990 ongeveer toen toen 3688 02:50:07,110 --> 02:50:12,540 was alles nog kunt zich niet voorstellen 3689 02:50:09,149 --> 02:50:14,520 hoe onduidelijk alles toen nog was er 3690 02:50:12,540 --> 02:50:16,470 werd er nog gesproken over getriggerde 3691 02:50:14,520 --> 02:50:18,630 beving is het een natuurlijke spanning 3692 02:50:16,470 --> 02:50:21,540 die je net even triggert of is het 3693 02:50:18,630 --> 02:50:24,450 geïnduceerd is het puur de kracht van de 3694 02:50:21,540 --> 02:50:27,210 samendrukking van het grasveld die de 3695 02:50:24,450 --> 02:50:30,280 beving veroorzaakt het was al heel snel 3696 02:50:27,210 --> 02:50:32,891 duidelijk dat het gewoon 3697 02:50:30,280 --> 02:50:35,561 juist bij eleveld dat het gas weddings 3698 02:50:32,891 --> 02:50:40,330 gerelateerd was mijn de allereerste 3699 02:50:35,561 --> 02:50:43,030 periode 1990 toen twijfelde daar zelfs 3700 02:50:40,330 --> 02:50:46,540 nog aan een kamer in uit dat ik dan 3701 02:50:43,030 --> 02:50:49,061 interview gaf van na de kans dat de geen 3702 02:50:46,540 --> 02:50:50,860 relatie is met de gasvering die zal wel 3703 02:50:49,061 --> 02:50:53,190 steeds kleiner worden naarmate de steeds 3704 02:50:50,860 --> 02:50:55,870 meer bevingen bij die grasvelden komen 3705 02:50:53,190 --> 02:50:58,750 de we wisten echt heel weinig in het 3706 02:50:55,870 --> 02:51:01,750 begin en dat is denk ik wel gebleken in 3707 02:50:58,750 --> 02:51:04,420 die beginperiode was het echt heel veel 3708 02:51:01,750 --> 02:51:06,761 op nou ja dat leren is tot het is lang 3709 02:51:04,420 --> 02:51:10,420 doorgegaan maar we wist in die 3710 02:51:06,761 --> 02:51:12,400 beginperiode echt heel weinig van wat 3711 02:51:10,420 --> 02:51:13,351 wat de oorzaak was wat de techniek was 3712 02:51:12,400 --> 02:51:16,030 en 3713 02:51:13,351 --> 02:51:18,851 dat is doen toch wel met bola 3714 02:51:16,030 --> 02:51:22,150 vrij snel gekomen voor ene veld was het 3715 02:51:18,851 --> 02:51:24,130 duidelijk dat zijn geïnduceerde bevingen 3716 02:51:22,150 --> 02:51:26,261 de conclusie waar ik moeite mee houd is 3717 02:51:24,130 --> 02:51:29,561 wat betekent dat voor die andere 3718 02:51:26,261 --> 02:51:31,391 gasvelden met een veel grotere dikte en 3719 02:51:29,561 --> 02:51:33,721 met flumet en dan met name in de 3720 02:51:31,391 --> 02:51:33,721 eindfase 3721 02:51:35,910 --> 02:51:41,110 we hebben nog een laatste vraag gaan 3722 02:51:39,011 --> 02:51:42,670 dienen dat is eigenlijk wat u hoopt dat 3723 02:51:41,110 --> 02:51:46,141 deze parlementaire enquête aan 3724 02:51:42,670 --> 02:51:46,141 antwoorden op gaat leveren 3725 02:51:49,360 --> 02:51:57,851 nou ik denk 3726 02:51:50,880 --> 02:52:01,601 dat ik hoop dat er een veel beter beeld 3727 02:51:57,851 --> 02:52:05,830 komt van de zorgplicht die de overheid 3728 02:52:01,601 --> 02:52:08,530 heeft voor het goed opzetten van de de 3729 02:52:05,830 --> 02:52:11,471 regie van de veiligheid van 3730 02:52:08,530 --> 02:52:14,080 delfstofwinning dus dat dat het dit is 3731 02:52:11,471 --> 02:52:16,090 een vraagstuk van groningen van waar 3732 02:52:14,080 --> 02:52:18,460 stuk regie gemist is 3733 02:52:16,090 --> 02:52:21,280 verschillende wetgevingen 3734 02:52:18,460 --> 02:52:23,110 maar de de regie om de veiligheid vanaf 3735 02:52:21,280 --> 02:52:26,431 het allereerste begin 3736 02:52:23,110 --> 02:52:29,980 tot en met de eindfase van de winning' 3737 02:52:26,431 --> 02:52:32,740 plus de periode daarna dina eilanden 3738 02:52:29,980 --> 02:52:37,181 effecten die nog zullen komen om die 3739 02:52:32,740 --> 02:52:40,030 hele