De asymetrische blanco cheque
Door Kor Dwarshuis op 2024-02-07
Blanco cheque
Aardgasbaten als blanco cheque. Afhankelijk van de richting van het geld.
Van Groningen naar Nederland
Alles was mogelijk toen de aardgasbaten besteed moesten worden. Het was letterlijk een blanco cheque want behalve van een gedeelte van de aardgasbaten (het Fonds Economische Structuurversterking, FES) zijn er geen gegevens bekend over hoe het geld besteed is. Echt waar.
Laten we een paar fragmenten uit het programma Andere Tijden van 8 februari 2007 bekijken:
“Wiegel hield het raam open en van Agt flikkerde het geld eruit.”
“Zoveel geld wat binnenstroomde dat ze niet wisten wat ze er mee moesten doen.”
“Mondje dicht.”
“Waar hadden we de Deltawerken van moeten betalen als er geen aardgasbaten waren geweest?”
Niets was te gek. Geld genoeg.
Van Nederland naar Groningen
Maar toen kwam de keerzijde: mijnbouwschade door gaswinning.
“Laten we met jouw verjaardag eens kijken hoe het bevalt als we geen cadeau geven. Als het dan niet bevalt doen we het bij mijn verjaardag gewoon weer wel.”
Als we het eerder beschreven proces nu omdraaien, dan zijn de rapen gaar. Luister maar eens wat de econoom Arno Boot over de gaswinningscompensatie zegt (in het radio-programma Macro Met Boot En Mujagić):
En je schade vergoed krijgen (scheuren, kapotte funderingen, verzakte huizen, boerderijen, mestkelders etc) is zo ongeveer een dagtaak en is vaak vernederend.
Maar als het er dan op lijkt dat er schade uitgekeerd wordt die niet door de gaswinning lijkt te zijn ontstaan en zonder bewijsvoering, de blanco cheque, dan is dat ook echt niet de bedoeling.
Lees bijvoorbeeld deze litanie van onafhankelijk energie-expert Jilles van den Beukel. En hij is echt niet de enige, maar wel iemand die zich erg met het gaswinningsdossier bemoeit.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Sep 27, 2023 Replying to @JillesAppelscha and @sypwynia 3/ De technische toerekenbaarheid aan bevingen van deze meldingen is, buiten het kerngebied, nihil of zeer klein (TU Delft onderzoek). Het criterium voor omkering bewijslast, een niet voelbare bodem beweging die tot 30 jaar geleden mag zijn, is een blanco cheque
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Mar 31, 2023 Naast een blanco cheque voor schadeherstel en versterking nu ook minimaal 30 miljard euro om de ereschuld af te lossen. De eisen uit Groningen lopen verder op.
nrc.nl Groningen eist maatregelenpakket van minimaal 30 Ereschuld gaswinning: Naast herstel van de schade door gasbevingen „zonder juridische barrières" wil...
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Feb 5, 2023
Replying to @JillesAppelscha @tacodekoning and @itookyourname 2/ De huidige regeling is een blanco cheque gebleken. De correlatie tussen meldingen en bevingen is verdwenen, qua locatie én qua tijd (het zijn er nu 1000 per week; meer dan de helft uit locaties waar bevingen niet of nauwelijks gevoeld zijn zoals Haren, of de stad Groningen).
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Jul 27, 2022 ... Replying to @JillesAppelscha and @shthpnz 3/ En de huidige regeling biedt de mogelijkheid - en is in wezen een blanco cheque: belangrijkste criterium is een niet voelbare grondversnelling die tot 30 jaar in het verleden mag liggen.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Feb 5, 2022 Replying to @BeenJasper Wat moet je anders als bedrijf, als het criterium voor de omkering bewijslast (een minimale, niet voelbare grondversnelling, die tot 30 jaar in het verleden mag liggen) neerkomt op een blanco cheque?
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Feb 4, 2022 Replying to @JillesAppelscha 3/ Het voornaamste criterium voor de omkering van de bewijslast, een minimale (niet voelbare) grondversnelling die tot 30 jaar in het verleden mag liggen, is in de praktijk een blanco cheque gebleken.
••• Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Dec 29, 2021 Replying to @JillesAppelscha niets deden aan de blanco cheque voor de schadeafhandeling. Criterium: een minieme, niet voelbare grondversnelling die tot 30 jaar in het verleden mag liggen. Een bedriff dat tot een blanco cheque gedwongen wordt zal, vroeger of later, vertrekken.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • May 11, 2021 Replying to @RaoulBoucke Ondertussen is versterken vanuit het oogpunt van veiligheid zinloos geworden en komt de huidige schaderegeling neer op een blanco cheque. Elke politicus die daarvoor de ogen sluit maakt ook deel uit van het problem.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Apr 2, 2021 Replying to @JillesAppelscha @Tom_Post and @AnnemarieHeite 3/ Omgekeerd is dat ook zo. Er komen nu veel meldingen binnen uit gebieden met minimale grondversnellingen.