regie goed te voeren en ook 3740 02:52:37,181 --> 02:52:42,010 wettelijk te verankeren en wat gebeurt 3741 02:52:40,030 --> 02:52:43,540 er als een onderneming weg gaat wat 3742 02:52:42,010 --> 02:52:45,460 gebeurt als een onderneming failliet 3743 02:52:43,540 --> 02:52:48,399 gaat om als een hele grote bevingen 3744 02:52:45,460 --> 02:52:50,920 komen en of hadden dat dat laat ik dat 3745 02:52:48,399 --> 02:52:53,859 niet zou creëren maar als ze onverwachte 3746 02:52:50,920 --> 02:52:56,050 dingen gebeuren dat de overheid ook 3747 02:52:53,859 --> 02:52:59,020 regie voert over is de 3748 02:52:56,050 --> 02:53:02,410 kennisontwikkeling wel goed is hebben we 3749 02:52:59,020 --> 02:53:06,370 al voor gezorgd dat er het tegenmacht is 3750 02:53:02,410 --> 02:53:07,960 of afkijken verwachten we alleen dat en 3751 02:53:06,370 --> 02:53:09,790 de 3752 02:53:07,960 --> 02:53:11,229 de belanghebbende een goed onderzoek 3753 02:53:09,790 --> 02:53:14,710 doen of zorgen we dat de goede 3754 02:53:11,229 --> 02:53:17,800 tegenmacht is dus dat er goed 3755 02:53:14,710 --> 02:53:20,770 regie gevoerd wordt over de voor de 3756 02:53:17,800 --> 02:53:21,430 veiligheid van delfstofwinning omdat we 3757 02:53:20,770 --> 02:53:22,750 die 3758 02:53:21,430 --> 02:53:24,640 ondergrond die hebben nog heel jaar lang 3759 02:53:22,750 --> 02:53:25,990 nodig ook in het kader van de 3760 02:53:24,640 --> 02:53:27,700 energietransitie 3761 02:53:25,990 --> 02:53:32,200 hebben nog heel lang die ondergrond 3762 02:53:27,700 --> 02:53:33,640 nodig dus regie van de zorgplicht 3763 02:53:32,200 --> 02:53:36,160 dat het goed tegen het licht gehouden 3764 02:53:33,640 --> 02:53:38,140 wordt van nou wat is hier dan niet goed 3765 02:53:36,160 --> 02:53:40,420 gegaan wat kunnen we van leren wat is 3766 02:53:38,140 --> 02:53:44,399 hier niet goed gegaan wat kunnen we doen 3767 02:53:40,420 --> 02:53:47,319 wat leren hoe voorkomen we tunnels 3768 02:53:44,399 --> 02:53:50,410 hoe voorkomen we als de grote belangen 3769 02:53:47,319 --> 02:53:52,990 zijn dat er tunnels ontstaan waardoor 3770 02:53:50,410 --> 02:53:54,330 dingen gemist worden 3771 02:53:52,990 --> 02:53:58,149 ja ik 3772 02:53:54,330 --> 02:53:59,560 denk dat dat belangrijke punten zijn dan 3773 02:53:58,149 --> 02:54:02,229 zijn we aan het einde gekomen van het 3774 02:53:59,560 --> 02:54:03,910 voor zijn als commissie uit gevraagd 3775 02:54:02,229 --> 02:54:06,729 ik denk dat het nog wel netjes is om te 3776 02:54:03,910 --> 02:54:08,710 zeggen dat omdat u en ook uw voorganger 3777 02:54:06,729 --> 02:54:10,960 dr verhaal waar ik in de naam hebben 3778 02:54:08,710 --> 02:54:13,960 genoemd van de impetrant je moet s oké 3779 02:54:10,960 --> 02:54:15,790 zo leert man dat hij niet meer leeft 3780 02:54:13,960 --> 02:54:17,590 denk wel goed dat dat ik dat even meld 3781 02:54:15,790 --> 02:54:21,279 mij doen u hartelijk danken voor alle 3782 02:54:17,590 --> 02:54:23,560 antwoorden en ook dat u 3783 02:54:21,279 --> 02:54:25,779 en begeleid door vrouw ook haar wil ik 3784 02:54:23,560 --> 02:54:28,930 bedanken en ik verzoek de griffier 3785 02:54:25,779 --> 02:54:30,950 om u uit de zaal te begeleiden 3786 02:54:28,930 --> 02:54:31,620 elk kanaal 3787 02:54:30,950 --> 02:54:34,959 u 3788 02:54:31,620 --> 02:54:34,959 [Applaus] 3789 02:54:42,580 --> 02:54:49,521 ziet 3790 02:54:44,920 --> 02:54:52,490 ik ga de vergaring sluiten tot half 5 3791 02:54:49,521 --> 02:54:53,720 en dan gaan we door met het derde 3792 02:54:52,490 --> 02:54:56,320 verhoor van vandaag 3793 02:54:53,720 --> 02:54:56,320 ik sluit de vergaren