Het nu gebruikte criterium (een niet voelbare versnelling die niet recent hoeft te zijn) werkt dat ook in de hand en is in wezen een blanco cheque.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Apr 2, 2021 Replying to @JillesAppelscha and @RaoulBoucke 2/ Omkering bewijslast is een goed uitgangspunt. Het gaat er om hoe dat is uitgewerkt. Een minieme (niet voelbare) grondversnelling, tot 30 jaar geleden, als criterium is een weeffout in dit system. Een blanco cheque.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Apr 1, 2021 Replying to @JillesAppelscha 3/ Het is makkelijk om de NAM te verketteren, zoals velen al jaren doen, maar ook de overheid gaat een keer de stekker van de huidige blanco cheque regeling (criterium: minimale niet voelbare bodemversnelling, ergens afgelopen 30 jaar) er uit trekken. Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Jan 24, 2021 ・・ Replying to @JillesAppelscha @Kirsten_Grunn and @sodmnl 2/ Daar kun je best kanttekeningen bij zetten. En constateren dat de criteria voor omkering bewijslast in Groningen (minimale bodemversnelling, tot 30 jaar geleden) in de praktijk een blanco cheque zijn - die nu ook wordt geind.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Dec 24, 2020 Replying to @RikHJHarmsen Je kunt kijken naar wat voor grondbewegingen er ergens zijn geweest en dan kun je soms/vaak een oorzaak door bevingen vrijwel geheel of geheel uitsluiten. De criteria voor omkering bewijsvermoeden in Groningen zijn echter dusdanig dat dit in de praktijk een blanco cheque is.
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Oct 9, 2020 1/ Bij de huidige criteria volstaat voor omkering bewijslast een kleine, niet voelbare trilling, die ook van jaren geleden mag zijn. En alleen op basis van bv een scheur bewijzen dat gaswinning geen rol heeft gespeeld is vaak niet mogelijk. In de praktijk: een blanco cheque. © AnnemarieHeite @AnnemarieHeite • Oct 9, 2020 "Het is opvallend dat verreweg de meeste meldingen uit gebieden komen met de kleinste kans op schade. Hoe moeten we de kans op schade meewegen?" Mag IMG als zelfstandig bestuursorgaan (ZBO), die dus onafhankelijk ... Show more
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Oct 7, 2020 Replying to @JillesAppelscha @RobStokkel and @SchadeloketIMG 2/ Vertrouwen krig je niet terug door een blanco cheque maar door begrip van wat er aan de hand is en een goede uitleg daarvan. Daarbij helpt het niet dat de meeste aardwetenschappers en ingenieurs zich over dit onderwerp weggeintimideerd voelen:
dvhn.nl Hoogleraar: Wetenschappers willen vingers niet bran Veel wetenschappers geven liever niet hun mening over de risico's van de aardbevingen in Groningen. ...
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Oct 7, 2020 Replying to @JillesAppelscha 7/ Criterium omkering bewijslast: kans van 1% op 2 mm/s (en dat hoeft niet recent te zijn). Niet of nauwelijks voelbaar; minder dan een voorbijrijdende auto. In Duitsland voldoen ook Emden en Borkum hieraan. In de praktijk is dat een blanco cheque. @SchadeloketIMG
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Oct 7, 2020 1/ Institut Mijnbouwschade: "Hoe kan het dat de meeste schademeldingen nu binnen komen uit gebieden waar de kans op schades het kleinst is". Het antwoord: een blanco cheque wordt vroeger of later geind; ook daar waar bevingen niet eens worden gevoeld. Opvallend veel nieuwe schademeldingen in Groningen From nos.nl
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Jun 16, 2020 2012 (Huizinge): 2000 meldingen 2020: op weg naar 50000 meldingen De stelling van de NAM in 2015, dat omkering bewijslast hier neerkwam op het afgeven van een blanco cheque, blijkt achteraf juist. De vraag is niet of maar wanneer de overheid de stekker uit dit systeem trekt. • Schade door mijnbouw @SchadeloketIMG • Jun 15, 2020 Afgelopen week kwamen er 1.149 nieuwe schademeldingen binnen, er werden er 742 afgehandeld. De verwachte doorlooptijd tot een besluit voor een nieuwe, reguliere schademelding daalde naar circa 238 dagen. Meer informatie
Jilles van den Beukel @JillesAppelscha • Jun 11, 2018 Replying to @JillesAppelscha 3/ Mijn inschatting is dat Wiebes gaat voor a en de maatschappijen voor b. Zij hebben een broertje dood aan een blanco cheque - met name in een land dat de laatste jaren snel gestegen is op de ranglijst van landen qua politieke risico's en betrouwbaarheid.
Zie originele tweets.
Het doet me denken aan het voorstel wat iemand mij een keer deed (als grap): “Laten we met jouw verjaardag eens kijken hoe het bevalt als we geen cadeau geven. Als het dan niet bevalt doen we het bij mijn verjaardag gewoon weer wel.”